Аҟәа. Нанҳәамза 1, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Атуризм, ахәаахәҭра-економикатә усеицура, аҿартә политика, уҳәа аусхкқәа рганахьала аусеицура аҿиара иадҳәалоу азҵаарақәа ирылацәажәеит Санкт-Петербург ақалақь аҿы имҩаԥысыз Петербург агубернатор Алеқсандр Беглови Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниеи русуратә еиԥылара аҿы.  Абри азы адырра ҟаҵоуп Санкт-Петербург Ахадара аофициалтә саит аҿы https://www.gov.spb.ru/press/governor/283866/.

«Урыстәылатәи Афедерациа Ахада Владимир Владимир-иԥа Путин Аԥсны – ҳара ҳастратегиатә партниор, иааигәаӡаны ҳгәылара иҟоу тәылоуп ҳәа иазгәеиҭеит. Петербурги Аԥсни акыр шықәса раахыс аимабзиаратә еизыҟазаашьақәа рыбжьоуп. Шәареи ҳареи аҵыхәтәантәи ҳаиԥылара аахыижьҭеи ҩымзгьы иреиҳаӡам.  Уи ҳара ҳусеицура аҳәаақәа рырҭбаара ҳазҿлымҳауп ҳәа ауп иаанаго», - ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит Алеқсандр Беглов.

Агубернатор наҟ-ааҟтәи аиҭанеиааирақәа рактивизациа шыҟоу азгәеиҭеит. Убас, петербургтәи аделегациа аԥснытәи аган ааԥхьарала Аиааира Амш  30-шықәса ахыҵреи Урыстәылатәи Афедерациа ала Аԥсны Аҳәынҭқарра ахьыԥшымра азхаҵара ҟалеижьҭеи 15-шықәса аҵреи азгәаҭара ахы аланархәит.

Аҟәа. Нанҳәамза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Шьамтәыла аҳәаанырцәтәи аусқәеи аҳәаанырцә иҟоу аџьынџьуаа русқәеи рзы Аминистрра Адипломатиатә Институт адиректор, адоктор  Имад Мустафа иааԥхьарала, Шьамтәыла иҟоу Аԥсны ацҳаражәҳәаҩ Муҳаммад Алии Ацҳаражәҳәарҭа абжьгаҩ, аконсул Гаис Аль-Харкии шьамтәыла-урыстәылатәи аизыҟазаашьақәа  80-шықәса ахыҵра иазкны имҩаԥгаз асеминар рхы аладырхәит.

Аԥсны адәныҟатәи аусқәа Рминистрра апресс-маҵзура иҟанаҵо адыррақәа рыла, асеминар амҩаԥгараан азинеиҟарара, аҳаҭыреиқәҵара, ихадоу азҵаарақәа рганахьала агәаанагарақәа ракзаара рыла ишьаҭарку  шьамтәыла-урыстәылатәи аизыҟазаашьақәа рыҿиара аҭоурых иалацәажәеит.

Ацҳаражәҳәаҩ Муҳаммад Али аԥсны-шьамтәылатәии аԥсны–урыстәылатәии аҳәынҭқаррабжьаратәи аизыҟазаашьақәа  рыҿиара аҩаӡара шыҳараку азгәеиҭеит. Убри аан уи Аҟәа Дамаски Москвеи астратегиатә еизыҟазаашьақәа рыбжьаҵара ишазхиоу азгәеиҭеит.

Аҟәа. Нанҳәамза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. ХХІ Жәларбжьаратәи ашахматтә фестиваль «Аԥсны - Open 2024» аатит Аҟәа ақалақь аҿы.

Ахәмаррақәа мҩаԥысуеит А.Карпов ихьӡ зху Аҟәатәи ашахматтә школ аҿы. Аԥсны ашахматқәа Рфедерациа апрезидент Константин Ҭыжәба  еизаз зегьы бзиала шәаабеит ҳәа раҳәаны атурнир алагара рыдиныҳәалеит.  Уи иазгәеиҭеит есышықәса ари аусмҩаԥгатә рхы шаладырхәуа Аԥсни Урыстәылеи рҟынтәи 150-ҩык инадыркны  350-ҩык аспортсменцәа.

