Аҟәа. Абҵарамза 1, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Жьҭаарамза 31 рзы имҩаԥысит XVII ареспубликатә арра-спорттә хәмарра «Аиааира» аартра  иазку аныҳәатә усмҩаԥгатә, ҳәа адырра ҟанаҵоит аҵара Аминистрра апресс-маҵзура.

Ишьақәгылаз атрадициала уи атәылахьчара Аминистрра артиллериатә база аҿы имҩаԥысуеит.

Сынтәа арра-спорттә хәмарра 1992 – 1993 шш. Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьра аҟны Аиааира агара Амш 30-шықәса ахыҵреи Урыстәылатәи Афедерациа ала Аԥсны Аҳәынҭқарра ахьыԥшымра азхаҵара ҟалеижьҭеи  15-шықәса аҵреи ирызкны мҩаԥысуеит.  

Атәылахьчара Аминистрра ахьӡала арра-спорттә хәмарра алахәылацәа рахь адныҳәаларатә ажәахә ҟаиҵеит атәылахьчара аминистр ихаҭыԥуаҩ, аполковник Давид Бжьаниа.

«Ахәмарра аҿы шәара ауникалра злоу аинтерес зҵоу аԥышәа шәоуеит. Уи жәаҳәарада аԥсҭазаараҿы ишәыхәоит. Уи даара акыр аҵанакуеит», – ҳәа иазгәеиҭеит Давид  Бжьаниа.

Ахәмарра алахәылацәа дрыдныҳәало аҵара аминистр Инал Габлиа иҳәеит:

«Ишәыдысныҳәалоит XVII Ареспубликатә арра-спорттә хәмарра «Аиааира» аартра. Агәра ганы сыҟоуп шәара зеиӷьаҟам ала шәдыррақәеи шәылшарақәеи раарԥшра шшәылшо. Аманшәалареи ақәҿиарақәеи шәзеиӷьасшьоит!»

Аҟәа. Абҵарамза 1, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәатәи Иреиҳаӡоу азеиԥшартә командаҟаҵаратә ҵараиурҭа аԥҵара 23 шықәса ахыҵра иазкхеит аҩаша, жьҭаарамза 31 рзы атәылахьчара Аминистрра аҿы имҩаԥысыз аныҳәатә еиԥылара.  

Уи рхы аладырхәит атәылахьчара Аминистрра  анапхгара, аҵараиурҭа арҵаҩцәеи ацжьҭымҭацәеи.

Атәылахьчара аминистр Владимир Ануа аҵараиурҭа акурсантцәеи арҵаҩцәеи дрыдныҳәалеит. Аминистр идҵа ала зҽалызкааз аусзуҩцәа амедалқәеи аҳаҭыртә шәҟәқәеи ранашьахеит.

«Арра-ҵаратә усбарҭа аԥҵареи аҿиареи рҭоурых атәыла Арбџьар мчқәа рҭоурых иузаҟәымыҭхо иадҳәалоуп.

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба Аҟәа ақалақь аҿы игылоу аполитикатә репрессиақәа ирылаӡыз рбаҟа амҵан ашәҭ шьыҵәрақәа рышьҭаҵара ацеремониа ихы алаирхәит.

Абаҟа амҵан ашәҭ шьыҵәрақәа рышьҭаҵара ацеремониа иара убас рхы аладырхәит Жәлар Реизара-Апарламент Аиҳабы Лаша Ашәба, Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа анапхгаҩы Абесалом Кәарҷиа, ашәарҭадара Ахеилак Амаӡаныҟәгаҩ Сергеи Шамба, атәыла аԥыза-министр актәи ихаҭыԥуаҩ Беслан Џьопуа, атәыла Анапхгара алахәылацәа, Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа, ауаажәларра рхаҭарнакцәа.

Аполитикатә репрессиақәа ирылаӡыз ргәалашәара Амш Аԥсны 2006 шықәса инаркны иазгәарҭоит. Убасҟангьы иаԥҵан Аҳәынҭқарра Ахада иҟны иҟоу аполитикатә репрессиақәа иақәыршәаз рреабилитациа азы Акомиссиеи еихьӡылоу  Ассоциациеи.

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Жьҭаарамза  27, 2023 шықәсазы Берлин ақалақь аҿы ацәыргақәҵа  «Сергей Рахманинов - Фёдор Шаляпин: параллели и пересечения» аӡыргара мҩаԥысит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны адәныҟатәи аусқәа Рминистрра аофициалтә саит.

Германиа иҟоу Аԥсны адәныҟатәи аусқәа Рминистрра ахаҭарнак Хьыбла Амҷба М.И. Глинка ихьӡ зху Берлинтәи Аилазаарала еиҿкааз аусмҩаԥгатә лхы алалырхәит. 

