Аҟәа. Цәыббрамза 9, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Гагра араион  Ахадара Очамчыра ақалақь ҳамҭас ианаҭеит иҷыдоу агәамсам ықәызго атехника. Афункциарацәа назыгӡо афымцамобил еихаҵәиуа арыцқьагақәеи  зымчхара дуу асабеизгагеи рыла еиқәыршәоуп, ҳәа адырра ҟанаҵоит  «Очамчыра-информ».

Иарбоу афымцамобил аҿы иара убас ишьақәыргылоуп: акаҭран ақәыӡәӡәаареи аҵиаақәа аӡы рхьыршареи рзы «аӡхьыршага», иара убас «аӡыршәбзарбзан». Иҷыдоу атехника ацыԥхақәа рыҭара иазкыз агәырӷьаратә церемониа мҩаԥысит Гагра ақалақь аҿы.

«Ҩ-машьынак Гагра ақалақь аҿы иаанхоит, акы ҳара Очамчыра ақалақь ҳамҭас иаҳҭоит. Иазгәоумҭар залшаӡом Очамчыра араион атуристтә регион аҳасабала хра злоу аҿиара шыҟоу. Уи даараӡа ҳаигәырӷьоит. Гагра аринахысгьы Очамчыра араион аҿиара ахы аланархәлоит. Ҳара ацхыраара ҳазхиоуп. Зегьы ақәҿиарақәеи аизҳазыӷьареи рзеиӷьаҳшьоит»,  – ҳәа иҳәеит Гагра араион ахада ихаҭыԥуаҩ Адамыр Цишба.

Аҟәа. Цәыббрамза 9, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Иахьа Урыстәылатәи Афедерациеи Аԥсны Аҳәынҭқарреи ацҳаражәҳәарҭақәа рыҩаӡараҿы адипломатиатә еизыҟазаашьақәа рыбжьарҵеижьҭеи 16 шықәса ҵуеит.

«Ари амш аҩтәылак рзы акыр зҵазкуа аҭоурыхтә ҵакы амоуп. Уи иарҵабыргит ҩ-жәларык мҽхакы ҭбаала аусеицура аҿиареи арӷәӷәареи рзы ирымоу агәазыҳәара, Ареспублика Аԥсни Урыстәылатәи Афедерациеи рыбжьара астратегиатә еидгылара аусхыр шьҭанаҵеит», – ҳәа аҳәамҭа ҟанаҵоит Аԥсны адәныҟатәи аусқәа Рминистрра.

Акырзхыҵуа аиҩызара атрадициақәеи аҩганк ирзеиԥшу аинтерессқәеи ирыбзоураны Аԥсни Урыстәылеи 2008 шықәса цәыббра 17 азы анапы зҵаҩыз Аиҩызареи, аусеицуреи, аицхыраареи рзы Аиқәшаҳаҭреи 2014 шықәса цәыббра 24 азы анапы зҵаҩыз Аиҩызареи астратегиатә еилахәылареи рзы Аиқәшаҳаҭреи налаҵаны аиқәшаҳаҭра-зинтә шьаҭа змоу ганрацәалатәи ҩ-ганктәи аусеицуреи аҳәынҭқаррабжьаратәи аимадарақәеи рыргылара рылшеит.

Аԥсны Адәныҟатәи аусқәа Рминистрра иазгәанаҭоит адипломатиатә еизыҟазаашьақәа рышьақәыргылара атәылақәа рыбжьара аинырра ахаҭабзиара ҳарак ахь икылыргеит ҳәа.

Аҟәа. Цәыббрамза 9, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Цәыббрамза 9 – 14 рзы Аԥсны имҩаԥыслоит  Х Жәларбжьаратәи афестиваль «Пицундатәи  аорӷантә хәылԥазқәа». Арҭ амшқәа рзы Пицундатәи ауахәама Аҳәынҭқарратә концерттә зал аҿы иқәгылоит Аԥсны, Белоруссиа, Урыстәыла, Иапониа рҟынтәи еицырдыруа амузыкантцәа.

Цәыббрамза 9, асааҭ 20.00 рзы – Афестиваль «Пицундатәи  аорӷантә хәылԥазқәа» аартра ацеремониа аҿы иқәгылоит  Лука Гаделиа (аорӷан), Кристина Ешба (сопрано), Лиудмила Голуб (аорӷан), Екатерина Мельникова (аорӷан), Валериа Анфиногенова (фортепиано), Наталиа Гольфарб (аорӷан), Маргарита Еськина (аорӷан).

