Аҟәа. Ԥхынгәымза 31, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аминистрцәа Реилазаара 2024 шықәсазы ахықәкытә программа «Ареспублика Аԥсны агәабзиарахьчара асистема акадртә еиқәыршәара» аиҭакрақәа аланагалеит. Аусшәҟәы  адгалара мҩаԥигеит агәабзиарахьчара аминистр Едуард Быҭәба.

Аминистр анапхгаратә хықәкытә программа  аҿы  егьырҭ афакультетқәа рахь ииасыз ҩыџьа астудентцәа «ахәышәтәра аус» азанааҭҵара ала Ҟәбинатәии Ставропольтәии амедицинатә университетқәа рҿы актәии ахәбатәи акурсқәа рҿы аҵара зҵо ҩыџьа егьырҭ астудентцәа рыла рыԥсахразы ажәалагала ҟаиҵеит.

Иара убас амедицинатә ҵараиурҭақәа, аклиникатә ординатура аҿы аҵара зҵо рсиа  «апсихиатриа», «арентгенологиа», «апедиатриа» азанааҭқәа рыла хҩык ардинаторцәа рыла  иацҵаны ихарҭәаахоит. Урҭ рҵара аҳәынҭқарратә финансркра 2024 шықәса раахыс имҩаԥысуеит.

Аҟәа. Ԥхынгәымза 31, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аминистрцәа Реилазаара  «Ареспублика Аԥсны 2024 шықәсазы имаҷуи ибжьаратәуи аусдкылара адгылара аҭара иазку» анапхгаратә ҽҳәаракьаҿлатәи ахықәкытә программа аиҭакрақәа аланагалеит.

Аусшәҟәы адгылара мҩаԥылгеит атәыла аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩ, аекономика аминистр Кристина Озган.

««Имаҷуи ибжьаратәуи аусдкылара адгылара аҭара иазку» анапхгаратә программа анагӡара аҳәаақәа ирҭагӡаны, аԥыза-министр идҵала иаԥҵан аусуратә гәыԥ. Уи иалалеит Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа, аминистрцәа Реилазаара, апрофилтә министррақәеи ахылаԥшырҭақәеи рхаҭарнакцәа, иара убас аусура иадыԥхьалан Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа. Апрограмма ашьақәырӷәӷәареи акомиссиа аԥҵареи раахыс 4 еилатәарак мҩаԥган», – ҳәа илҳәеит лара.  

Акомиссиа ала ирыдыркылеит, ашәҟәы иҭаргалеит  280 зыҳәамҭа.

Аҟәа. Нанҳәамза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. 2024 шықәса 7 мзы рзы аҳазалхратә шәатәқәа рыплан 132% рыла инагӡоуп, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аҳәынҭқарратә ҳазалхратә Еилакы.  

Атәыла абиуџьет ахь иалагалоуп 2 млрд. 323 млн. мааҭ.  Аплантә рбага 1 млрд. 762,7 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡоит. Уи ахыхь иацҵаны анагӡара 560,6 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡоит.  

Аҟәа. Нанҳәамза 1, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсышәала ицәажәо амультфильм «Амагә зшьоу Цгәаба» аԥхьарбара Р.Гәымба ихьӡ зху Аԥснытәи аҳәынҭқарратә филармониа асценаҿы имҩаԥысит.  Аԥсышәала аиҭага аҿы уи ахьӡ аиуит «Амагә зшьоу Цгәаба». 

2011 шықәсазы иҭыхыз амульфильм «Амагә зшьоу Цгәаба» – акреилызцо,  аромантикара злоу цгәуп, уи раԥхьаӡа акәны ахәаԥшцәа ирбеит аблокбастер «Шрек» аҿы. Агәыкра злоу ацгәы ахатә хныҟәгашьеи ахымҩаԥгашьеи  аԥҟарақәа ирықәныҟәо инхоит. Иара излаҟам ала иахцәажәеит, шьҭа уи ахьӡ ариашара иашьҭоуп. Инашаноу аҟызрцына ахьтәы кәтаӷьқәа ахьыҟоу абааш ахьгылоу аҭыԥ аҿы ажәҩан аҟынӡа изызҳауа алаԥшхырԥагатә аҟәыджәлацқәа ртәы анеилнакаа, уи урҭ рыԥшааразы амҩа иқәлоит. Амҩан алакә афырхаҵа иаԥылоит аӷьыч Кисеи алажә Шалтаи-Болтаи.Ацгәаба урҭ рыцхыраарала ақалақь аҿаԥхьа иаду ахара ариашара аҽазнашәоит, убри аан цас ауазма иара ҵыхәаԥҵәарада абандитцәеи азинхьчаҩцәеи реиҿаҳарақәа иаарылашәо иаауеит.

