Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 20, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Гәылрыԥшь араион Апрокуратура Ҭенгиз Адлеиба ишьразы ашьаус хацнаркит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны апрокуратура Хада апресс-маҵзура.

Заанаҵтәи аусеилыргара Аусбарҭа ала ишьақәыргылоуп ацәгьоура ахҭыс шыҟалаз.  Ԥхынҷкәынмза  16, 2023 шықәса,  10 сааҭки 20 минуҭи инарзынаԥшуа,  Гәылрыԥшь араион Дранда ақыҭан, 1992 шықәсазы ииз  Адлеиба Ҭенгиз Иван-иԥа, Зҭакԥхықәра Ҳәаақәҵоу Аилазаара «Ача-Баба» аусзуҩыс иҟаз, автомашьынала адәқьанқәа рахь ача мҩаԥигон.  Аҽны Ҭенгиз Адлеиба "Ача-Баба" аҟынтә ача Дранда ақыҭан, Оглы имҩала иҟоу акалмаҳааӡарҭахь игон. Ҭенгиз Адлеиба апассаџьыр ҳасабала амашьына ицҭатәаз, зхаҭара шьақәыргылам аӡәи иареи акалмаҳатә нхамҩа иалҵны аҳаблабжьарамҩала ацара иаҿын.  Убри аамҭазы апассаџьыр изныкымкәа Адлеиба Ҭенгиз диеихсит. Ҭенгиз Адлеиба иоуз ахәрақәа ирыхҟьаны иара уааҵәҟьа иԥсҭазаара далҵит, ихысыз аҭыԥ аҟынтәи еилкаам ахырхарҭа ала иҽиӡеит.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 19, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Ауаажәларратә Палата аҿы аҩаша, ԥхынҷкәынмза 19 рзы Аԥсны аенергетикатә усхкы аҿы иҟоу апроблемақәа ирылацәажәеит.  

Аиԥылара рхы аладырхәит Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа анапхгаҩы Абесалом Кәарҷиа,  аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩ, аекономика аминистр Кристина Озган, Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа Беслан Ҳалуашь, Резо Занҭариа, Аҟәа ақалақь ахада глава Беслан Ешба, Ареспубликатә Унитартә Наплакы «Амшынеиқәафымцамч» адиректор Хада Ҭемыр Џьынџьал, Ареспубликатә Унитартә Наплакы «Амшынеиқәафымцамч» ԥыхьатәи адиретор Хада Аслан Басариа.

«Сынтәа Аԥсны иҳаҩсыз ашықәс иаҿырԥшны уахәаԥшуазар, 300 млн кВт/с. аҟынӡа еиҵаны афымцамч  ахархәара аиуит. Уи  аиҳарак афымца ахархәара арбагатә приборқәа  рышьақәыргылареи ауааԥсыра аус рыдулареи ауп  изыдҳәалахаз»,  – ҳәа иҳәеит Ҭемыр Џьынџьал.

Уи иажәақәа рыла, аенергетика аусхкы аҿы аҭагылазаашьа иахьакәӡам ианыуадаҩхаз. Афымцамч аашьҭра азы Урыстәылатәи Афедерациа ахь аҳәарақәа 2012 шықәса рызгьы иҟаҳҵалон. Раԥхьа уи амҽхак митәык иҭбааӡамызт, аха нас маҷ-маҷ иазҳауа иалагеит  

«Иахьа ҳара ҳдефицит 1 млрд кВт/с. рҟынӡа инаӡоит. Афымцамч ахархәара маҷк аекономиа азаауазҭгьы, насгьы уи ахәԥса ианаамҭоу ашәара алыршазҭгьы, Аԥсны шықәсык иалагӡаны ахархәара аиуон 1 млрд 700 кВт/с. Уажәы иҟоу аҭагылазаашьа уадаҩ ашьақәгылара уаҳа даҽа альтернатива змам ҳара ҳенергиатә ресурс хада  ҭакԥхықәрада азнеира ауп изыхҟьаз», – ҳәа иҳәеит Ҭемыр Џьынџьал.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 19, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Ԥхынҷәынмза 19 рзы адунеи аҿы аишахаҵаратә дин ныҟәызго ақьырсианцәа зегьы Иԥшьоу Никәала Аџьашьахәрҿиаҩы, архиепископ  Мир Ликиатәи Имш азгәарҭоит.   Аиашахаҵаратә уахәамақәа зегьы рҿы аныҳәатә нцәаныҳәарақәа мҩаԥысуеит.