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәа ақалақь аҿы иҟоу Москва Аҩны ахаҭарнакцәа Аԥсны инхо Аџьынџьтәылатәи еибашьра аветеранцәеи урҭ  ираҟаратәу акатегориақәа ирыҵанакуа атәылауааи Москва Анапхгара аҟынтәи афинанстә цхыраара рырҭеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит  Москватәи Акультура-усуратә Центр «Москва Аҩны» апресс-маҵзура.  

Афинанстә цхыраара роуит 1941-1945 шш. Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа иалахәыз, аибашьра аветеранцәа, аконцлагерқәа рҿы иҭакыз, Асовет Ар аинвалидцәа.  

Москва Аҩны ахаҭарнакцәа 42-ҩык ирҭааит.

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәа ақалақь аҿы Сталини Бериеи раԥшьгарала имҩаԥгаз аполитикатә репрессиақәа ирылаӡыз ргәалашәара Амш азгәарҭоит.

Ашьыжь, Апарламент аҿаԥхьа иҟоу, ааигәа Сарииа Лакоба – Нестор Лакоба иԥшәмаԥҳәыс лыхьӡ зхырҵаз асквер аҿы игылоу аполитикатә репрессиақәа ирылаӡыз рбаҟа амҵан ашәҭ шьыҵәрақәа рышьҭаҵара ацеремониа ашьҭахь амитинг мҩаԥысит.

Аԥсны ХХ ашәышықәса  30 – 40-тәи ашықәсқәа рзы иҟаз аполитикатә репрессиақаа быжь нызықь ҩык инареиҳаны ирылаӡит. Арепрессиақәа ирықәшәаз рсиа аҿы иҟоуп еиуеиԥшым амилаҭқәа, азанааҭқәа ирыҵанакуа ауаа, урҭ реиҳараҩык 20 – 35 шықәса зхыҵуаз макьаназы иқәыԥшыз ауаа ракәын.  XV Аԥсуа партконференциа ахь иалхыз Қырҭтәыла Акоммунисттә Партиа Аԥснытәи аобком 51-ҩык алахәылацәа рҟынтәи лаҵарамза,  1937шықәсазы арепрессиақәа ирықәыршәан, анаҩсгьы иреихсны ишьын 39-ҩык ауаа. 1936 шықәсазы иалхыз Аԥсны ЦИК 120-ҩык алахәылацәа рҟынтәи арепрессиақәа ирықәыршәын  78-ҩык.  1937 шықәса инаркны 1942 шықәсанӡа Аԥсны анаукатәии арҿиаратәии аинтеллегенциа ахаҭарнакцәа реиҳараҩык ҭархан. Аполитикатә репрессиақәа ирылаӡыз ргәалашәара Амш Аԥсны 2006 шықәса инаркны иазгәарҭоит. Убасҟангьы иаԥҵан Аҳәынҭқарра Ахада иҟны иҟоу аполитикатә репрессиақәа иақәыршәаз рреабилитациа азы Акомиссиеи еихьӡылоу  Ассоциациеи.

Аполитикатә репрессиақәа ирылаӡыз рбаҟа Аҟәа ақалақь, Апарламент аҿаԥхьа иҟоу асквер аҿы  ишьақәыргылан жьҭаарамза, 2011 шықәса рзы.  Амонумент иалакьакьо адаҷ зкәыршоу ахаҳә ду асахьа амоуп. «Ари абаҟа арепрессиақәа  зхызгаз зегьы, Аԥсны аҭоурыхи ԥхьаҟатәи аԥеиԥши агәҭынчымра зызнырҵысуа зегьы рзы акыр аҵак ду аманы иҟоуп. Избан акәзар Сталини Бериеи рполитика иахҟьаз арепрессиақәа зықьҩыла ирылаӡыз рнышәынҭрақәа ахьҟоу еилкааӡамкәа иаанханы иҟоуп иахьа уажәраанӡа, ари абаҟа ахьгылоу аҭыԥ аҿы урҭ раҳаҭыри ргәалашәареи рзы ашәҭқәа рышьҭаҵара, ацәашьқәа раркра ҟалоит.

«Жьҭаарамза 30 – ари арыцхә Урыстәыла ирыдыркылеит, анаҩс уи ҳара ҳҿы ишьақәдырӷәӷәеит. Даара ишьахуп иахьагьы ауаа абрахь иааны аполитикатә репрессиақәа ирыхҟьаны арҭ зеиҳараҩык хабарда ибжьарӡыз ауаа ахьыргәаладыршәо. Иахьа уажәраанӡа еилкаамкәа иаанханы иҟоуп 300-ҩык ауаа рнышәынҭрақәа ахьыҟоу.   Иара убас иҭыҵуеит Нестор Лакоба имузеи альманах, уи «Нестор» ҳәа ахьӡ амоуп, араҟа ианылоит усҟантәи аамҭа атәы зҳәо, аинтерес зҵоу апубликациақәа, адокументқәа, аусшәҟәқәа, уҳәа аматериалқәа рацәаны.  

