Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Жьҭаармза 31 рзы иазгәарҭоит Амшын Еиқәа Жәларбжьаратәи Амш.

26 шықәса раԥхьа, жьҭаарамза  31, 1996 шықәса рзы Сҭампыл ақалақь аҿы Амшын Еиқәа иаԥну аҳәынҭқаррақәа фба — Болгариа, Румыниа, Ҭырқәтәыла, Қырҭтәыла, Урыстәыла, Украина рыбжьара — Амшын Еиқәа ареабилитациа иазку ауснагӡатәқәа рзы астратегиатә План рнапаҵыҩра мҩаԥысит. Убасҟангьы ари аекологиатә ныҳәа аԥҵаразы аӡбамҭа рыдыркылеит. Аплан амшынтә ҵакыра ганрацәалатәи аҭҵаара ашьҭахь еиқәыршәан.

Аҭҵаарақәа ишаадырԥшыз ала, уи аԥсҭазааралшара аҵыхәтәантәи ҩажәижәаба шықәса ирҿырԥшны уахәаԥшуазар акыр еицәахеит, иарбоу аӡытә ҵакыра ауникалра злоу аԥсабаратә комплексқәа рыиаӡаара азы ашәарҭара ду шьақәгыланы иҟоуп. Амшын Еиқәа иаҿықәгылоуп Урыстәыла, Украина, Румыниа, Болгариа, Ҭырқәтәыла, Аԥсны, Қырҭтәыла. Амшын Еиқәа Жәларбжьаратәи Амш ахықәкы хаданы иҟоуп амшын аҿы мҽхакы ҭбаала аԥсыӡкра, аӡы ааглыхратә црыҵқәа алагалара, иара убас аглобалтә ԥхаррахара, уҳәа ирыхҟьаны иаиуа аԥхасҭа азы адыррақәа жәларбжьаратәи ауаажәларратә еилазаара аҟынӡа анагара.  

Амшын Еиқәа – Атлантикатә океан абасеин аҩныҵҟатәи амшын ауп. Уи аӡыбжьында Босфор ала Амармалташьтә мшын иадлоит, анаҩс, аӡыбжьында Дарданелла ала — Егеитәи Адгьылбжьаратәи амшынқәа ирыдлоит.  Керчтәи аӡыбжьында Амшын Еиқәеи Азовтәи Амшыни еиднакылоит.

Амшын Еиқәа аҵакыра –  422 нызықь ԥшьыркцатә километр рҟынӡа инаӡоит, амҽхак – 555 нызықь 00 акубтә км. рҟынӡа инаӡоит,  иреиҳаӡоу аҵаулара— 2210 метра.

Раԥхьаӡа акәны амшынеиқәатә ҵауларақәа рҿы атыҩшаӡри рацәаны аҟазаара шьақәырӷәӷәан 18 ашәышықәса анҵәаҭазы аурыс аокеанографикатә експедициа имҩаԥнагаз аҭҵаарақәа ирылҵшәаны. Анаҩстәи аҭҵаарақәа атыҩшаӡри амшынеиқәатә басеин аҵауларақәа зегьы рҿы ишыҟоу аадыԥшит. Атыҩшаӡри амшынӡы аҿы аҟазаара еиҳахоит 2 км. рҟынӡа иҟоу аҵаулараҿы. Аспециалистцәа ирҳәо хауҵозар, Амшын Еиқәа аҿы иҟоуп 3 миллиард тонн инарзынаԥшуа атыҩшаӡри, уи апланета аҿы иҟоу иарбан мшынзаалагьы аҿы иҟоу аасҭа акыр еиҳауп.

Амшын Еиқәа аҿы изызҳауа аӡҵиаақәа 270 хкы рҟынӡа инаӡоит.  Араҟа иҭоуп 2,5 нызықь хкы инареиҳаны аԥстәқәа.  

Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Гагра араион аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа ашьуӷаԥшааратә ҟәша аусзуҩцәа дааныркылеит хыԥхьаӡара рацәала атәым мазара аӷьычраҿы игәҩароу Ҭҟәарчал араион Галхәыҷ ақыҭаҿы инхо Ҭоруа Гела  Славик-иԥа, ҳәа  адырра ҟанаҵоит Аԥсны аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра апресс-маҵзура.