Иԥшьоу Никәала Аџьашьахәрҿиаҩы иҭоурых атәы, насгьы ари амш символрас иамоу атәы Аԥсныпресс акорреспондент диҿцәажәо еиҭеиҳәеит Аԥснытәи Аиашахаҵаратә Уахәама аусбаҩы аб Виссарион (Аԥлиаа).

Уи иажәақәа рыла, иԥшьоу Никәала Аџьашьахәрҿиаҩы  – ари Анцәа игәаԥхо аус иашьҭаз адинҵасқәа ирықәныҟәаны инхоз ацқьа иакәын.  «Иара данымаалақьыз инаркны иан лгәыҳәԥыхш хашалеи хәашалеи иани иаби ахәылԥазтәи аныҳәара анынарыгӡалак ашьҭахь мацара акәын ианидикылоз. Иара иԥсҭазаара зегьы иалагӡаны лаысцқьала ихы ааирԥшуан, иааигәа-сигәа иҟаз ауаа дрыцхраауан, аџьашьахәқәа ирҿион. Иара убас Ацқьа Никәала аҽгәарԥхаҩы ҳәа ишьҭан. Аҽгәарԥхаҩы – Анцәа игәаԥхо ҟазҵо, уи иаанаго аџьашьахә зырҿио иоуп. Уи Анцәа игәаԥхо ҟаиҵоит, уи аџьашьахә ҟалоит ҳәа ауп  иаанагогьы. Дарбанызаалак ауаҩы аџьашьахә дақәшәар иҭахуп жәаҳәарада», –  ҳәа еиҭеиҳәеит Висарион.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 19, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Ԥхынҷкәынмза  19 рзы Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент аделегациа Ҭырқәтәылаҟа аусуратә визит амҩаԥгара аҳәаақәа ирҭагӡаны, имҩаԥысит аԥснытәи адипломатиатә корпуси аделгациа ахаҭарнакцәеи русуратә еиԥылара, ҳәа адырра ҟанаҵоит Жәлар Реизара-Апарламент апресс-маҵзура.  

Аилацәажәара аан Ҭырқәтәыла иҟоу азинмчы змоу Аԥсны ахаҭарнак Ибрахим Аҩӡба адепутатцәа Ахаҭарнакра аусура ихадоу ахырхарҭақәа рзы адырра риҭеит.  Ҭырқәтәыла иҟоу Аԥсны адипломатиатә миссиа ихадоу ахыдҵақәа иреиуоуп адиаспора аҩныҵҟа аимадарақәа рырӷәӷәара, иара убас аҭоурыхтә Ԥсадгьыли адиаспореи реизааигатәра иазку ауснагӡатәқәа рымҩаԥгара, аџьынџьуаа рконсультә маҵзура анагӡара, адәныҟаполитикатә инициативақәа рынагӡареи ганрацәала Аԥсны азы ииашоу аинформациа Ҭырқәтәыла аларҵәареи.

Аԥсны Апарламентә делегациа иалоуп Рашида Аиба, Венори  Бебиа, Баҭал Џьопуа, Нарсоу Салаҟаиа, Демур Гогиа, Инар Гыцба. Аделегациа иацуп арепатриациа азы аҳәынҭқарратә Еилакы ахантәаҩы Вадим Ҳаразиа, Аҳәынҭеилакы азинтә ҟәша аиҳабы Аслан Сангәлиа, арепатриациа Афонд анапхгаҩы Енвер Чамагәуа.

Адепутатцәа иԥылеит аԥсуа культуратә центрқәа Рфедерациа ахантәаҩы Левент Аҭрышба.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 19, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Атәыла аҩныҵҟатәии адәныҟатәи аполитика иадҳәалоу актуалра злоу азҵаарақәа ирызкын ԥхынҷкәынмза 19 рзы Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа имҩаԥигаз аилатәара, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аҳәынҭқарра Ахада ипресс-маҵзура.  Аилатәара иалахәын аҭыԥантәи Ахадарақәа рхадацәеи Аԥсны иҟоу Урыстәыла Ацҳаражәҳәарҭа ахаҭарнакцәеи.

Аҳәынҭқарра Ахада ҷыдала ахшыҩзышьҭра аиҭеит хәажәкырамза 17, 2024 шықәсазы имҩаԥысраны иҟоу Урыстәылатәи Афедерациа Ахада иалхрақәа Аԥсны рымҩаԥгаразы аҽазыҟаҵарақәа.

«Ари аҩыза акрызҵазкуа ахҭыс ибзианы ҳҽазыҟаҳҵароуп, Аԥсны Аҳәынҭқарраҿы инхо Урыстәыла атәылауаа излауала ирацәаны ралахәра еиҿаҳкаароуп», - ҳәа иҳәеит Аслан Бжьаниа.