Аҟәа. Цәыббрамза 6, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аҳәынҭқарратә ҳазалхратә Еилакы аоперативтә ҟәшеиҵақәа аусзуҩцәеи атәыла аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра аекономикатә шәарҭадареи акоррупциа аҿагылареи Русбарҭеи Аҳәынҭстандарти русзуҩцәеи еицхырааны имҩаԥыргаз аоперативтә усҩаԥгатәқәа ирылҵшәаны, Аҟәа араион Иашҭхәа ақыҭан ирыԥшааит аус зуаз акриптовалиута арҳара иазку 21 аппарат рыла ишьақәгылаз амаининг-ферма, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аҳәынҭақрратә ҳазалхратә Еилакы апресс-маҵзура.

Аҟәа. Цәыббрамза 6, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥснытәи ашколқәа рҿы аиҳарак аматематика, афизика, ахимиа арҵаҩцәа разымхара шыҟоу убаратәы иҟоуп.  Абри атәы Sputnik-Аԥсны аинтервиу аҭо иазгәалҭеит Аԥсны аҵара аминистр актәи ихаҭыԥуаҩ Ада Кәарҷелиа. Уи лажәақәа рыла, арҵаҩцәа разымхара апроблема иахьакәӡам ианышьақәгыла, аха сынтәа уи аиҳарак ала анырра убаратәы иҟалеит.

«Уажәы ҳара ашколқәа рҿы аинформациа аизгара ҳаҿуп. Убас, аҟәатәи абжьаратәи ашкол №3 аҟынтәи ицеит 12-ҩык арҵаҩцәа. Ашьхарыуаа рышкол №10 аҿы иазхом аматематика, афизика, иара убас егьырҭ амаҭәарқәа рырҵаҩцәа.  Аха иарбоу амаҭәарқәа атәыла анаҩстәи атехнологиатәи аекономикатә хьыԥшымра зыдҳәалоу маҭәарқәоуп. Ари азҵаара зыԥшра ҟамҵаӡакаәа иӡбатәуп», –  ҳәа илҳәеит Ада Кәарҷелиа.

Аҟәа. Цәыббрамза 6, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Цәыббрамза 5 рзы Сҭампыл ақалақь аҿы иаатит аԥснытәи асахьаҭыхыҩцәа русумҭақәа рцәыгақәҵа.  

Агалереа Barin Han аҿы ицәыргақәҵахеит Адамыр Аршба, Асида Аҳәба, Баҭал Џьапуа, Сабина Кәарацхьелиа, Саида Кәыҵниа, Архип Лабахәуа, Аԥшьа Ҳагба, Диана Хтынҭәба, Асҭанда Чамагәуа, Олег Ҷедиа русумҭақәа .  Ацәыргақәҵа аусура раԥхьатәи амш азы иаҭааит 200-ҩык инарзынаԥшуа аҟазара абзиабаҩцәа, ҳәа адырра ҟанаҵоит акультура Аминистрра.

Аҟәа. Цәыббрамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны аминистрцәа Реилазаара аофициалтә саит аҿы аекономика Аминистрра Аԥсны Аҳәынҭқарреи Урыстәылатәи Афедерациеи рзакәанԥҵарақәа реишьашәалара азы иҟанаҵаз адырра ркьыԥхьит. Аԥсуа ган азакәанԥҵареи Урыстәылатәи Афедерациа азакәанԥҵареи реишьашәалара азы аԥхықәра ҳәаақәызҵо ашьақәырӷәӷәаратә усшәҟәны иҟоуп абҵарамза   24, 2014 шықәса рзы Аԥсны Аҳәынҭқарреи Урыстәылатәи Афедерациеи ирыбжьарҵаз аидгылареи астратегиатә еиҩызареи рзы Аиқәшаҳаҭра.

Иарбоу Аиқәшаҳаҭра ахәҭаҷ 3 инақәыршәаны, аҩ-ҳәынҭқаррак рыбжьара аидгылареи астратегиатә еиҩызареи рыҿиара ихадоу хырхарҭақәаны иҟоуп:

– акоординациа зызу адәныҟатәи аполитика амҩаԥгара;

– атәылахьчареи ашәарҭадареи рзы азеиԥш ҵакыра аԥҵара;

– азеиԥш социалтәии аекономикатәи аҵакыра аԥҵара;

– Ареспублика Аԥсны асоциал-економикатә ҿиара ацхыраара аҭара;

– Ареспублика Аԥсны Урыстәылатәи Афедерациа аԥшьгарала, мамзаргьы ацхыраарала ԥыхьатәи Асовет Еидгыла аҵакыра аҿы имҩаԥысуа аинтеграциатә процессқәа рылахәхара азы иманшәалоу аҭагылазаашьақәа раԥҵара;

–  азеиԥш культуратә, доуҳатә, агуманитартә ҵакыра аиқәырхара.

