Аҟәа. Жәабранмза 13, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Гәдоуҭа араион ахада инапынҵақәа назыгӡо Рауль Лолуа ашәахьа, жәабранмза  12 рзы есымчыбжьатәи аилатәара мҩаԥигеит, ҳәа  адырра ҟанаҵоит араион Ахадара.

Гәдоуҭа араион аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа  аиҳабы Зосма Гыцба, иҳаҩсыз амчыбжь азы  117-цыра  акриптвалиута арҳара иазку аппарат рыԥшааит, урҭ амилициа аҟәша аҿы ишьҭоуп ҳәа адырра ҟаиҵеит.

Рауль Лолуа закәаншьҭада акриптовалиута арҳара иазку аусура аҿагылара азы аштаб аусура ахәшьара бзиа аиҭеит, убасҵәҟьа  аусура иацырҵарц азы абжьгара ҟаиҵеит  ҳәа адырра ҟанаҵоит араион Ахадара апресс-маҵзура.

Аҟәа. Жәабранмза 13, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Урыстәылатәи Афедерациа Ахада абҵарамза 22,  2023 шықәсазы иҭижьыз «Урыстәылатәи Афедерациа атәылауаҩра азҵаарақәа рзы» Аусԥҟа  № 889 азинмчы аиура инамаданы, 14 шықәса зхымҵыц ахәыҷқәа Урыстәыла атәылауаҩра рымазаара шьақәзырӷәӷәо аусшәҟәқәа рсиа шьақәзыргылоз анорма-зинтә шәҟәынҵақәак азинмчы рцәыӡит. 

Аԥсны иҟоу Урыстәылатәи Афедерациа Ацҳаражәҳәарҭа иҟанаҵо адыррақәа рыла, шьҭарнахыс, атәылауаҩра азҵаарақәа рыхәаԥшра Аԥҟара апункт 173 инақәыршәаны, Урыстәыла атәылауаҩра аиразы аршаҳаҭга ала ишьақәырӷәӷәахоит уи азы иара иақәнагоу аштамп  ықәыргылазар.

14 шықәса зхымҵыц ахәыҷқәа атәылауаҩшәҟәы аиурада атәылауаҩра рыҭаразы ашәҟәқәа алазҵаз зегьы аиразы аршаҳаҭгақәа атәылауаҩразы аштамп ақәыргыларазы Аԥсны иҟоу Урыстәыла Ацҳаражәҳәарҭа иадҵаалар ҟалоит. 

Аҟәа. Жәабранмза 13, 2024 шықәса. Аԥсныпрессс. Аԥсны Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра аусзуҩцәа Очамчыра арион аҿы абылра ахыҵхырҭақәа рырцәара рылшеит.

Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра  ауааԥсыра рахь рынхарҭақәа ажәырҭреи агәылҩааи рҟынтәи арыцқьаразы амца адмыркларц азы аҳәара ҟарҵоит.

«Ҳара аҭагылазаара ахылаԥшра аҳҭоит. Ихадоу амцакра ахыҵхырҭақәа рырцәара ҳалҳаршеит, аха ишьақәгыланы иҟоу аԥхарра инамаданы, ҿыц амцакрақәа рзы ашәарҭара аанханы иҟоуп. Ҳара ҳтәылауаа рахь рынхарҭақәа ажәырҭреи агәылҩааи рҟынтәи арыцқьаразы амца адмыркларц азы даара аҳәара ҟаҳҵоит.   Амца аҵлақәа рахь ииасыр, усҟан иҟалар зылшо хыхьлатәи абылра акыр иуадаҩхоит, аамҭагьы рацәаны иаҭаххоит, иара убри ала амашәыр ӷәӷәа ахылҿиаар алшоит», – ҳәа Аԥсныпресс акорреспондент иҿцәажәо ирҳәеит аиқәырхаратә хылаԥшырҭа аҿы.

