Аҟәа. Жәабранмза 1, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Баграт Шьынқәба ихьӡ зху аԥсуа бызшәа аҿиаразы агәыҳалалратә Фонд аҳасабырбатә пресс-конференциа мҩаԥнагеит. Араҟа Афонд анапхгаҩи уи аусзуҩцәеи инагӡаз апроектқәеи иахьа Афонд аҿы аус здыруло апроектқәеи, иара убас ааигәа иазԥхьагәаҭоу ауснагӡатәқәеи ртәы инарҭбааны иалацәажәеит.

Апресс-конференциа аартуа, Баграт Шьынқәба ихьӡ зху агәыҳалалратә фонд адиректор Леуан Миқаа афонд ахықәкы хада – аԥсуа бызшәа аҿиара ауп ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит.

«Ҳара ҳфонд атәыла аҿы амилаҭтә бызшәа аҿиара азы еиуеиԥшым ахырхарҭақәа рыла шықәсык акәым аус ауеижьҭеи.  Ари зегьы иаҳзеиԥшу проблемоуп, уи аӡбараҿы хымԥада адгылареи ацхыраареи ҳҭахуп», - ҳәа иҳәеит Леуан Миқаа.

Афонд аусзуҩ Леуан Лагәлаа Афонд аҿы аус здыруало апроектқәа инарҭбаны дрылацәажәеит.

Актәи апрект – ари «Аԥсшәа бзиа избоит сара» ҳәа хыс измоу ашколнӡатәи ақәра иаҵанакуа ахәыҷқәа рзы аԥсуа бызшәа аҵара аметодика ауп.   Леуан Лагәлаа иажәақәа рыла, иарбоу аметодика Аԥсны иахьаҵанакуа аус зуа хазхаҭалатәи ахәыҷтәы ҵараиурҭақәа рҿы аԥышәатә гәаҭара иахысит. Иазгәаҭатәуп, уи хра злоу алҵшәақәагьы шаанарԥшыз.

«Аметодика Аԥсны аҵара Аминистрреи Аҟәа ақалақь аҵара аҟәшеи рҿы ақәыршаҳаҭра аиуит.  Уажәы уи атәыла ашколнӡатәи аҵараиурҭақәа рҿы аларҵәара ауп иаанханы иҟоу.  Ҳара хәыда-ԥсада аҵараиурҭақәа зегьы аметодика рызнаҳгеит», - ҳәа иҳәеит иара.

Аҩбатәи апроект – ари афильмқәа аԥсышәала рдублиаж аҟаҵара ауп. Афонди Аинтернет-проваидер «Системеи» аиқәшаҳаҭра рыбжьоуп. Уи аҳәаақәа ирҭагӡаны мызкы иалагӡаны аԥышәатә режим ала афильмқәа аԥсуа бызшәала абжьы рхаҵара мҩаԥгахоит.  

Аҟәа. Жәабранмза 1, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Апарламент аҟны имҩаԥысит аҳәынҭқарра-зинтә политика иазку Аԥсны жәлар Реизара – Апарламент Аилак инарҭбаау аилатәара. Уи мҩаԥигеит Аилак ахантәаҩы Дауҭ Хәытаба.

Аилак иацнаҵеит 2022 шықәса ԥхынгәымза 27 рзы актәи аԥхьараан ирыдыркылаз «Аԥсны Аҳәынҭқарра азакәанԥҵаратә актқәак аԥсахрақәа ралагаларазы» Аԥсны Аҳәынҭқарра азакәан апроект аус адулара. 

Аилак аилатәара иалахәын Апарламент Аиҳабы Лаша Ашәба, адепутатцәа, Апарламент аҟны Аԥсны Ахада ихаҭарнак, аиустициа аминистр   Анри Барцыц, Аԥсны Аҳәынҭқарра Апрокурор хада актәи ихаҭыԥуаҩ Дамир Кәыҵниа, аҩныҵҟатәи аусқәа рминистр ихаҭыԥуаҩ Беслан Ҷкадуа, адукатцәа р-Палата ахантәаҩы Котико Чагәаа, егьырҭ адукаттә уаажәларра ахаҭарнакцәа.

«Аԥсны Аҳәынҭқарра азакәанԥҵаратә актқәак аԥсахрақәа ралагаларазы» Аԥсны Аҳәынҭқарра азакәан апроект азырхиоуп Аԥсны Аҳәынҭқарра ашьаустә закәанԥҵара анормақәа реиӷьтәреи лыҵшәа рыманы Аԥсны Аҳәынҭқарра ашьаус-процессуалтә нормақәа рхархәареи хықәкыс иҟаҵаны.

Аԥсны Аҳәынҭқарра Ашьаустә Закәанеидкыла ахәҭаҷқәа рахь ирыдгалаз аԥсахрақәа рыдҳәалоуп ауаа рылахәаахәҭра; аинформациа-телекоммуникациатә каҭақәа рхархәарала, Аинтернет» акаҭагьы уахь иналаҵаны, иаартны ацәахыхра; амаҵурауаа ҳәа иазхаҵоу ахаҿқәа реиқәыԥхьаӡа арҭбаара.

