Аҟәа. Жәабранмза 13, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Имҩаԥгаз апрофилактикатә реидтә усмҩаԥгатәқәа ирылҵшәаны, иҳаҩсыз амчыбжь азы иаарԥшхеит  1 963 инарзынаԥшуа амҩаҿы аныҟәара аԥҟарақәа реилагара, ҳәа иаанацҳауеит атәыла аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра апресс-маҵзура.   Урҭ рахьынтә:

185-ҩык амашьынарныҟәцаҩцәа автосаркьақәа рыԥшшәахәыркра анормақәа реилагара азы;

214-ҩык амашьынарныҟәцаҩцәа ижәны амашьына аԥсҟы акра азы административтә хьырхәра иақәыршәоуп.

Аҟәа.  Ажьырныҳәамза 29,  2022 шықәса. Апсныпресс. Аԥсны атәылахьчара Аминистрра аҟны ажьырныҳәамза, 2023 шықәса аламҭалазы архәҭақәа рырратә зыҟаҵара иазкны инагӡаз аусмҩаԥгатәқәа реихшьаалақәа ҟарҵеит.  

Аԥсны Арбџьармчқәа рыштаб Хада анапхгаҩы, аинрал-леитенант Владимир Савченко ихантәаҩрала имҩаԥысуаз аусмҩаԥгатә рхы аладырхәит атәылахьчара аминистр ихаҭыԥуаҩцәа, арратә усбарҭақәа рнапхгаҩцәа, атәылахьчаратә хылаԥшырҭа аҟәшақәеи амаҵзурақәеи рнапхгаҩцәа, арратә хәҭақәа ркомандаҟаҵаҩцәа, амедицинатә маҵзура анапхгаҩы, ареспублика ақалақьқәеи араионқәеи ркомиссарцәа.

Ажәахәқәа ҟаҵо иқәгылеит: арратә комендант (азинеиҿкаара аҭагылазаашьа азы), аԥшыхәра анапхгаҩы (арра-политикатә ҭагылазаашьа азы), аибашьратәии аморал-психологиатәии ҽазыҟаҵара аусбарҭа анапхгаҩы (архәҭақәеи арратә ҟәшеиҵақәеи рҿы аибашьратә ҽазыҟаҵара аҭагылазаашьеи ааӡаратәии акультура-ԥсшьаратә усура аиҿкаареи рзы), Аԥсны Аҳәынҭқарра арратә комиссар.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 28, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Асабша, ажьырнаҳәымза 28 рзы Очамчыра араион Тамшь ақыҭан  ааигәа еиҭашьақәыргылаз Ацқьа Никәала Аџьашьахәҟаҵаҩы ихьӡ зху ажәытәӡатәи аныхабаа аԥшьара иазкыз аныҳәатә усмҩаԥгатә мҩаԥысит.  

Анцәахаҵаратә литургиа мҩаԥыргеит Аԥснытәи аиашахаҵаратә уахәама ахада, аиереи Виссарион (Аԥлиаа), Аԥсны адинмаҵзура аԥшьаҩцәеи. Аныхабаа аҿы ашәа аҳәон Аҟәатәи акафедралтә ныхабаа ауахәаматә хор.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны агәабзиарахьчара аминистр Едуард Быҭәба Ҭҟәарчалтәи араионтә хәышәтәырҭа даҭааит.

Аминистр иарбоу амедусбарҭа аусура шымҩаԥысуа гәеиҭеит, апациентцәа дрыҿцәажәеит, ареспубликатә хәышәтәырҭа хада аусзуҩцәа алархәны аилатәара мҩаԥигеит.

Ҭҟәарчалтәи ахәышәтәырҭа иахьа ақалақь еиԥш араион ақыҭақәеи рҟынтәи апациентцәа рыхәшәтәа иазку аусура нанагӡоит. Ахәышәтәырҭа аҿы аус ауеит ирласу амедицинатә цхыраара астанциа. Адырра шаароулак еиԥш аҳақьымцәа еиуеиԥшым араион ақыҭақәа рахь, ашьха иаԥну ақыҭақәагьы уахь иналаҵаны, иаразнак амҩа иқәлоит. Ари ахықәкқәа рзы атәыла агәабзиарахьчара Аминистрра адгылареи Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа иҟаиҵаз ацхыраареи иабзоураны иҳаҩсыз ашықәс азы автомашьына ҿыц аахәан. «Ҳара ҳавтопарк аҿы амашьынақәа разымхара ӷәӷәала иаҳныԥшуеит. Иҳамоу ирласу амедицинатә цхыраара амашьына ачымазаҩ иахь ианцалак, ҳара даҽаџьара ааԥхьара ҳаур ҳазлацоз, мамзаргьы апациент иаагара азы  амашьына ҳамаӡамызт. Ҳара ари азҵаара анықәҳаргыла ашьҭахь уи ҳтәыла аԥыза-министри ҳҳәынҭқарра Ахадеи рҟынтәи иаразнак азхьаԥшра аиуит. Исымоу алшара схы иархәаны уи азы аԥыза-министри Аҳхәынҭқарра Ахадеи даараӡа иҭабуп ҳәа расҳәар сҭахуп»,- ҳәа илҳәеит Ҭҟәарчалтәи араионтә хәышәтәырҭа аҳақьым хада Лали Гаргәылиа. 