Аҟәа. Жәабранмза 13, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Заанаҵтәи ацәыҵеицәажәарала ақәыларазы игәҩароуп  ҳәа ишьақәыгылахеит Гәдоуҭа араион аҿы инхо ҩыџьа ахацәа, ҳәа адырра ҟанаҵоит атәыла аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра апресс-маҵзура.

Ашьаусеилыргара аматериалқәа рыла, Приморское ақыҭан инхо, 2002 шықәсазы ииз Матуа Феликс Аслан иԥеи Лыхны ақыҭан инхо, 2005 шықәсазы ииз  Барцыц Никита Олег-иԥеи  Гәдоуҭа ақалақь, Бамборатәи амҩа аҿаԥхьа аихамҩақәа рҿы  ауаҩы иқәланы ажәҩахаршә шәыра имырхит, иԥарақәагьы рӷьычит.

Ақәылаҩцәа ирыман агазбалонтә тапанчеи (амодель МР-654К) аркьыли.

Ацәгьоура оперативла иаадыртит Аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра ашьаусԥшааратә Усбарҭеи Гәдоуҭа араион аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа ашьаусԥшааратә ҟәшеи русзуҩцәа.

Аҟәа. Жәабранмза 13, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аҟәатәи аспортсменцәа ҿарацәа зхы иақәиҭу аиқәԥаразы Каменск-Уральск ақалақь иаарту атурнир аҿы ахьтәы медалқәа хԥа, араӡнытә медалки, аџьазтә медалки ргеит, ҳәа Аԥсныпресс ахь адырра ҟанаҵоит Аҟәа ақалақь Ахадара  аҿари аспорти русқәа рзы Аусбарҭа аҳәынҭқарратә Еилакы.

Жәабранмза 10 – 12, 2024 шықәсазы Каменск-Уральск ақалақь Иназыцҵоу аҵара азы автономтә муниципалтә Усбарҭа Аолимпиатә резерв аспорттә Школ аҿы Афганисҭанынтәи асовет архәҭақәа ралгара ҟалеижьҭеи 35-шықәса аҵра иазкны 2009 – 2011 шш, 2012 – 2015 шш. рзы ииз аспортсменцәа рыбжьара зхы иақәыиҭу аиқәԥаразы иаарту Аԥхьахәгара мҩаԥысит.  Уи зынӡа рхы аладырхәит 85-ҩык инарзынаԥшуа аспортсменцәа.

Аҟәа. Жәабранмза 12, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны аинтеллигенциа Реидгыла ахаҭарнакцәа ааигәа иҟалаз абылра иахҟьаны Амилаҭтә сахьатә галереиа афондқәа амца ихьалаблыз инамаданы Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа иахь ааԥхьара ҟарҵеит. 

«Ажьырныҳәамза 21, 2024 шықәса рзы иҟалеит ухахьы иузаамго ахҭыс. Амца иалаблит  шәы-шықәса рыҩныҵҟа Амилаҭтә сахьатә галлереиа азы еизыргоз Аԥсны иналукааша асахьаҭыхыҩцәа русумҭақәа. Урҭ рхыԥхьаӡараҿы иҟоуп адунеи зегьы аҿы еицырдыруа аԥсуа сахьаҭыхыҩ  Алеқандр Чачба, иара убас  Варвара Бубнова русумҭақәа. Убасҵәҟьа  ҳара иаҳцәыӡит  егьырҭ еицырдыруа Аԥсны асахьаҭыхыҩцәа русумҭа шьахәқәа. Дара рхыԥхьаӡараҿы иҟоуп ҳҳәынҭқарра асимволқәа – абираҟи агерби- равтор Валери Гамгиа Лыхни Ҷлоуи ақыҭақәа рҿы акультура Аҩнқәа злаҩычаз имонументалтә усумҭақәа. Наунагӡа иаҳцәыӡыз усумҭақәоуп еиуеиԥшым ашықәсқәа рзы Амилаҭтә сахьатә галереиа ҳамҭас иаҭаз урыстәылатәи асахьаҭыхыҩцәа жәпакы русумҭақәа. Ари асиа аҿы иҟоуп иара убас  2013 шықәса раахыс Аԥсны имҩаԥысуа арт-пленер «Ҭагалан аԥшшәхәқәа» алахәылацәа иаԥырҵаз асахьақәа.  Еиқәуԥхьаӡаша акыр ирацәоуп. Зынӡа иҟан – 4000 инареиҳаны асахьақәа. Ари ахҭыс амилаҭтә культура азы рыцҳара дуны иҟалеит.  Ихыбгалеит абиԥарақәа еимаздо ацҳақәа руак», - ҳәа иаҳәоит ааԥхьара аҿы.  