Аҟәа. Жәабранмза 1, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Жәабранмза 1 азы Аԥсны Жәлар рартист, Д.Гәлиа ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә премиа алауреат, «Ахьӡ-Аԥша» аорден  II аҩаӡара занашьоу, акомпозитор, аетнограф, Аԥсны зҽаԥсазтәыз жәлар рашәаҳәареи рыкәашареи рзы Аҳәынҭқарратә ансамбль асахьаркыратә напхгаҩы Уасил Михаил-иԥа Царгәыш (01.02. 1938 -  28.01.2021) иԥсы ҭазҭгьы ихыҵуан 85 шықәса.

«Уасил Михаил-иԥа Царгәыш ахортәи акамер-вокалтә рҿиамҭақәеи акинофильмқәеи атеатралтә қәыргыларақәеи рзы амузыкеи дравторуп. Ирҿиамҭақәа рҿы иара илиршеит ҳажәлар рҭоурых – уи аҷыдаҟазшьа, амч, аидеиақәа, ахәыцрақәа зеиӷьаҟам ала раарԥшра. Уасил Михаил-иԥа аконтатақәа «Х-ҩык афырхацәа рзы» «Иҭахаз ргәалашәара азы», «Аԥсны Ан» рзы ианашьан Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә премиа алауреат ҳәа аҳаҭыртә хьӡы.

50 шықәса инареиҳаны Уасил Михаил-иԥа  аԥсуа ҟазара аӡыргара иазкыз Аԥсны зҽаԥсазтәыз жәлар рашәаҳәареи рыкәашареи рзы Аҳәынҭқарратә ансамбль напхгара аиҭон.  Уасил Михаил-иԥа инапхгара ашықәсқәа ирылагӡаны ансамбль жәларбжьаратәи ахьӡ-аԥша арҳаит, Аԥсны еиԥш уи анҭыҵгьы еицырдыруа иҟалеит, аконцертқәа рыла иаҭааит аҳәаанырцәтәи атәылақәа  жәпакы: Европа атәылақәа, Африка, Аладатәи Америка, уҳәа убас ирацәаны., агастрольқәа рыла изныкымкәа Ҭырқәтәыла иаҭаахьан.

Уасил Царгәыш иналукааша абаҩхатәреи азанааҭдырреи злаз уаҩын. Уи зеиӷьаҟам ала илиршон Аԥсны амузыкатә ҭынхеи иреиӷьу акәашаратә традициақәеи рпапулиаризациа. Иусура ҭакԥхықәрала азнеишьа иабзоураны апрофессионалтә ҩаӡара аҿы ашәаҳәаҩцәеи акәашаҩцәеи рабиԥарақәа реиҵааӡара илиршеит»,  –  ҳәа иазгәаҭоуп Аԥсны акультура Аминистрра апресс-маҵзура аацҳамҭа аҿы.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 26, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Урыстәылатәи Афедерациаҟны Аԥсны Аҳәынҭқарра анапынҵа ҷыдақәеи азинмч нагӡеи змоу ацҳаражәҳәаҩ Алхас Кәыҵниа Урыстәыла адәныҟатәи аусқәа рминистр ихаҭыԥуаҩ Михаил Галузин агәраргагатә шәҟәқәа ииҭеит.

Михаил Галузин Алхас Кәыҵниа инапынҵақәа рынагӡара дахьалагаз идиныҳәалеит, иусураҿы ақәҿиарақәа изеиӷьеишьеит.

Аҟәа. Жәабранмза 1, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны афымцамч ала аиқәыршәара аԥкрақәа ралагалара азы аграфик аиҭакрақәа алагалоуп. «Аԥсны аенергосистема аҿы ақәыӷәӷәарақәа еиҟараны аихшара ахымԥадатәреи авариақәа рыԥхьырҟәҟәаареи инарымаданы, аԥкрақәа рыграфик аиҭакрақәа алагалахоит», - ҳәа адырра ҟанаҵоит Ареспубликатә Унитартә Наплакы «Амшынеиқәафымцамч». сообщает РУП «Черноморэнерго».  

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны агәабзиарахьчара аминистр Едуард Быҭәба Аҟәа ақалақь агәабзиарахьчара Аусбарҭа анапхгаҩы Ирма Воуба  анапхгаратә ҳамҭа «Акоронавирустә ҿкы чымазара COVID-19 аҿагылара азы» амедал ланеишьеит.  

Агәабзиарахьчара аминистр Ирма Џьумка-иԥҳаи Аусбарҭа аколлективи ҳәоуеиқәшәарала, активла аусеицура азы иҭабуп ҳәа реиҳәеит.

Аҟәа. Жәабранмза 1, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. «Амшынеиқәафымцамч» афымцамч ала аиқәыршәара аҿы аԥкрақәа рзы аграфик ҿыц алагалара инамаданы, атәыла агәабзиарахьчара аминистр Едуард Быҭәба араионтәии ақалақьтәии ахәышәтәырҭақәа рҳақьым хадацәа дрыҿцәажәеит.  