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны аекономика Аминистрреи Аԥсны иҟоу Урыстәыла аус ацура азы Ахаҭарнакреи, Урыстәылатәи Афедерациеи Аԥсны Аҳәынҭқарреи рыбжьара аҳаиртә еимадара аиҭашьақәыргылара апроект аҳәаақәа ирҭагӡаны Урыстәылатәи Афедерациа Анапхгара ауаажәларратә авиациа аусхкы иадҳәалоу азанааҭқәа рыла Урыстәылатәи Афедерациа иреиҳау аҵараиурҭақәа рҿы 2023/2024 шш. аҵарашықәс азы аҵаразы Аԥсны  32 квота азоунажьит ҳәа адырра ҟарҵоит.

Еиҳа инарҭбаау аинформациа аиуразы Аԥсны иҟоу Урыстәыла аус ацура Ахаҭарнакра ахь адҵаалара ахәҭоуп. (ақ. Аҟәа, аинрал Дбар имҩа, аҩ.№ 3, 2-тъи аихагыла, аофис 326, аимадаразы аҭел: (+7 840) 223-33-53, (+7 940) 730-09-90, электронная почта: Hierdie e-posadres word van Spambotte beskerm. Jy moet JavaScript ontsper om dit te lees. , Hierdie e-posadres word van Spambotte beskerm. Jy moet JavaScript ontsper om dit te lees. ).

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аманда Касланӡиа/. 2022 шықәсазы Атәанчаҩратә фонд аганахьала атәанчахәқәа, аԥаратә цхыраагӡатәқәа, ацҵақәа ршәара азы иазоужьхеит 1 млрд. 276  млн. 933,5 нызықь мааҭ, уи  2021 шықәса рзы иҟаз арбагақәа раасҭа 76 млн. 513,5 нызықь мааҭ рыла еиҳауп, ҳәа Аԥсныпресс ахь адырра ҟаиҵеит Аԥсны Атәанчаҩратә фонд ахантәаҩы Денис Гәылариа.  

«2022 шықәса азы Ареспублика Аԥсны Атәанчаҩратә фонд ахь абгаԥсатә шәатәқәа раҳасабала иалагалахеит 1  млрд. 200 млн. 54,5 нызықь мааҭ, уи 2021 шықәса азы аасҭа 161 млн. 556,2 нызықь мааҭ рыла еиҳауп. Ареспубликатә биуџьет аҟынтәи адотациақәа реицҵалыҵ 160 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡоит. Ԥхынҷкәынмза,   2022 шықәса азы иҟаз адыррақәа рыла, атәанчахәқәеи аԥаратә цхыраагӡатәқәеи зауоз рхыԥхьаӡара 49 528-ҩык рҟынӡа инаӡон, уи  2021 шықәса иаҿырԥшны уахәаԥшуазар, 1 011-ҩык рыла еиҳауп», – ҳәа иҳәеит Денис Гәылариа.

Ԥхынҷкәынмза, 2022 шықәса азы иҟаз адыррақәа рыла, атәанчахәы ахь ацҵақәа зауаз рхыԥхьаӡара 11 845-ҩык рҟынӡа инаӡон, уи  2021 шықәса иаҿырԥшны уахәаԥшуазар, 1 617-ҩык рыла еиҳан.  

«2022 шықәсазы атәанчахәқәа рахь ацҵақәа рзеиԥш еицҵалыҵ 307 млн. 682,9 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡон, уи  2021 шықәса иаҿырԥшны уахәаԥшуазар, 99 млн. 670 нызықь мааҭ рыла еиҳауп», – ҳәа иҳәеит Денис Гәылариа.