 Аиқәшаҳаҭра ахәҭаҷқәа 11, 17, 18, 19, 21 инақәыршәаны, Ареспублика Аԥсны Аиқәшаҳаҭра азинмчы аиура инаркны 3 шықәса иахымгакәа аҳазалхратә ус, абиуџьеттә закәанԥҵара, агәабзиарахьчара, аҵарадырра аусхкқәа рҿы   ахатә закәанԥҵара аишьашәаара иазку аусмҩаԥгатәқәа ркомплекс амҩаԥгаразы аԥхықәара адлоит.  

Ԥхынҷкәынмза 4, 2014 шықәса рзы Ареспублика Аԥсны Ахада Р.Д.Ҳаџьымба атәыла аминистррақәеи ахылаԥшырҭақәеи рахь хыхь иарбоу Аиқәшаҳаҭра иазԥхьагәанаҭо анормақәа рынагӡара иазку аусмҩаԥгатәқәа рыпланқәеи аиқәшаҳаҭрақәеи реиқәыршәаразы анапынҵақәа ҟаиҵеит. Аԥсуа ган аԥхықәрақәа рынагӡара ахылаԥшра аҭара адҵан Аԥсны адәныҟатәи аусқәа Рминистрра.

Жьҭаарамза 08, 2015 шықәсазы аминистрцәа Реилазаара аҿы ирыдыркылаз Ақәҵара №136  ала Аиқәшаҳаҭра ахәҭаҷқәа рынагӡара азы азинмчы змоу аусбарҭақәа шьақәыргылан (Аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура, атәылахьчара Аминистрра, аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра, адәныҟатәи аусқәа Рминистрра, афинансқәа Рминистрра, агәабзиарахьчара Аминистрра, аҵарадырра Аминистрра, Аџьеи аусзкреи асоциалтә политикеи Рминистрра).

Жьҭаарамза 31, 2019 шықәса рзы Аҳәынҭқарра Ахада Р.Д.Ҳаџьымба цәыббрамза 17, 2008 шықәса рзы Ареспублика Аԥсни Урыстәылатәи Афедерациеи наҟ-ааҟтәи русеицуреи реицхыраареи рзы ирыбжьаҵаз  аидгылареи астратегиатә еиҩызареи рзы Аиқәшаҳаҭра ахәҭаҷ 23, абҵарамза  24, 2014 шықәсазы аҩ-ҳәынҭқаррак ирыбжьарҵаз аидгылареи астратегиатә еиҩызареи рзы Аиқәшаҳаҭра ахәҭаҷ 11 рынагӡаразы иҭижьыз Ақәҵара №401-рп инақәыршәаны, аминистрцәа Реилазаара Урыстәылатәи Аган алархәны, Анапхгарабжьаратәи Акомиссиа аҳәаақәа ирҭагӡаны, атәылауаҩратәи ашәахтәи азакәанԥҵарақәа, ауааԥсыра рсоциалтә хьчареи атәанчахәытә еиқәыршәареи рзы азакәанԥҵара уахь иналаҵаны анхамҩатә усура ҳәаақәызҵо азакәанԥҵара аунификациа азы Апрограмма аиқәыршәареи анагӡареи, иара убас аҳазалхратә ус аганахьала  Ареспублика Аԥсны азакәанԥҵареи Евразиатәи аекономикатә Еидгылара азин шьақәзыргыло аҳазалхратә усеиҿкаара аусхкы иаҵанакуа актқәеи, иарбоу азин ала иҭышәнтәалам ахәҭа аҿы – Урыстәылатәи Афедерациа азакәанԥҵареи реишьашәалара азы адҵа ҟаҵоуп.  

Аҟәа. Цәыббрамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Цәыббрамза 1 инаркны Урыстәылатәи Афедерациа Аԥсны ахахьы иагаз аԥхықәрақәа рыхәҭак ишьақәырӷәӷәаз аҽҳәарақәа ирықәыршәаны инагӡамызт ҳәа ҵаҵӷәыс иҟаҵаны Аԥсны ианаҭоз афинанстә цхыраара ахәҭак ааннакылеит.