Амедицинатә усбарҭақәа рхадацәа афымцамч аамҭала аҿыхрақәа ишазыҟаҵоу атәы еиҭарҳәеит, убри аан араионтәии ақалақьтәии ахәышәтәырҭақәа зегьы адизельтә генераторқәа рыла еиқәыршәоуп ҳәа иазгәаҭан.

Аҟәа. Жәабранмза 1, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.   2022 шықәса иалагӡаны аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра аҳәынҭқарратә автоинспекциа аусбарҭа аусзуҩцәа рыла административтә зинеилагарақәа рзы зеицҵалыҵ  71 млн  389 нызықь 670 мааҭ рҟынӡа инаӡо ахараԥсақәа ылҩаахеит.

Зынӡа иааизакны ареспублика аҿы ашәҟәы иҭагалахеит 70 430 автотранспорттә хархәагақәа.

Аҟәа. Жәабранмза 1, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Иналукааша алингвист, кавказдырҩы, Лондонтәи ауниверситет апрофессор Џьорџь Хьиуитт И.Гь. Папасқьыр ихьӡ зху Амилаҭтә библиотека ҳамҭас еиҭеит зеиуа маҷу ҩ-томкны иҟоу, англыз бызшәала иҩу Дуглас Фрешфилд ишәҟәы «Кавказ аҭҵаара».  

Џьорџь Хьиуитт иааишьҭыз ашәҟәы аҿы ахәҭакахьала иазгәаҭоуп: 

«Иахьа зыԥсҭазаара иалҵхьоу абизнесмен, амиллионер, аҭоурыхҭҵааҩы, Аладатәи Кавказ аҭҵаара знапы алакыз, адәныҟатәи аусқәа ԥыхьатәи аминистр Аленн ииҩыз астатиа аҟынтәи сара еилыскааит уи Шәантәыла данаҭаауаз Британиатәи амузеи Акралтә географиатә еилазаареи рыхьӡала Местииатәи амузеи ҳамҭас ишаиҭаз шамахамзар уаҳа џьара иуԥыло, раԥхьатәи аҭыжьымҭа «Кавказ аҭҵаара». Ашәҟәы 1896 шықәсазы ҩ-томкны иҭыжьын, уи авторс даман  Дуглас Фрешфилд. Ари ауаҩ иоуп зегьы раԥхьаӡа кавказтәи аҳаракырақәа Ельбруси Ушбеи ахалара зылшаз.  Сара Местиа аҩынтәраан санаҭаааз аамҭазы усҟан амузеи адиректорс иҟаз Циала Чартолиани арҭ ашәҟәқәа сыблала рбареи рыкреи рзы азин сылҭарц слыҳәеит.  Сара усҟан гәаныла, мышкы зны абри еицырдыруа ашәҟәы ахкьыԥхьқәа раахәара хымԥада исылсыршароуп ҳәа исыӡбеит. Шықәсқәак рыҩныҵҟа сара зыхәԥса саиааиртә иҟоу ари аҭыжьымҭа лыԥшаах аекземплиар ахьырҭиуа сашьклаԥшуан. Аҵыхәтәаны сара арҭ ашәҟәқәа Дербишир ақалақь аҿы иҟоу, аиҳарак альпинизм атема ала аус зуа онлаин-адәқьын аҿы иаасхәеит. Исҭахыз ашәҟәқәа раахәара ахьсылшаз сгәырӷьара ҳәаа амамызт. Сыԥшәмаԥҳәыс Заиреи сареи даҽа екземплиарк аахәаны Аԥсны Амилаҭтә библиотека ҳамҭас иаҳҭаразы иҳаӡбеит.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Атуристтә дәыӷба «Шәача» мшаԥымза 29 инаркны цәыббрамза 30, 2023 шықәса рҟынӡа ареисқәа нанагӡалоит. 

«Ари адәыӷба аҷыдаҟазшьаны иамоу авагаонқәа ринтериер зегьы иҳаҩсыз ашәышықәса 70-80-тәи ашықәсқәа рыстилистика иахьақәшәо ауп. Аԥсни Урыстәылеи ирыбжьоу аҳәынҭқарратә ҳәаа аҿы аҳәаахьчаратәии аҳазылхратәии апроцедурақәа зегьы ауаҩы дмыргәамҵкәа ирмарианы имҩаԥысуеит, амҩазы иазԥхьагәаҭоу аамҭа иахымԥаӡакәа аныҟәарагьы маншәаланы имҩаԥысуеит»,  – ҳәа Урыстәылатәи Аихамҩақәа рыпресс-маҵзура ахь азхьарԥш ҟаҵо адырра аланарҵәоит асаит https://sochinews.io.

Амҩан адәыӷба ҭыԥқәак рҿы аанкыларақәа азԥхьагәаҭоуп – Лазаревск, Лоо, Дагомыс, Шәача, Адлер, Имеретинтәи акурорт, Весиолое, Цандрыԥшь.