«Атурнир «Аԥсны- Open» абар шьҭа 22 шықәса инеиԥынкыланы  имҩаԥысуеит. Сынтәа уи рхы аладырхәуеит 150-ҩык аспортсменцәа. Шьыжьы инарнкы ихәмархьеит   9 шықәса зхымҵыц ахәыҷқәа,  уажәы еицлабуеит 13 шықәса иреиҳабым аспортсмен ҿарацәа, ахәылбыҽхазы аиҳабацәа реиндаҭлара ҟалоит», - ҳәа иҳәеит Константин Ҭыжәба. 

Иара арҭ ахәмаррақәа Урыстәыла еиуеиԥшым арегионқәа: Сибра, Урал, Нхыҵ-Кавказтәи ареспубликақәа, Кранодартәи атәылаҿацә, уҳәа рҟынтәи ахәыҷқәеи аиҳабацәеи рхы аладырхәуеит ҳәа иазгәеиҭеит.

«Ҳара ҳҿар еибадыруеит, аиҩызара рыбжьалоит, аринахысгьы реиҩызара иацырҵоит. Ҳара ҳтурнирқәа рҿы еснагь аиҩызаратә атмосфера шьақәгыланы иҟоуп. Ҳара Урыстәылантәи иаҳзаауеит иӷәӷәоу ахәмарҩцәа, урҭ рԥышәа рымаҳдоит», – ҳәа еиҭеиҳәеит иара.

Константин Ҭыжәба иара убас анҭыҵтәи аусмҩаԥгатәқәа дрылацәажәеит.

«Ҳара ҳхәыҷқәа Казань имҩаԥысуаз ахәмаррақәа рхы аладырхәит. Хара имгакәа Аахыҵ Уаԥстәыла аҳҭнықалақь Цхьынвал имҩаԥысраны иҟоу жәларбжьаратәи атурнир ду ҳхы алаҳархәраны ҳаҟоуп. Ҳара, жәаҳәарада, ҳаԥсуа бираҟ ҳаманы урҭ аицлабрақәа рахь ҳцоит», ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит Аԥсны ашахматқәа Рфедерациа апрезидент.

Константин Ҭыжәба игәалаиршәеит атурнир зегьы реиҳа алахәылацәа аныҟаз 2007 шықәсазы шакәыз – 320-ҩык ашахматистцәа. Еиҳа имаҷны ахәмарыҩцәа алахәхо иалагеит, иара игәаанагарала, Урыстәыла хыԥхьаӡара рацәала еиуеиԥшым атурнирқәа ахьымҩаԥгахо иахҟьаны.

Аԥсны аҵара аминистр актәи ихаҭыԥуаҩ Ада Кәарҷелиагьы убасҵәҟьа атурнир алахәылацәа дрыдныҳәалеит.

Аҟәа. Нанҳәамза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. С.Ҷанба ихьӡ зху Аԥснытәи аҳәынҭқарратә драматә театр лаҵарамза, 2025 шықәсазы Ареспублика Мари Ел аҳҭнықалақь Иошкар-Олы имҩаԥысраны иҟоу Жәларбжьаратәи амилаҭтә тетарқәа рфестиваль ахь ааԥхьара аиуит, ҳәа Аԥсныпресс ахь адырра ҟаиҵеит атеатр адиректор Хада Алхас Ҷолокуа.

Аԥшьаша, нанҳәамза 1 азы Аԥснытәи адраматә театр анапхгаҩи Ареспублика Мари Ел Анапхгара ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩ, акультура, акьыԥхьи амилаҭқәа русқәеи рзы аминистр Константин Иванови реиԥылара мҩаԥысит.

Аҟәа. Нанҳәамза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Ажьырныҳәамза 1  инаркны нанҳәамза 1, 2024 шықәса аҟынӡа Риҵатәи ареликттә милаҭтә парк иаҭааит  263 230-ҩык.