Гагра араион Гиачрыԥшь ақыҭан зхаҭара шьақәыргылам аӡәы аҩны апластик иалху аԥенџьыр ԥҽны архьшәашәага, акаҳуаршыгамашьына, афымцамч амчхара аҭышәныртәалагақәа ҩба, апиццаӡыгақәа ҩба, аӡрыжәтә азы акулер ӷьычны аҭыԥ аҟынтәи иҽӡаны дцеит.  

Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Амилаҭтә Банк ала иҭыжьу агәаларшәагатә ԥараҿырпы «Афон Ҿыц», XVII  жәларбжьаратәи аԥараҿырпытә конкурс аҿы аноминациа «Иоригиналтәу акомпозициа» аҿы ахԥатәи аҭыԥ ааннакылеит. Абри азы адырра ҟаҵоуп Аԥсны Абанк аофициалтә саит аҟны.

«Аԥараҿырпытә еҵәаџьаа» – Урыстәыла иахьаҵанакуа уаҳа здаҟам жәларбжьаратәи аԥараҿырпытә конкурс ауп. Уи шықәсырацәа зҵазкуа аҭоурых иҭагӡаны адунеи аҿы зегьы реиҳа зыхьӡ ҭыгоу еицырдыруа конкурсны иҟалеит. Аконкурс аиҿкааҩыс иҟоуп – Аҭыжьратә ҩны «Уотер Марк».

Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Ахәаахәҭра-ааглыхратә Палата апрезидент Ҭамила Мерцхулава Мохамед Абдель Бассет Аль-Кадах напхгара зиҭо Атрадициатә напҟазареи аҭыжьреи знапы алаку арабтәи аҭаацәарақәа  Рфедерациа аделегациа  лыдылкылеит.

Аганқәа аҵарадырратә программақәа реицынагӡара, азанааҭтәи аусуратәи аилазаарақәа рыбжьара  апартниортә еизыҟазаашьақәа рҳәаақәа арҭбаара, ацәыргақәҵақәеи аконференциақәа рымҩаԥгара аганахьала аҩганк реидгылареи реицхыраареи азԥхьагәазҭо амеморандум анапаҵаҩра мҩаԥыргеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны Ахәаахәҭра-ааглыхратә Палата апресс-маҵзура.

Тамила Мерцхәлаа, асасцәа бзиала шәаабеит ҳәа раҳәо, урҭ ареспублика ахь раара аҵакы ду шаҵоу азгәалҭеит: «Уи аԥснытәи итрадициатәу анапҟазареи урҭ рпотенциали рахь аинтерес ессааира ишазҳауа даҽазныкгьы иарҵабыргоит».

Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Алада Ешыра аганахьала ареспубликатә трасса аҿы амҩа-транспорттә хҭыс ҟалеит, ҳәа Аԥсныпресс ахь адырра ҟаиҵеит Аҳәынҭқарратә автоинспекциа анапхгаҩы ихаҭыԥуаҩ Асҭамыр Ҭаниа.

«Ашьыжьымҭан, асааҭ 10 инарзынаԥшуа, Алада Ешыра аганахьала ареспубликатә трасса аҿы х-машьынак ааихеит.  Амашьынақәа руак иԥгалоу амҩа ианыланы авариатә ҭагылазаашьа шьақәнаргылеит», - ҳәа иазгәеиҭеит Асҭамыр Ҭаниа.

Ааха зауз ҩыџьа ахәышәтәырҭахь инагоуп. 

Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҵара Аминистрра, Урыстәыла иреиҳаӡоу аҵарадырреи анаукеи Рминистрра, Нхыҵ-Кавказтәи Афедералтә Университет аспециалистцәа, еицынарыгӡо апроект аҳәаақәа ирҭагӡаны, Аԥсны алагарҭатә классқәа рырҵаҩцәа, аурыс бызшәеи алитературеи рырҵаҩцәа, абҩарҵәыра арҵаҩцәеи аспорттә зыҟаҵаҩцәеи рзы азанааҭтә дырра аҩаӡара ашьҭыхра иазку акурсқәа мҩаԥыргоит.    