Уажәазы Урыстәылатәи Афедерациа агәабзиарахьчара, аҵарадырра, анаука, акультура, аспорти ауааԥсыра рсоциалтә маҵзуреи, уҳәа аусхкқәа рҿы ихадоу акатегориақәа ирыҵанакуа аҳәынҭқарратә усбарҭақәа русзуҩцәа руалафахы ашьҭыхразы аицфинансыркра амҩаԥгаразы иааннашьҭуаз афинанстә цхыраара ааннакылеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны афинансқәа Рминистрра.

***

Абиуџьеттә усхкы аҿы аус зуа хазы игоу акатегориақәа ирыҵанакуа аусзуҩцәа руалафахы ашьҭыхразы аицфинансыркра амҩаԥгаразы Урыстәылатәи Афедерациа иааннашьҭуаз афинанстә цхыраара азы Аԥсны афинансқәа Рминистрра иҟанаҵо аинформациа.

Урыстәылатәи Афедерациеи Аԥсны Аҳәынҭқарреи Урыстәылатәи Афедерациа ахарџь ала Аԥсны агәабзиарахьчара, аҵарадырра, анаука, акультура, аспорти ауааԥсыра рсоциалтә маҵзуреи, уҳәа аусхкқәа рҿы ихадоу акатегориақәа ирыҵанакуа аҳәынҭқарратә усбарҭақәа русзуҩцәа руалафахәы ашьҭыхразы аицфинансыркра амҩаԥгаразы мшаԥымза 14, 2015 шықәса рзы ирыбжьарҵаз Аиқәшаҳаҭра азинмчы аиуит 2016 шықәса рзы. Уи хыхь иарбоу акатегориақәа ирыҵанакуа аусзуҩцәа урыстәылатәи афинанстә цхыраара аҳасабала руалафахәы ашьҭыхра амҩаԥгара аԥҟарақәа   шьақәнаргылоит.

2016 шықәса инаркны Аԥснытәи  аган ахатә ԥаратә хархәагақәа рыла 2014 шықәсазы ишьақәыргылаз ауалафахәы ахышәа-ҵышәа инақәыршәаны асоциалтә усхкы аусзуҩцәа руалафахәы рызшәара мҩаԥнагоит. Анаҩстәи ауалафахәы ашьҭыхра аетапқәа зегьы аицфинансыркра аҳасабала имҩаԥысуеит.

2022 шықәсазы Аиқәшаҳаҭра аиҭакрақәа алагалан. Урҭ инарықәыршәаны аулафахәы ашьҭыхра азы аицфинансыркра ахышәа-ҵышәа шьақәгылон Аԥсуа ган азы 2022 шықәсазы – 15%, 2023 шықәсазы – 35%, 2024 шықәсазы – 70%, иара убас 2025 шықәсазы – 85%. Убри аан, иарбоу ахықәкқәа рзы 2021 шықәсанӡа иазоужьхоз урыстәылатәи афинанстә цхыраара азеиԥш еицҵалыҵ 1,3 млрд. мааҭ абазатә рбага аҳасабала иаанхоит. Анаҩстәи ауалафахәы ашьҭыхра иарбоу ашықәсқәа – 2022, 2023, 2024 2025 рыбжьара  аусзуҩцәа руалафахәы ашәара афондқәа 2021 шықәсазтәи ауалафахәы афонд иаҿырԥшны ицәырҵыз аивгара аҳасабала ишьақәыргылаз апроцентқәа рыла иҳәаақәҵахоит. Убас ала, аицфинансыркра ауалафахәы ашәара афонд зегьы азы акәымкәа, ауалафахәы ашьҭыхра ахышәа-ҵышәа азы ишьақәыргылаз апроцентқәа рыла мацара имҩаԥысуеит. 

Аҟәа. Цәыббрамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Евразиатә аинтеграциеи аџьынџьуаа рымадареи Ихьыԥшым Аҳәынҭқаррақәа Реиҩызара аусқәеи  рзы Урыстәыла Аҳәынҭқарратә Дума акомитет ахантәаҩы актәи ихаҭыԥуаҩ  Константин Затулин Урыстәыла аԥснытәи арҵаҩцәа, аҳақьымцәа, амчратә структурақәа русзуҩцәа рсоциалтә шәатәқәа ршәара аанкылара азы аӡбамҭа аԥхықәрақәа рынамыгӡара иадиҳәелеит.

«Газета.Ru» еиҭаз аинтеривиу аҿы  адепутат ареспублика Апарламент аҿы аԥсны-урыстәылатәи аизыҟазаашьақәа ирԥырхагахар зҭаху ауаа ыҟоуп ҳәа аҳәамҭа ҟаиҵеит.  