Иҭииз абилеҭқәа рҟынтәи иаланагалаз аԥара 172 миллион 809 нызықь 500 мааҭ ыҟоуп. Абри азы адырра ҟанаҵоит Аԥсны атуризм азы Аминистрра апресс-маҵзура.

Иҳаҩсыз 2023 шықәса абри аамҭа иалагӡаны апарк иаҭааит 278 462-ҩык ауаа, урҭ иршәаз иааидкыланы усҟан иартәеит 183 миллион 925 нызықь 400 мааҭ.  

Аҟәа. Нанҳәамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Америка Агәҭантәи арегион аҿы иреиҳаӡоу Жәларбжьаратәи афестивальқәа иреиуоу «Акультуреи аҟазареи агастрономиеи Жәларбжьаратәи рфестиваль» мҩаԥысит Ареспублика Никарагуа нанҳәамза  3 – 4 рзы.

Ареспублика Аԥсны ахьӡала ари аусмҩаԥгатә ахы аланархәит Никарагуа иҟоу Аԥсны Ацҳаражәҳәарҭа. Аԥснытәи апавилион, шьҭа традицианы ишышьақәгылахьоу еиԥш, никарагуаа реиԥш,  ари  афестиваль иалахәыз 37 аҳәаанырцәтәи аҳәынҭқаррақәа рхаҭарнакцәагьы акыр аинтересс рызцәырнагеит.

Асасцәа аҩнытә аџьаӷь уадкеи ашәыр уадкеи, аҩы, аџьыка, ашә, уҳәа амилаҭтә чыс хкқәа ргьама ддырбон. Афестиваль асцена хада аҿы аԥсуа милаҭтә аҳәсеи ахацәеи ркостиумқәа рыла иаатит афестиваль атәыла-алахәылацәа рмилаҭтә костиумқәа рырбара.

Аҟәа. Нанҳәамза  5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәа ақалақь аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа амилициа актәи аҟәша аусзуҩцәа ирыҵанакуа аҵакыраҿы аоператив-профилактикатә усмҩаԥгатәқәа рымҩаԥгараан анаркотикатә маҭәашьарқәа изакәанымкәа рыдгалареи рыҵәахреи иадҳәалоу ҩ-хҭыск аадырԥшит.  

Алаҵааразы ирхиаз анаркотик «метадон»  идырбалеит иагьимырхит аҳҭнықалақь аҿы инхо, 1980 шықәса рзы ииз Аргәын Роланд Иларион-иԥа. Уи Аҟәа ақалақь, Ешба имҩала даанкылан.

Аиԥш-зеиԥшу иџьбароу анаркотикатә маҭәашьар идырбалеит иагьимырхит 1989 шықәсазы ииз Кәакәақьыр Капитон Рудольф-иԥа. Уи анаркотик зҭаз ашприц инапылеидараҿы илаҳәаны иман.  

Аргәын Роланди Кәакәасқьыр Капитони рганахьала анаҩс аҭира хықәыс иҟамҵаӡакәа изакәанымкәа анаркотикатә маҭәашьарқәа раахәареи рыиагареи рыҵәахреи рзы ашьаусқәа хацыркуп. Урҭ ақалақь иалҵны ишымцо ала ашәҟәы рнапы аҵадырҩит.

Аҟәа. Нанҳәамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Сынтәа ареспубликатә биуџьет ахарџь ала Аԥснытәи аҳәынҭқарратә Университет  аҿы аҵара азы актәи акурс  ахь иалкаахеит 397 абиуџьеттә ҭыԥ, урҭ рахьынтә 23 — амагистратура апрограммақәа рыла.

Абакалавриат аҽазыҟаҵара ахырхарҭақәа рыла ихадоу адкылара аҳәаақәа ирҭагӡаны абиутуриентцәа рҟынтәи иалаҵан 676 арзаҳал. Урҭ рахьынтә 102 — ашколхәыҷқәа ролимпиада  «Аҳаракырақәа рахь амҩа» аихшьаалақәа рыла адкыларазы абжьгара заузи иназыцҵоу адкылара аҳәаақәа ирҭагӡаны 37 рзаҳал алаҵази.  