Афонд анапхгаҩы ишазгәеиҭаз ала, ашәатәқәа рыцҵара жьҭаарамза 1, 2021 шықәса азы 10 категориак иаҵанакуа атәанчахәқәа рахь ацҵақәа рыцҵара ауп изыдҳәалоу.  

«Ареспублика Аԥсны Атәанчаҩратә фонд 2022 шықәса азы иазыԥҵәоу аҽҳәара иахымгакәа ианаамҭоу атәанчахәқәа ршәара алнаршеит», – ҳәа иҳәеит иара.  

«2021 шықәса алагамҭазы ашәатәқәа ршәара аганахьала мызкы еиҳаны аиҵахара ыҟан, 2021 шықәса ахь ииасыз ауал аицҵалыҵ - 97  млн. 50,1 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡон. 2022 шықәса алагара азы ашәатәқәа ршәара аганахьала мызкы еиҳаны аиҵахара ыҟан, 2022 шықәса ахь ииасыз ауал азеиԥш еицҵалыҵ   –  47  млн. 570,7 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡон», - ҳәа иазгәеиҭеит Денис Гәылариа.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Акульутура аминистр Даур Ақаҩба ихантәаҩрала имҩаԥысит Аԥсны акультура Аминистрра аколлегиа аилатәара.

Аԥсны акультура Аминистрра апресс-маҵзура иҟанаҵо адыррақәа рыла, аколлегиа аилатәара аҿы иахәаԥшит Аԥсны зҽаԥсазтәыз жәлар рыкәашареи рышәаҳәареи рзы Аҳәынҭқарратә ансамбль зыхьӡ нагоу аколлектив 50 шықәса инареиҳаны напхгара азҭоз Уасил Михаил-иԥа Царгәыш ихьӡ ахҵара азы иаашьҭыз азыҳәаратә шәҟәы.

Аколлегиа алахәылацәа зегьы еицҿакны «Аԥсны зҽаԥсазтәыз жәлар рыкәашареи рышәаҳәареи рзы Аҳәынҭқарратә ансамбль Уасил Михаил-иԥа Царгәыш ихьӡ ахҵара азы рыбжьы рҭиит.  Иара убас Уасил Михаил-иԥа Царгәыш дахьынхоз  аҩны (01.02.1938 - 28.01.2021 шш.) аҿы агәалашәаратә ӷәы  ашьақәыргылара азы аҳҭнықалақь Ахадареи Аҟәа ақалақьтә Еизареи рахь азыҳәамҭа адәықәҵара азы аӡбамҭа рыдыркылеит.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәа ақалақь ахада Беслан Ешба аԥшьаша, ажьырныҳәамза 26 рзы, 2022 шықәсзы инагӡаз аусура аихшьаалақәа рыҟаҵара иазкны Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа аҿы имҩаԥысыз аилатәара аҿы аҳасабырба ҟаҵо дықәгылеит.

Аԥсны аҳҭнықалақь аҵакыра –  27 кв. км. рҟынӡа инаӡоит, амшынхықәтә цәаҳәа – 20 км. рҟынӡа инаӡоит.

2011 шықәсазы имҩаԥгаз ауааԥсыра ашәҟәы рынҵара  ала Аҟәа ауааԥсыра рхыԥхьаӡара – 65 300 - ҩык рҟынӡа инаӡоит, фактла инхо  – 75 000-ҩык инарзынаԥшуеит.

Аҳәынҭстандарт адыррақәа рыла, аусура зылшо ауааԥсыра – 38 500 - ҩык.

Ашколхәыҷқәа  –  9 110 - ҩык, ашколнӡатәи ақәра иаҵанакуа ахәыҷқәа – 2 178 - ҩык. 

Аҟәа ақалақь аҿы инхоит 11 435-ҩык атәанчаҩцәа,  урҭ рахьынтә 8 457-ҩык аԥснытәии урыстәылатәии атәанчахәы роуеит.   

Аҳҭнықалақь аҿы иҟоуп 1 269 аиуристтә хаҿқәа, уаҟа аус руеит 8 130-ҩык аусзуҩцәа; хазхаҭалатәи аусдкылаҩцәа – 3 826-ҩык.