Аԥсны аинтеллигенциа Реидгыла алахәылацәа Амилаҭтә сахьатә галереиа  афондқәа рбылра ахь иназгаз аҭагылазаашьа мышкала ишьақәымгылаӡеит ҳәа иазгәарҭеит.

«Ахыбра ахьгылоу, агалереиа азы аофициалла иазоужьу атерриториа изныкымкәа жәаҩыла иалаҟоу ауаа априватизациа азура рҽазыршәахьан, убри аҟнытә ауп уи иахьа уажәраанӡа абри аҩыза аҭагылазаашьа аманы изыҟаз.  Амчраҿы иҟазаалакгьы аӡәгьы ари апроблема аӡбара илымшаӡеит.  Аҭагылазаашьа иахьа уажәраанӡа ишыҟац иӡбамкәа иаанханы иҟоуп! Аха шьҭа иаамҭоуп ари азҵаара даҽакала азнеира!», - ҳәа иазгәарҭоит аинтеллигенциа Реидгыла алахәылацәа.  

Дара агалереиа афондқәа амца ралабылра аламҭалауаа реиԥш ҿыц еиҵагылараны иҟоу абиԥарақәеи жъәаҳәарада ирныԥшуеит ҳәа инаҵшьны иазгәарҭоит.

«Ари апроблема аӡбара атәыла аҿы иҟоу аекономикатә ҭагылазаашьа есымшагьы ишиашоу иадҳәалаӡам.  Уи аиҳарак ҳара ҳаиҿымкаара ауп изыдҳәалоу. Араҟа аӡәы далкааны ахара узидҵаӡом. Ҳара зегьы иҟалаз ахҭыс азы аҭакԥхықәра ҳадуп. Иаҳзеиқәмырхаӡеит абиԥарақәа иаҳзаанрыжьыз хәызмаӡам аҭынха. Ари ахҭыс наунагӡа хьымӡӷ дуны ҳҭоурых ианхалоит. Иҟалаз еилкааны апроблема аӡбаразы ҳзеидымгылар, иҟалар алшоит еиҵагыло абиԥара уи ҳанармыжьыр», – ҳәа иаҳәоит ааԥхьара аҿы.

Аҟәа. Жәабранмза 12, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Гал арион Апрокуратура Гал араион аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа хҩык аусзуҩцәа: Гал арион аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа Ашьаусԥшааратә ҟәша аоперативтә зинмчы змоу амилициа акаԥдан Заракуа Альберт Гено-иԥа, Гал араион аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа амилициа аԥыԥшырҭа аоперативтә зинмчы змоу амилициа алеитенант Абшьлаа Вианор Емир-иԥа, Гал араион аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа Ауаажәларратә шәарҭадара амилициа Аԥыԥшра-хьчаратә Маҵзура аҟәыра аинспектор, амилициа алеитенант еиҵбы Кәакәасқьыри Давид Борис-иԥа рганахьла ашьаусеилыргара хацыркуп.