Амультфильм аҿы еиуеиԥшым атемақәа  – аиҩызара, ачарҳәара, аҳаҭыр, апату, аламыс, агәнаҳарақәа рыҵыҵра, уҳәа уԥылоит.  Алаҭын-америкатә мотивқәа, иццакны зҽызыԥсахуа асиужет,  ашьҭазаара, аиҿахысрақәа, аисрақәа, уҳәа реиԥш иҟоу  адинамикатә сценақәеи иччарху амоментқәеи рыррацәара ахәаԥшцәа хәыҷқәеи урҭ рҭаацәеи  ахнахит.  

Сара ахаангьы исымбаӡацызт ахәыҷқәа абас, имҵысуа, ҭыԥк аҿы итәаны, рыла ааихмырсыӷьӡакәа, аинтерес ду аарԥшны акы иахәаԥшуа. Иаамсҭашәоу, ахымҩаԥгашьа иақәшәо ацгәаба ахәыҷқәа зегьы ргәы иақәшәеит, урҭ агәырӷьареи аччареи рзаанагеит.   Аиҭага акәзар, уи убас иԥшӡаны, аиумор аҵаны инагӡан, амультфильм ахәыҷқәа ракәым адуцәагьы ргәы иҭымҵәо ацәанырра бзиақәа рызцәырнагеит.  Ари амультфильм ахәыҷқәа ишрызкугьы, саргьы ацгәабеи уи аҩызцәеи изыниаз-изынԥаз аилкаара сагәыланахалеит.   «Амагә зшьоу Цгәаба» 6+ ҳәа қәрала азкызаара аазырԥшуа арбага амоуп, аха уеизгьы, автор араҟа даара аҵак ду змоу атемақәа дырзааҭгылон. Ажәытә лакә иҿыцу аԥхьараҿы ацгәы ачарҳәара иақәшәоит, уи инамаданы иара ахатә гхақәа еилнакаауеит, агәнаҳарақәа ранажьреи агәнаҳа аҵыҵреи рзы амҩақәа аԥшаауеит. Ахҿыхреи ахамеигӡареи  акыр аамҭа еиԥҟьаз, еилагаз аизыҟазаашьақәагьы реиҭарҿиара алшоит.

Амультфильм адублиаж Аҳәынҭқарратә бызшәатә политика азы Аҳәынҭқарратә Еилакы аҿаҵа ала акиностудиа «Аԥсныфильм» аҿы иҟаҵоуп. Ари аԥшьгара аԥсуа бызшәеи акультуреи рыҿиара адгылара аҭара иазырхоуп.  

Аԥсны Аҳәынҭқарратә бызшәатә политика азы Аҳәынҭқарратә Еилакы аиҳабы  Гәында Кәыҵниа ишеиҭалҳәаз ала, амультфильм «Амагә зшьоу Цгәаба» – рхатәы аԥсуа бызшәа ала амультфиль иахәаԥшырц зҭаху рзы ҳамҭаны иҟоуп.

«Ҳара уажәаԥхьагьы амультфильмқәа рдублиаж ҟаҳҵахьан. Уажәы аԥсышәала иҳарцәажәеит «Амагә зшьоу Цгәаба». Аиаҭагара аус адырулон Виачеслав Аблоҭиа напхгара зиҭоз акоманда ду. Амультфильм сааҭки бжаки ицоит. Ҳара иазԥхьагәаҭаны иҳамоуп иҵегьы еицырдыруа афильмқәеи амультфильмқәеи рдублиаж аҟаҵара», - ҳәа иазгәалҭеит лара.