Зынӡа Аҟәа ақалақь аҿы аус зуа рхыԥхьаӡара – 19 971-ҩык рҟынӡа инаӡоит, уи аусура зылшо ауааԥсыра рзеиԥш хыԥхьаӡара аҟынтәи процентла ишьҭухуазар 52% рҟынӡа инаӡоит. Арҭ арбагақәа хазхаҭалатәи аусдкылаҩцәа рхыԥхьаӡара алагалаӡам. Хазхаҭалатәи аусдкылаҩцәа рхыԥхьаӡара алаҵаны уахәаԥшуазар, иааизакны аҳҭнықалақь аҿы аусура зылшо ауааԥсыра рхыԥхьаӡара 62 % рҟынӡа инаӡоит.  

Иҟоу адыррақәа рыла, Аҟәа ақалақь аҿы 2022 шықәсазы  ауааԥсыра ирызшәахоз абжьарамызтәи аулафахәы 17 932 мааҭ рҟынӡа инаӡоит.

Аҳҭнықалақь абиуџьеҭ анагӡара.

2022 шықәсазы ирыдыркылаз Аҟәа ақалақь абиуџьет 1 млрд. 260 млн.700 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡоит. (уахь иаҵанакуеит: ахатәы хашәалахәқәа –  1 млрд 178  млн. 400 нызықь мааҭ; ареспубликатә биуџьет аҟынтәи адотациақәа – 10 млн. мааҭ; асоциалтә блок аулафахәы ашәара азы асубсидиа – 72,3 млн  мааҭ).

2022 шықәса иалагӡаны Аҟәа ақалақь абиуџьет аиҭакрақәа алагалахон:  абиуџьет ахашәалахәытә хәҭа 186,8 млн. мааҭ рыла иацҵан, уи 1  млрд. 447  млн. 500 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡеит.  (уахь иаҵанакуеит:  ахатәы хашәалахәқәа – 1 млрд. 236 млн. 400 нызықь мааҭ; адотациа  – 13,5 млн. мааҭ; асубсидиақәа  – 92,3 млн. мааҭ; Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада ирезервтә Фонд аҟынтәи алагалақәа –  103,3 млн. мааҭ, аминистрцәа Реилазаара арезервтә Фонд аҟынтәи –  2 млн. мааҭ).

Ажьырныҳәамза 1, 2022 шықәса рзы  117,6 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡо   еиҭаҵуа ацәынха ала абиуџьет аныхтә хәҭа аизырҳара азы аӡбамҭа рыдыркылеит. 

Убас ала, 2022 шықәсазы ақалақь абиуџьет ахашәалахәқәа рыла 1 млрд. 447 млн.  500 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡеит, аныхтәқәа рыла   – 1 млрд . 565  млн. 100 нызықь мааҭ.

Ашықәс аихшьаалақәа рыла абиуџьеҭ иалагалахеит 1 млрд. 619  млн. 700 нызықь мааҭ, урҭ рахьынтә ахатәы хашәлахәқәа  1 млрд. 408 млн.  600 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡоит, даҽакала иуҳәозар, иазԥхьагәаҭаз рҟынтәи   114%. Аулафахәы аицыфинанстәра азы асубсидиақәа раҳасабала ареспубликатә биуџьет аҟынтәи иалагалаз абиуџьетбжьаратәи атрансферқәа 92 млн. 328,2 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡоит, адотациақәа – 13  млн. 499 нызықь мааҭ. Аҳәынҭқарра Ахада ирезервтә Фонд аҟынтәи иалагалахеит  103 млн.  300 нызықь мааҭ.  Уахь иаҵанакуеит:

Аԥхынра, 2021 шықәсазы иҟалаз аԥсабаратә цәырҵрақәа ирыхҟьаны зынхарҭақәа ааха зауз ауааԥсыра аматериалтә цхыраара рыҭара азы (420 ҭыӡҭыԥ) –  59 млн. 669,2 нызықь мааҭ;

Аԥсабаратә цәырҵра (ԥхынгәымза 4, 2021 шықәса рзы иҟалаз афырҭын) ахҟьаԥҟьақәа рықәгара азы аргылара-еиҭашьақәыргыларатә усурақәа рымҩаԥгара азы  –  43 млн 586,8 нызықь мааҭ. Аминистрцәа Реилазаара арезервтә Фонд аҟынтәи Аҟәатәи Автотранспорттә Наплакы азы иаашьҭын миллион мааҭ.

Ашәахтәқәа.