Амилициа аусзуҩцәа рхымҩаԥгашьа аҿы Ареспублика Аԥсны Ашьаустә Закәанеидкыла ахәҭаҷ 105, ахәҭа  3, апункт «а» иарбоу ацәгьоура (гәыԥҩык ауаа рыла гәҭакыла ауаҩы игәабзиара ӷәӷәала ааха аҭара), ахәҭаҷ    288, ахәҭа 3, апунктқәа «а», «в» иарбоу ацәгьоура (амч ахархәарала инагӡоу, ӷәӷәала ахҟьаԥҟьақәа зцу амаҵуратә уалԥшьа аиҳатәра) аҟазшьақәа аарԥшуп.

Ԥхынҷкәынмза 6, 2023 шықәса рзы амилициа аусзуҩцәа Заракуа Альберт Гено-иԥа, Абшьлаа Вианор Емир-иԥа, Кәакәасқьыри Давид Борис-иԥа рмаҵуратә уалԥшьа еиҳатәны Гал араион Барӷьаԥ ақыҭан инхо ахаҵа иганахьала амч ахархәара аарԥшны игәабзиара ӷәӷәала ааха арҭеит.  

Кәакәасқьыри Давид ԥхәынҷкәынмза 6, 2023 шықәса рзы, аоперативтә информациа аниоу ашьҭахь, 16 сааҭи 30 минуҭи инарзынаԥшуа автомашьына«БМВ» (аҳәынҭқарратә шәҟәҭагаларатә дырга О 767 ОК АВН)   ала, иаанкылаз, иџьбароу арыжәтә ыжәны иҟаз Қарбаиа Витали Иван-иԥа Гал ақалақь аколнхацәа рџьармыкьа аҟынтәи араион аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа ахь днаганы аҷаԥшьаратә ҟәша ауада аҿы ашаҳаҭцәа алмырхәӡакәа хаҭала иаанкылаз ахаҵа игәаҭара мҩаԥигеит. Убри аан уи имҩаԥигаз ауснагӡа шәҟәыла еиқәимыршәаӡеит.

Витали Қарбаиа Кәакәасқьыри Давид иганахьала ишакәым ацәажәара далагеит. Аҭакс амилициа аусзуҩ иаанкылаз ахаҵа диҿасит.

16 сааҭи 34 минуҭи инарзынаԥшуа аҷаԥшьаратә ҟәша  ауада иааҩналеит Заракуа Альберти Абшьлаа Вианори. Кәакәасқьыри Давиди дареи ааидгыланы иаанкылаз Витали Қарбаиа акырынтә напыла исуа, шьапыла иӷрасуа иалагеит. Витали Қарбаиа ӷәӷәала ахәахәарақәа иоуит, ахәҭакахьала агәышԥыцаҟьатә хәахәарақәа иоуит,  7-тәи, 8-тәи, 9-тәи, иара убас 10-тәи ивакьыцқәа ԥҵеит, иарӷьатәи ила ҵаҟатәии хыхьтәии алацәақәа ашьаршәы ҭатәеит.   

Арҭ ахәахәарақәа агәабзиара ӷәӷәала ааха аҭара ахь иаҵанакуеит. Амилициа аусзуҩцәа рхымҩаԥгашьа ала атәылауаҩ Қарбаиа Витали Иван-иԥа ауаҩы иаҳаҭыр лазырҟәуа ауснагӡатәқәа рымҩаԥгара, мчымхарала изныҟәара дацәызыхьчо изинқәеи ихақәиҭреи аҳәынҭқарратә хьчара азы изин ӷәӷәала еиларгеит, иара убас азакәантә хьчара аҵаҟа иҟоу ауаажәларреи аҳәынҭқарреи ринтересқәа еиларгеит, иара убри ала ахәҭакахьала Гал араион аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа аусзуҩ иаҳаҭыр лазырҟәа ауснагӡатәқәа рыла аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра ахьӡ-аԥша ааха ду арҭеит.

Аҟәа. Жәабранмза 12, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны иҟоу Урыстәыла аус ацура Ахаҭарнакра Акультура-ҵарадырратә Центр аҿы Донбасс ахақәиҭтәразы имҩаԥысуа Иҷыдоу Арратә Операциа амҩаԥгараан фырхаҵарыла иҭахаз, Аԥсни Урыстәылеи  абокс азы аспорт азҟаза Бебиа Олег Борис-иԥа игәалашәаратә хәылԥазы мҩаԥысит.