Аҟәа. Нанҳәамза 1, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Акинокомпаниа «Урал» Аԥсны ашықәсҿыцтәи ахәыҷтәы лакә аҭыхрақәа мҩаԥнагоит. Афильм арежиссиор Антон Риажских Аԥсныпресс акорреспондент диҿцәажәо иҭырхуа афильм афабула далацәажәеит.

«Ҳара зегьы иаадыруеит Ашықәс Ҿыц амандаринақәа рыфҩы шахоу. Зегьы шьҭа уи ҳашьцылахьеит, аха иабантәиаауеи амандаринақәа – уи иазхәыцуа рацәаҩӡам. Шәааи ҳхаҿы иааҳгап анашанатә тәылак, апринци апринцессеи аҳи ахьыҟоу… Убри атәылаҿы зегьы ҭәышәынтәаланы иҟалаанӡа, зегьы насыԥ рыманы иҟалаанӡа, абзиабара аԥыжәара аиуаанӡа – амандаринақәа нашанахаӡом, урҭ агәазыҳәарақәа нарыгӡаӡом.  Убри аҟнытә зегьы бзиахароуп,  зегьы рҭыԥқәа рҿы иҟалароуп ари атәыла аҿы, адунеи зегьы аҿы амандаринақәа ауаа бзиақәа, ауаа разқәа ргәазыҳәарақәа нарыгӡо иҟалартә еиԥш…  Абас еиԥш иҟоуп ари алакә», – ҳәа еиҭеиҳәеит арежиссиор.

Аҟәа. Нанҳәамза 1, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥыза-министр Алеқсандр Анқәаб Абызшәатә политика азы Аҳәынҭқарратә Еилакы аиҳабы Гәында Кәыниеи Аусбарҭа аспециалист хада Гәында Сақаниеи идикылеит.

Аусбарҭа ахаҭарнакцәа инарыгӡо аусура азы аҳасабырба ҟарҵеит, аԥсуа бызшәа аҵара иазырханы иазԥхьагәаҭаны ирымоу апроектқәа ирылацәажәеит.  

Аԥыза-министр Аусбарҭа ала иҭыжьыз ашәҟәқәа, иара убас аусеилыргара азы ахархәага   идырбеит. Ааигәа иҭыҵит ахәыҷқәа рзы иҩыз Платон Бебиеи Владимир Ҵнариеи рышәҟәқәа, алагаратә ҩаӡареи ишьаҭарку аҩаӡареи рҿы аԥсуа бызшәа аҵаразы ацхыраагӡа, Сергеи Зыхәба аԥсшәахь еиҭеигаз Г.Х. Андерсен илакәқәа. Уажәазы актәи ахәҭа ауп иҭыҵыз, аҩбатәи ахәҭа аҭыжьразы аиқәыршәара иаҿуп.

Аҟәа. Нанҳәамза 1, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.   Нанҳәамза 1 азы Аҟәа ақалақь апрокуратура Џьамил Дмитриенко иганахьала Аԥсны Аҳәынҭқарра Ашьаустә Закәанеидкыла ахәҭаҷ  99, ахәҭа 1, ахәҭаҷ  29, ахәҭа 1 иазԥхьагәанаҭо ацәгьоурақәа (гәҭакылатәи ауаҩшьра аҽазыҟаҵара) рҟазшьақәа рыла ашьаус хацнаркит.

Хәажәкырамза, 2024 шықәса рзы Аԥсны аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура аҿы Аԥсны иахьаҵанакуа ашьаустә цәгьоура аҽазыҟаҵара мҩаԥысуеит ҳәа аоперативтә информациа роуит.  