Нхыҵ-Кавказтәи Ауниверситет азиндырратә Институт адиректор ихаҭыԥуаҩ Алеқсеи Жуков апроект далацәажәо иазгәеиҭеит: «Ари апроект ус баша ицәырымҵӡеит. Ҳара Аԥсни Урыстәылеи рҵарадырра асистемақәа реишьашәалара иазкны Урыстәыла иреиҳаӡоу аҵарадырреи анаукеи Рминистрра адҵа наҳагӡоит. Аԥсны аҵара Аминистрреи ҳареи  абар шьҭа жәы-шықәса ирылагӡаны хра злоу аусеицура ҳабжьоуп. Иарбоу аамҭа иалагӡаны аԥснытәи арҵаҩцәеи аҳәынҭқарратә маҵурауааи рзанааҭтә дырра аҩаӡара ашьҭыхра азы планла ишьақәыргылоу апрограмма анагӡара мҩаԥысуеит. Акурсқәа иахьа ихацыркхеит, ҩымш урҭ Аҟәа ақалақь аҿы имҩаԥыслоит, ҩымш Гәдоуҭа ақалақь аҿы, убри аҟараҵәҟьа Очамчыра ақалақь аҿы. Акурс апрограмма аилкаара ашьҭахь, азыӡырҩцәа иалкаау ахыдҵақәа нарыгӡалоит, азшьа арҭоит, анаҩс акурсқәа ишырхысыз ала асертификат роуеит».

Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Герман Арџьениа жьҭаарамза  27, Долгопрудныи ақалақь аҿы имҩаԥысыз ҩыџьа-ҩыџьа реиндаҭлара ахәылԥаз аҿы аӡбаҩцәа еицҿакны ирыдыркылаз аӡбамҭала  аиааира игеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭқарратә Еилакы апресс-маҵзура.

Герман Арџьениа Видное ақалақь аҟынтәи аспортсмен Богдан Лежниов дииааит.

«Арбаратә еиндаҭлара аформат – хԥа-хԥа-минуҭ ирҭагӡоу араундқәа ԥшьба. Сара аӡбаҩцәа еицҿакны ирыдыркылаз аӡбамҭа ала аиааира сгеит.

Ари акласс «А» атурнир «Гран-при Тула» аҽазыҟаҵаратә еицлабра акәхеит. Уи алагоит абҵарамза 22 рзы», - ҳәа иҳәеит  Герман Арџьениа. 

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Жьҭаарамза 30 рзы Аԥсны иазгәарҭоит аполитикатә репрессиақәа ирылаӡыз ргәалашәара Амш. Атеррор миллионҩыла акгьы зхарамыз Асовет Еидгыла ауааԥыра  рыԥсҭазаара ҿахнаҵәеит. Аԥсуа жәлар ракәзар уи акыр ааха ду рнаҭеит. XX ашәышықәса 30-40-тәи ашықәсқәа рзы быжь-нызықьҩык инареиҳаны арепрессиақәа ирықәыршәахеит.

Аԥсны ХХ ашәышықәса  30 – 40-тәи ашықәсқәа рзы иҟаз аполитикатә репрессиақаа быжь нызықь ҩык инареиҳаны ирылаӡит. Арепрессиақәа ирықәшәаз рсиа аҿы иҟоуп еиуеиԥшым амилаҭқәа, азанааҭқәа ирыҵанакуа ауаа, урҭ реиҳараҩык 20 – 35 шықәса зхыҵуаз макьаназы иқәыԥшыз ауаа ракәын. 

XV Аԥсуа партконференциа ахь иалхыз Қырҭтәыла Акоммунисттә Партиа Аԥснытәи аобком 51-ҩык алахәылацәа рҟынтәи лаҵарамза,  1937шықәсазы арепрессиақәа ирықәыршәан, анаҩсгьы иреихсны ишьын 39-ҩык ауаа.

Аҟәа. Жьҭаарамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Иахьа, жьҭаарамза 27 рзы Аҟәа ақалақь аҿы В.Г. Арӡынба ихьӡ зху Аҟәатәи Жәларбжьаратәи аҳаирбаӷәаза акомплексттә еиҭашьақәыргылара азы Аиқәшаҳаҭра анапаҵыҩра ацеремониа мҩаԥысит. Ацеремониа ихы алаирхәит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аҳәынҭқарра Ахада ипресс-маҵзура.  