Аааигәа ири асквер Сарииа Лакоба лыхьӡ ахырҵеит, уи акыр зҵазкуа хҭысны иҟалеит. Атәылауаа аӡәырҩы Сарииа Лакоба лыхьӡ анаунагӡатәра анбалыршахо ҳәа лассы-лассы азҵаара ҟарҵон. Абар, Аҟәа ақалақьтә Еизара аӡбамҭа иабзоураны уи алыршахеит. Ари аӡбамҭа адгылара даара ииашоу усны иҟалеит, аха ишԥабзиаз ари асквер иахәҭоу аҭеиҭыԥш аиур», - ҳәа иҳәеит аҭоурыхҭҵааҩы Станислав Лакоба.

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥснытәи аделегациа Белорусиа  аусуратә ҭаара аҳәаақәа ирҭагӡаны, Аԥсны иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рминистр Лев Кәыҵниа Минск ақалақь аҿы  Белорусиа аиқәырхаратә хылаԥшырҭа ахада, аҩныҵҟтәи амаҵзура аинрал-маиор  Вадим Синиавскии уи актәи ихаҭыԥуаҩ, аҩныҵҟатәи амаҵзура аинрал-маиор Алеқсандр  Худолееви дырԥылеит.

Аиԥыларақәа рҿы аҩ-тәылак реиқәырхаратә хылаԥшырҭақәа русеицура иадҳәалоу актуалра злоу азҵаарақәа жәпакы ирылацәажәеит. Лев Кәыҵниа Белорусиа Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра аҟәшеиҵақәа рыструктура аиҿкаара, урҭ русура атехниатәи атехнологиатәи еиқәыршәара, аусураҿы изықәныҟәо анапхгаратә нормативқәа, аспециалистцәа разыҟаҵара амҩаԥысшьа, иҷыдоу атехникеи аиқәыршәагақәеи  рҭыжьра азҵаарақәа, уҳәа  рзы азҿлымҳара ааирԥшит.

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Ааигәа Никарагуа имҩаԥысит карибтәи арегион акультуреи аҟазареи рфестиваль.  Уи Никарагуа атуризм Аминистрра ала еиҿкаан, акультура амилаҭтә хан аҿаԥхьа иҟоу аплошьад аҿы имҩаԥысит. Афестиваль даҭааит Никарагуа иҟоу Аԥсны ацҳаражәҳәаҩ Инар Ладариа.

Иара убас Инар Ладариа Манагуа ақалақь аҿы аурыс кино Амыбжь аартра даҭааит. Аусмҩаԥгатә Никарагуа иҟоу Урыстәыла аус ацура Ахаҭанакреи урыстәылатәи акиностудиа  «Мосфильми» рыла еиҿкаахеит.

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Аҳәынҭқарра-зинтә политика азы апарламенттә Еилакы алахәылацәа «Аҳәаанырцәтәи атәылауаа рзинтә ҭагылазаашьа азы» Аԥсны Аҳәынҭқарра азакәан аиҭакрақәа ралагалара азы» азакәан апроект иахәаԥшит. Аилатәара мҩаԥигон Аилак ахантәаҩы Дауҭ Хәытаба.

Жәлар Реизара-Апарламент апресс-маҵзура иҟанаҵо адыррақәа рыла, ирыҭоу анхаразы аршаҳаҭга азинмчы аҽҳәара хәы-шықәса рҟынтәи жәа-шықәса рҟынӡа ацҵареи аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра Апаспорттә Усбарҭеи уи атерриториалтә ҟәшеиҵақәеи рыла ирыҭахо аҳәаанырцәтәи атәылауаа Аԥсны иааиԥмырҟьаӡакәа ихымԥадатәиу ашықәсқәа ирылагӡаны рынхара зырҵабыргуа аусшәҟәқәа рсиа ашьақәыргылареи рзы ажәалагала ҟаҵоуп.  

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Жьҭаарамза 29 инаркны абҵарамза 3, 2023 шықәса аҟынӡа Аҟәа ақалақь, Ацентр  «Проспект» аҿы  Аԥсны ахьатә бнара аиқәырхара апроблема иазку афотоцәыргақәҵа мҩаԥысуеит. Уи азы агәазыҳәара змоу зегьы арҭ аҵлақәа иуникалтәу рҟазшьарбагеи урҭ реиқәырхаразы иҟаҵоуи иазԥхьагәаҭоуи ртәы еиҳаны аилкааразы алшара рымоуп.

Ахәаша, абҵараза 3 рзы Аԥсны ахьатә бнара аиқәырхара апроблема иазку адокументалтә фильм дырбара еиҿкаахоит. Уи Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара иатәу Афатә-ажәтәи ақыҭанхамҩеи Реиҿкаара (ФАО ООН) апроекттә офис иҟанаҵаз адгылара иабзоураны  иҭыхын