«Акыр аамҭа рыҩныҵҟа Аԥсны Апарламент азакәанԥҵара аишьашәалара иадҳәалоу аԥхықәрақәа рынагӡара иацәхьаҵуеит. Иаагозар, арбитражтә ӡбарҭақәа риусдикциа азханаҵаӡом. Уи азы аусшәҟәы Апарламент аҿы ишьҭаоуп, аха адепутатцәа апопулисттә гәалаҟазаарақәеи иара апарламенттә корпус  аҩныҵҟа иҟоу џьоукы  имҩаԥырго Урыстәыла аганахьала агәрамгаратә кампаниеи рықәыӷәӷәара иахҟьаны аӡбамҭа рыдыркылаӡом. Сара иахьынӡаздыруа, уи зыдҳәалоу убри мацара ауп. Егьирахь, сара ишеилыскаауа ала, анаҩстәи аиҿцәажәарақәеи аилацәажәарақәеи рыпроцесс аҿы иҟоуп», — ҳәа иҳәеит Константин Затулин.

Уи иара убас игәаанагарала, аԥснытәи Апарламент аҿы иҟоу «активра злоу апарламенттә еилазаара аиҵара» Урыстәыла аиқәшаҳаҭрақәа рыбжьаҵара иаҿагыланы акампаниа мҩаԥыргоит, уи ареспублика асуверенитеттә зинқәа рырмаҷра ацуп ҳәа ҵаҵӷәыс иҟаҵаны.

«Аԥсны ауаа ацәгьеи абзиеи ирзеилмыргозар, ииашоу ииашами рзеиҩымдыраауазар, усҟан, жәаҳәарада, еиуеиԥшым агәаанагарақәа ҟалар алшоит.  Сара даара агәра ганы сыҟоуп ауаа еилыркаап ҳәа ишьақәгылаз аҭагылазаашьа аҿы ахара зду. Ҳара шықәсқәак ирылагӡаны Пицунда аҳәынҭқарратә дача иадҳәаланы акырӡа иламысдаз акампаниа ҳахысхьеит. Ари акампаниа рхы иархәаны аӡәырҩы аполитикцәа рреитинг ашьҭыхра рҽазыршәеит, убри аан урҭ зынӡа иазымхәыцӡеит Урыстәылеи Аԥсни шеимадоу, Аԥсны аусхкқәа зегьы рыла Урыстәыла адгылара ада ԥсыхәа шамам.  Иҟоуп хыԥхьаӡарала еиҳа имаҷзаргьы, аха убри аан Аԥсны асуверенитет армаҷра аҵоуп ҳәа агәаанагара аарԥшуа активла Аԥсни Урыстәылеи аиқәшаҳаҭрақәа рыбжьаҵара иаҿагыло. Арҭ ауаа аԥсны-урыстәылатәи аизыҟазаашьақәа иаԥырхагоуп, Аԥсны ауааԥсырагьы уи атәы рдыруазар ахәҭоуп, еилыркаауазароуп араҟа иҟоу аус изхароуи изхарами ртәы», — ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит адепутут.

Константин Затулин Урыстәыла аус ацура аҿагылара иазку акампаниа аҳәаанырцәтәи анапхгареи аҳәаанырцәтәи агрантқәеи рыла имҩаԥысуеит ҳәа  иазгәеиҭеит.

Аҟәа. Цәыббрамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент зыԥсҭазаара иалҵыз Альберт Гаспар-иԥа Тополиан иуацәеи иҭынхацәеи ироуз агәырҩа инамаданы ирыдышшылоит. 

«Иԥсҭазаара далҵит, адепутат, Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент I ааԥхьара (1991–1996 шш.), Аиҳабы ихаҭыԥуаҩыс иҟаз, зыхьӡ ҳаамҭазтәи Аԥсны аҭоурых иузаҟәымҭхо иадҳәалоу, иналукааша аҳәынҭқарратә ауаажәларра-политикатә усзуҩ.

Альберт Гаспар-иԥа Тополиан Аԥсны апатриот иаша иакәын, уи иара ламысцқьала инаигӡоз ганарацәалатәи иусура ианыԥшуан. Еиеиԥшым ашықәсқәа рзы иааникылоз аҳәынҭқарратәи ауаажәларратәи  амаҵзурақәа рҿы иара аԥышәа змоу анапхгаҩы, аиҿкааҩ, иреиӷьу    ауаҩытәыҩсатә ҟазшьақәеи активтә ԥсҭазааратә позициеи змоу, иҩызцәа, иколлегацәа, уҳәа рҿы ҳаҭыр-пату зқу  ауаҩы аамсҭашәа иаҳасабала ихы ааирԥшуан.