Аԥсны Аҳәынҭқарра Анапхгареи Зҭаԥхықәра Ҳәаақәҵоу Аилазаареи «Инфраструктурное Развитие» аҳәынҭқарра-хазхаҭалатәи апартниорра азы Аиқәшаҳаҭра рыбжьарҵеит.  Аиқәшаҳаҭра аҳаиртә еимадара аиҭашьақәыргылара хықәкыс иҟаҵаны В.Г.Арӡынба ихьӡ зху Жәларбжьаратәи аҳаирбаӷәаза «Аҟәа» амазаратә комплекс ареконструкциа амҩаԥгара иазкуп.

Аусшәҟәы анапаҵыҩра Урыстәылатәи Афедерациа аекономикатә ҿиара Аминистрреи Аԥсны Аҳәынҭқарра аекономика Аминистрреи аинвестор иалкаара азы имҩаԥыргаз аконкурс аихшьаалақәа рыла имҩаԥысит.  

Аиқәшаҳаҭра анагӡара аҳәаақәа ирҭагӡаны аеродром ахархәаратә хәарҭахара еиҭашьақәыргылахоит. Аинвестор зоура 3 100 метра, зыҭбаара 45 метра рҟынӡа инаӡо ашҭыԥраарҭа-тәаратә цәаҳәа ареконструкциа мҩаԥигоит, уи иабзоураны ҳаамҭазтәи урыстәыла иҭрыжьыз реиԥш аҳәаанырцә иҭрыжьызгьы аҳаирпланқәа рыдкыларазы алшара ҟалоит.  Ашьҭԥраара-тәарҭатә цәаҳәаҿы аҭатәаразы аинструменталтә ҭаларазы амыруга, иара убас ИКАО актәи акатегориа иаҵанакуа аԥыррақәа   алашарасигналтә реиқәыршәара алзыршо асистема.

Апроект ала иазԥхьагәаҭоуп аеродром аҿы иҿыцу амашәыр-еиқәырхаратә станциа аргылара, иара убас аӡышьҭратә-дренажтә система, арыцқьаратә еиқәыршәыгақәа рышьақәыргылара, аҳаирпланқәа аҵаа рықәлара  аҟынтәи аус рыдулара иазу аплошьадка аргылара, уҳәа убас жәларбжьаратәи астандартқәа  инарықәыршәаны егьырҭ аобиектқәеи аусмҩаԥгатәқәеи.   

Иргылахоит иара убас иҿыцу апасаџьыртә терминал, ирҿыцхоит аҳаирбаӷәаза аҭоурыхтә хыбра аҭеиҭыԥш. Атерминал ҿыц акәша-мыкәша еиҿкаахоит зымҽхак ҭбаау апарктә зона. Аҳаирбаӷәаза аҭоурыхтә хыбра аҿы аофициалтә хаҿқәеи аделегациақәеи рыдыркылалоит. Иҿыцу аҳаирбаӷәазатә комплекс ҿыц  сааҭк иалагӡаны иаунажьыр алшоит 1300-ҩык апассаџьырцәа.

Атерминал ҿыц аргылара инаваргыланы, аҳаиртә баӷәазаҟны иргылахоит ма еиҭашьақәыргылахоит административтә-усеиҿкааратә хыбрақәа, иҷыдоу атранспорти арҽеиратә усурақәеи ирызку амаҵзурақәа рзы аргыламҭақәа, абылтәыҭаҭәарҭатә комплекс.

Аҟәа. Жьҭаарамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Абҵарамзазы Адыгеиатәи Ареспублика аҿы арԥарцәеи аҭыԥҳацәеи рыбжьара атлетика хьанҭа азы Урыстәыла Аԥхьахәгара мҩаԥысраны иҟоуп. Абҵарамза 15 азы Маиҟәаԥ ақалақь аҿы атлетка хьанҭа азы аспортсмен Елҟан Гәазаа ари Аԥхьахәгара ихы алаирхәраны дыҟоуп, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы Аҳәынҭқарратә Еилакы.