Аҳәынҭқарра Ахада атәыла аԥыза-министр Алеқандр Анқәаб, Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа анапхгаҩы  Абесалом Кәарҷиа адҵа риҭеит Аԥсны инхо Урыстәыла атәылауаа зегьы абжьыҭира иалахәхаразы алшарақәа рзаԥҵазарц.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 19, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳҭнықалақь аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа аусеилыргаратә ҟәшеиҵа  Аҟәа ақалақь аҿы инхо, 1994 шықәсазы ииз Панаиотов Дмитри Иура-иԥа иганахьала ихацыркыз ашьаус аилыргара мҩаԥнагоит, ҳәа адырра ҟанаҵоит аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра апресс-маҵзура.

Хаҭала игәаҭараан Панаиотов Дмитри идырбалеит асаркьа шьушьа иҭаз анаркотикатә маҭәашьар «марихуана». Атәыла аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра аексперт-криминалистикатә Центр аҿы ишышьақәдыргылаз ала, Дмитри Панаиотов имхыз амаҭәашьар акапан 32 грамм еиҳахеит, уи закапан рацәоу ҳәа иԥхьаӡоуп.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 19,  2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Ашықәс Ҿыц – ари иссиру, агәалаҟазаара бзиа зцу аамҭахәҭа адагьы, лассы-лассы ихадоу афатә хқкқәа рыхәԥса ахалара иадҳәалоу аамҭаны иҟалоит. Ашықәсҿыцтәи ачысхкқәак рыҟаҵаразы амарҭхә Аҟәатәи аџьармыкьа аҿы аахәара иартәо атәы анаҩстәи ҳматериал аҿы шәаԥхьар алшоит.

Ари аныҳәа традициала иадыргало ачашә ада ухахьы иузаагаӡом. Уи аҟаҵаразы иаҭахуп аҩнытә ашә, кьылак ашәеилаҵа иахьа  аџьармыкьаҿы иркуеит  750 мааҭ инаркны 900 мааҭ рҟынӡа, аҩнытә кәтаӷьқәа -  200 мааҭ жацырак рзы, ачашыла 200-мааҭ ҩ-кьылак рҟынӡа зҭоу апачка азы.

Зегьы бзиа иаабо ашәишәижьы ӡны, мамзаргьы акәтыжь арашы аҵаҵаны ада ҳазхәарҭоузеи? Арецепт ишаҳәо ала, уи иаҭахуп акакан, иара кьылак иаԥсоуп 500- 700 мааҭ, ирҩоу аххылақәа пакетк рзы  – 50 мааҭ, аџьыка  – 100 граммк рзы  150 -250 мааҭ. Ари ачысхкы аҿы зегьы реиҳа зыхә дуу ашәишәи ауп – кьылак азы 480 мааҭ, уи амыцхәрас знызынла акәты ҟарҵоит, иара еиҳа ахә мариоп – кьылак азы 380 мааҭ шәатәуп.   Зыԥсы ҭоу ашәишәи азы ишәатәхоит 4500 мааҭ, зыԥсы ҭоу акәты азы  – 1000 мааҭ инарзынаԥшуа.  

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 19, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны аенергетикатә усхкы аҿы иҟоу ауадаҩрақәа ирылацәажәеит иахьа Ауаажәларатә Палата аҿы.

Аекономика аминистр ихаҭыԥуаҩ Ҭеимураз Миквабиа, шықәсқәак ирнарзынаԥшуа атәыла анахгарала активла аусура мҩаԥысуеит аенергетикатә усхкы акризистә ҭагылазаашьа алгара азы ҳәа иазгәеиҭеит.   

«Иҳаҩсыз ашықәс азы урыстәылатәи апроектҟаҵаратә Институт Акционеиртә Еилазаара «Газпром промгаз» агазификациа асхема хада аиқәышәара азы аус ацура еиҿкаан.  Ахықәкы хаданы иҟан ҳенергосистема ақәыӷәӷәара армаҷра азы афымцамч ахархәара егьи ахыҵхырҭа ала аԥсахра алыршара. Агазификациа асхема хада шьақәырӷәӷәан.  Аус злоу Урыстәылантәи Аԥсныҟа агазмҩангага ашьҭаҵара ахымԥадатәра ауп. Иҟалап Егрытәи Аӡфымцатә станциа аҟынтәи афымцамч агенерациа ахәҭакахьала аԥсахра, мамзаргьы ацхыраара аҭара аҳасабала агазтурбинатә фымцастанциақәа рыргылара аҭаххозар. Арҭ аусмҩаԥгатәқәа зегьы, жәаҳәарада имаҷымкәа афинансқәа рзоужьра аҭаххоит. Афымцамч ахархәара акәзар, ҳара ҳфымцамҩангагақәа рҿы  атехникатә еиԥҟьарақәа цәырҵуеит, уи зыхҟьо звольтҳараку ацәаҳәақәа ирымоу ақәыӷәӷәара ду амоуп», – ҳәа иҳәеит иара.