Ашәахтәқәа рыхкқәа рыла аплантә рбагақәа рынагӡара:

Иҷыдоу ашәахтә – 114,1%, мамзаргьы даҽакала иуҳәозар -  71  млн 908,8 нызықь мааҭ;

Апатенттә шәахтә – 120,1%, мамзаргьы даҽакала иуҳәозар - 6  млн. 604 нызықь мааҭ;

Амазара азы ашәахтә – 129,5%, мамзаргьы даҽакала иуҳәозар - 45  млн. 324 нызықь мааҭ;

Ахашәалахәы азы ашәахтә – 112,9 %, мамзаргьы даҽакала иуҳәозар -  524  млн. 542,8 нызықь мааҭ;.

Ахашәалахәытә шәахтә – 114,8%, мамзаргьы даҽакала иуҳәозар -  678 млн. 228,2 нызықь мааҭ;.

Адгьылтә шәахтә – 100,8%, мамзаргьы даҽакала иуҳәозар - 20 млн. 459,1 нызықь мааҭ;

акцизқәа – 151,7%, мамзаргьы даҽакала иуҳәозар - 55 млн. 452,5 нызықь мааҭ. 

2022 шықәсазы абиуџьет аныхтә хәҭа анагӡара  99,3% рҟынӡа инаӡеит. 1 млрд. 565 млн. 100 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡо аплан аан 1 млрд. 553  млн. 800 нызықь мааҭ афинанстәра мҩаԥган:

Ахадара Аппарат – 99,3%. Аҟәатәи ақалақьтә Еизара – 99,7%.

Агәабзиарахьчара – 99,4%.

Аҵарадырра – 100,0%.

Акультура – 96,9%.

Асоциалтә еиқәыршәара – 99,0%.

Афинансқәа Русбарҭа– 99,5%.

Аконтрол-ревизиатә Усбарҭа (КРУ) – 83,5%.

Арезервтә фонд – 97,1%.

Аҿари аспорти русқәа рзы Аусбарҭа – 97,0%.

Аветеринариа – 98,7%.

Асанитар-епидемиологиатә Станциа – 96,1%.

Аҩнусбарҭақәа (№№ 1, 2, 3, 4 и 5) – 96,0%.

Атехникатә инвентаризациа Абиуро (БТИ) – 79,8%.

Ақалақьтә ргылара апроект Аусбарҭа – 99,6%.

Ақалақьтә маҵзура  – 100,0%.

Аинвестпрограмма.

2020 – 2022 шш.  Аԥсны асоциал-економикатә ҿиара ацхыраара аҭара азы Аинвестициатә Программа аҳәаақәа ирҭагӡаны Аҟәа ақалақь аҿы абарҭ аусмҩаԥгатәқәа мҩаԥгахеит:

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны ажурналистцәа Реидгыла  Аидгыла алахәыла,  агазеҭ «Аԥсны» аредакциа аҭакзыԥхықә маӡаныҟәгаҩ, Аԥсны зҽаԥсазтәыз ажурналист  Валери Амаршьан ииубилеи идырныҳәалоит.

***    «Акыр иаԥсоу Валери Џьота-иԥа!

Аԥсны ажурналистцәа Реидгыла гәык-ԥсыкала  ишәыдырныҳәалоит 80 шықәса шәхыҵра!

Шәара аԥсуа культура, лымкаала аԥсуа кьыԥхь, лҵшәабзиала амаҵ азыжәуеит. Агазеҭ «Аԥсны ҟаԥшь», нас «Аԥсны» аредактор ихаҭыԥуаҩыси, аҭакзыԥхықәу маӡаныҟәгаҩыси аус шәуеижьҭеи акыршықәса ҵуеит.

Шәара, шәџьабаа азгәаҭаны ишәанашьоуп «Ахьӡ-аԥша» аорден III –тәи аҩаӡара, иара убас Аԥсны зҽаԥсазтәыз ажурналист ҳәа Аҳаҭыртә хьӡы шәыхҵоуп.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Ажьырныҳәамза 27 рзы Аԥсны зҽаԥсазтәыз ажурналист Валери Џьота-иԥа Амаршьан ихыҵит 80-шықәса. Уи иҳаҩсыз ашәышықәса хынҩажәатәи ашықәсқәа рзы аусура далагеит. Хынҩажәа шықәса уи иԥсҭазаара агазеҭ «Аԥсны ҟаԥшь», анаҩс агазеҭ «Аԥсны» аредакциақәа рҿы аус аура иузаҟәымҭхо иадҳәалоуп.

Акыр шықәса инеиԥынкыланы Валери Амаршьан аредактор хада инапынҵақәа наигӡон, иахьа уи агазеҭ «Аԥсны» аредакциа  аҭакзыԥхықә маӡаныҟәгаҩыс аус иуеит.