«Имҩаԥгаз аоператив-ԥшааратә усмҩаԥгатәқәа ирылҵшәаны, Аԥсны аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура аусзуҩцәа дааныркылеит Аҟәа ақалақь, абжьаратәи ашкол №6 аҿы аҵара зҵо Дмитриенко  Џьамил Асланбек-иԥа. Анаҩс ишеилкаахаз ала, уи ауаажәларра рзы ишәарҭоу анагӡашьала ацәгьоура анагӡаразы агәҭакы иман. Инагӡаз  аусмҩаԥгатәқәа рыла еилкаахеит, ацәгьоуразы игәҭакы анагӡареи уи азы ихымԥадатәиу адыррақәа раиуреи рзы Џьамил Дмитриенко асоциалтә ҳа Telegram ала аекстремисттә хырхарҭа змоу, аҵарадырратә усбарҭақәа рҿы массала ауаҩшьрақәа апропаганда мҩаԥызго  агәыԥ «Kolumbайн» далалеит», - ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура аофициалтә саит.

Аҟәа. Нанҳәамза 1, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥснытәи аделегациа Москва ақалақь, Урыстәылатәи агуманитартә университет  абазала 2024 шықәса ԥхынгәымза 29 инаркны нанҳәамза 11 рҟынӡа имҩаԥысуа жәларбжьаратәи апроект «Аԥхынтәи аинститут» ахы аланархәуеит.

Аделегацииа аилазаараҿы иҟоуп Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада иҟны иҟоу аҵарауаа ҿарацәа Рхеилак  алахәыла, Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет аспирант Даур Хьибба, аҭоурыхдырҩы, Аԥсны иҟоу Урыстәылатәи аҭоурыхтә еилазаара Ахаҭарнакра  Ахеилак алахәыла Асҭанда Киути Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет аҭоурыхи археологиеи аетнологиеи ркафедра арҵаҩы Софиа Смыри.

Аҟәа. Нанҳәамза 1, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Автоҳәынҭинспекциа аусзуҩцәа ԥхынгәымза 31 рзы имҩаԥгаз ареидтә усмҩаԥгатә аҳәаақәа ирҭагӡаны ижәны амшьына аԥсҟы зкыз х-ҩык амашьынарныҟәцаҩцәа ааныркылеит. Ареидтә усмҩаԥгатә алагеит ашьышь, асааҭ 5 инаркны, ахәылбыҽха асааҭ  9 рҟынӡа имҩаԥысуан.  

Автоҳәынҭинспекциа Аусбарҭа аусзуҩцәа есыҽны апассаџьырцәа рыиагара амаршрутқәа рҿы аҭагылазаашьа ахылаԥшра арҭоит. Амчыбжь аҩныҵҟа инеиԥынкыланы амаршруттә таксиқәеи автобусқәеи рныҟәцаҩцәа иџьбароу арыжәтәи анаркотикатә маҭәашьарқәеи  рыдкылара аганахьала ареидқәа мҩаԥыргоит.

Еиҳа ипопулиару ахырхарҭақәа иреиуоуп Аушьҭра-гәаҭаратә Ҭыԥ «Ԥсоу» аҟынӡа ареис. Астационартә Амҩа-ԥыԥшырҭатә Ҭыԥ «Бзыԥ» аҿы Ареспубликатә наркодиспансер амобилтә лабораториа ыҟоуп, араҟа аспециалист Автоҳәынҭинспекциа аусзуҩцәа иааныркылаз  амашьынарныҟәцаҩцәа аҭыԥаҿы рмедицинатә гәаҭара мҩаԥигоит.

Аҟәа. Нанҳәамза 1, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Атәыла аԥыза-министр Алеқсандр Анқәаб Ареспублика Марии Ел Анапхгара ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩ, акультура, акьыԥхьи амилаҭқәеи русқәа рзы аминистр Константин Иванов, Ерик Сапаев ихьӡ зху Мариинтәи аҳәынҭқарратә академиатә аопереи абалети ртеатр асахьаркыратә напхгаҩы аамҭала инапынҵақәа назыгӡо Виктор Пушкин злаз аделегациа идикылеит. Аиԥылара лхы алалырхәит иара убас Аԥсны акультура аминистр аамҭала инапынҵақәа назыгӡо Динара Смыр.

Алеқсандр Анқәаб асасцәа бзиала шәаабеит ҳәа раҳәо, апроект «Урыстәылеи Аԥсни реимадаратә акультуратә усмҩаԥгатәқәа» аҳәаақәа ирҭагӡаны ҳреспублика ахь иахьааз азы иҭабуп ҳәа реиҳәеит.