Аҩбатәи иреиҳаӡоу аҵарадырра апрограммақәа рыла арзаҳалқәа аларҵеит 11-ҩык, амагистратура ахырхарҭақәа рыла – 12-ҩык.

Сынтәа еиҳа аконкурс ду ҟалеит «Ахархәаратә математикеи аинформатикеи», «Амедицинатә биохимиа», «Атуризм», «Афымцамчи афымцатехникеи», «Аграномиа», «Асубтропикатәи ачысгьаматәи аалыҵқәа ртехнологиа», «Амаҵзуратә усура апсихологиа», «Акостиум адизаин», «Аграфикатә дизаин», «Аинтериер адизаин», «Аекономика», «Аҳәаанырцәтәи абызшәақәеи акультурақәеи рырҵара аметодикеи атеориеи (англыз бызшәа)», «Азиндырреи» «Аҭрурыхи» реиԥш иҟоу ахырхарҭақәа рыла .

Аиҳарак абиутурентцәа «Аекономикаеи» «Азиндырреи» ахырхарҭақәа рыла аҽазыҟаҵарахь  иааит.

Ихадоу адкылара ашьҭахь абарҭ ахырхарҭақәа рыла иназыцҵоу адкылара рылаҳәахеит:

«Аматематика»;

«Афизика»;

«Абиологиа»;

«Абнатә нхамҩа» ;

«Афармациа»;

«Аԥсуа бызшәеи алитературеи»;

«Аԥсуа бызшәа иаԥсыуам ашкол аҿы»;

«Аҳәаанырцәтәи абызшәақәеи акультурақәеи рырҵара аметодикеи атеориеи (анемец бызшәа)»;

 «Агронџьнырра»:

Агробизнес аҿы атехникатә системақәа»;

«Аҵиаақәа рыхьчара»;

«Алагарҭатә ҵара»;

«Ашколнӡатәи аҵара».

Сынтәа ААУ аҿы иҿыцу ахырхарҭақәеи азанааҭҵарақәеи аатит –  «Афармациа», «Амаҵзуратә усура апсихологиа», «Амузыкатәи атеатралтәи аҟазара (аопертә шәаҳәара аҟазара)», иара убас «Аинтериер адизаин».

Аҟәа. Нанҳәамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Иахьа, нанҳәамза 5 рзы, Гал ақалақь аҟынтәи акәашаратә  коллектив «Мырзаҟан» апрграмма «Абиԥара ҿыц» («Новое поколение») аҳәаақәа ирҭагӡаны ҳаамҭазтәи аетникатә культура жәларбжьаратәи афестиваль   «RUS_СВЕТ» ахь амҩа иқәлеит, араҟа уи аконкурс «RUS_ФОЛК» ахы аланархәраны иҟоуп.

Афестиваль мҩаԥыслоит нанҳәамза 8 – 11 рзы Москватәи аобласт Красногорск ақалақь аҿы.

Аҟәа. Нанҳәамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. 2024 шықәса, ԥхынгәымзазы атәыла абиуџьеҭ ашәахтә шәатәқәа раҳасабала иалагалахеит 747 млн. мааҭ. Убри аан аплан ала иазԥхьагәаҭан 636,6 млн. мааҭ. Анагӡара  117% рҟынӡа инаӡоит. Абри азы адырра ҟанаҵоит Аԥсны ашәахтәқәеи аизгақәеи рзы Аминистрра аофициалтә саит.

2024 шықәса бжьымз рыҩныҵҟа атәыла абиуџьеҭ ашәахтә шәатәқәа раҳасабала иалагалахеит 2 934,3 млн. мааҭ, убри аан планла иазԥхьагәаҭан 2 531,2 млн. мааҭ. Убас ала, анагӡара 116% рҟынӡа инаӡеит.