Ҭеимураз  Миквабиа иҟаиҵаз адыррақәа рыла, аҳәынҭқарратә хықәкытә программа шьақәырӷәӷәан, уи аҳәаақәа ирҭагӡаны, афымца ахархәара шьақәзыргыло априборқәа рышьақәыргылара азы афинасыркра Ареспубликатә Унитартә Наплакы «Амшынеиқәафымцамч» ахатә харџь ала имҩаԥнагоит.  Иарбоу аԥаратә хархәагақәа Анаплакы иаиуоит ахархәара зауз афымцамч ахәԥса, иара убас ареспубликатә биуџьет аҟынтәи аԥаразоужьрақәеи раҳасабала.

«Абиуџьет аҿы иазԥхьагәаҭоуп 33 нызықь  рҟынӡа афымцамч ахархәара шьақәзыргыло априборқәа. Урҭ шьақәыргылазароуп иааиуа ашықәс азы. Апрограмма инақәыршәаны, иааизакны ишьақәыргылазароуп 86 нызықь цыра рҟынӡа априборқәа», - ҳәа иҳәеит иара.  

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 19, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәатәи амаамынқәа рааӡарҭа аӡынтәи ахьшәашәарақәа иазхиоуп. Аԥсныпресс акорреспондент диҿцәажәо абри атәы иҳәеит Аԥсны анаукақәа Ракадемиа аексперименталтә паталогиеи атерапиеи рзы Анаукаҭҵааратә Институт адиректор Зураб Миквабиа. Иабоу амаамынааӡарҭа Аинститут абазаны иҟоуп.

Зураб Миквабиа иҟаиҵаз адыррақәа рыла, аӡынтәи аамҭахәҭазы амаамынқәа ахьҭаку ауадақәа зегьы рԥхахоит.

«Аӡынтәи аамҭахәҭа ҳара заанаҵы аҽазыҟаҵара ҳалагоит. Ҳара аклеткақәа рҿы апрофилактикатә усурақәа наҳагӡеит, иҿыцу арԥхагатә бак аахәаны ишьақәҳаргылеит. Иахьазы амаамынқәа рзы аӡынтәи ауадақәа зегьы рҿы иԥхарроуп», -ҳәа иҳәеит иара.

Аҟәатәи амаамынқәа рааӡарҭаҿы иҟоуп 11хкы рҟынӡа априматқәа. Урҭ реиҳарак – апавианқәа гамадилақәа роуп, иара убас амакака резусқәеи амакака иапантәи, амакака мангобеи, амакака лапундра, акапуцинақәа ыҟоуп.

Иахьа апитомник аҿы иҟоуп 420 маамын.  

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 19, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны асахьаҭыхыҩцәа Реидгыла иатәу ацәыргақәҵатә зал Хада аҿы есышықәсатәи аихшьаалатә цәыргақәҵа «Ашықәсан иреиӷьу аусумҭа» аартра иазкны аныҳәатә усмҩаԥгатә мҩаԥысит. Сынтәа аекспорзициа иалагалоуп  2023 шықәса аҩныҵҟа иаԥҵаз  50 инарзынаԥшуа аҿыханҵа, аграфика, аскульптура, уҳәа аусумҭақәа.

Ацәыргақәҵа аныҳәатә хәҭа аартуа, ацәыргақәҵатә зал Хада адиректор Ельвира Арсалиа иааиз зегьы бзиала шәаабеит ҳәа ралҳәеит:

«Ацәыргақәҵа «Ашықәсан иреиӷьу аусумҭа» Аԥсны асахьаҭыхыҩцәа Реидгыла азы аихшьаалатә усмҩаԥгатәны иҟоуп. Есышықәса, ԥхынҷкәынмзазы имҩаԥгахо ари ацәыргақәаҵа иабзоураны, ахәаԥшцәа ашықәс аҩныҵҟа иаԥҵаз аусумҭақәа рбаразы алшара роуеит. 13-ҩык рыла ишьақәгылоу, зеилазаараҿы асахьаҭыхыҩцәа, аскульпторцәа  ыҟоу акомиссиа иреиӷьу х-усумҭак алнахит. Иара ацәыргақәҵа ахаҭа хра злоу ҟазшьас иалоу, уи ҳаамҭазтәи аҟазара аихьӡарақәа аанарԥшуеит», –  ҳәа илҳәеит лара.