Аԥснытәи аҳәынҭқарратә Университет апрофессор,  ажурналист Екатерина Бебиа аибашьҩы-афырхаҵа иԥсҭазаареи иҭахареи шыҟалази ртәы еизаз ирзеиҭалҳәеит.

«Ҳара ҳфырхацәа ргәалашәара наунагӡа иҳацзароуп. Олег Бебиа –  иналукааша аспортсмен, Аԥсни Урыстәылеи абокс азы аспорт азҟаза. Олег Борис-иԥа Бебиа хацәнымырха деибашьуан. Иҷкәын иҭахара акыр игәабзиара ҵнашәааит Олег иаб Борис Бебиа. Иара иҷкәын анышә данамырда ашьҭахь хара имгакәа иԥсҭазаара далҵит. Борис Қарбеи-иԥа ҳаҭыр-пату зқәыз уаҩын, дпатриот иашан»», - ҳәа иазгәалҭеит Екатерина Бебиа.

Агәалашәаратә хәылԥазы сасцәаны иаҭааит  изаамҭанымкәа зыԥсҭазаара иалҵыз Олег Бебиа иуацәеи  иҭынхацәеи иҩызцәеи, иааигәаны дыздыруаз зегьы, иара убас атәылахьчара Аминистрра ахаҭарнакцәа, астудентцәа, ашколхәыҷқәа, ажурналистцәа.

Аҟәа. Жәабранмза 12, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Гәдоуҭа ақалақь агәаҿы игылоу араионтә пошьҭа, абиблиотека, ателехәаԥшра ахьыҟоу ахыбра ахыб рыԥсахраны иҟоуп.    

Аиҭашьақәыргыларатә усурақәа ареспубликатә биуџьет ахарџь ала имҩаԥысуеит. «Ахыбра ахыб аԥсахразы иазоужьхеит 17 млн. мааҭ инареиҳаны.  

Уажәы ажәытә хыб ахыхреи аҿыц ашьақәыргыларазы аҽазыҟаҵаратә усурақәеи мҩаԥысуеит», – ҳәа адырра ҟаиҵеит Гәдоуҭа араион Ахадара аинформациеи ауаажәларра рымадареи рзы аҟәша аспециалист хада Арнольд  Ӡари-иԥа.

Аҟәа. Жәабранмза 12, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны абанктә система ала 2023 шықәсазы инагӡаз аԥаратә хархәагақәа аҳәаа наҟ-ааҟтәи реикәыршара 143  млрд. мааҭ рҟынӡа инаӡоит, уи  2022 шықәсазы аиԥш-зеиԥшу аамҭахәҭа иаҿырԥшны уахәаԥшуазар 19,3 млрд. мааҭ (15,6%) рыла еиҳауп. Абри азы адырра ҟанаҵоит Аԥсны Амилаҭтә Банк апресс-маҵзура.  

Абанктә системала Аԥсныҟа иаашьҭыз аԥаратә хархәагақәа реицҵалыҵ 70,2 млрд. мааҭ рҟынӡа инаӡоит, атәыла иалганы ишьҭыз аԥаратә хархәагақәа рецҵалыҵ – 72,8 млрд. мааҭ рҟынӡа инаӡоит. 

2023 шықәсазы Ареспублика Аԥсны абанктә система ала аԥаратә хархәагақәа раара абас ала ишьақәгылан:

- аиуристтә  хаҿқәа, хазхаҭалатәи аусдкылаҩцәа, хазхаҭалатәи ахаҿқәа Аԥсны акредиттә еиҿкаарақәа рҿы иаадыртыз рхыԥхьаӡаратә ԥхьаӡарақәа рахь иахыԥхьаӡалан  40,7 млрд. мааҭ;