Аҟәа. Абҵарамза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны инхо Урыстәыла атәылауаа рзинқәа рыхьчаразы Ацентр анапхгаҩы Елена Жилинскаиа Жәларбжьаратәи аконкурс «Жәлар рдипломатиа аԥыза» афинал аҟынӡа днаӡеит, ҳәа адырра ҟаҵоуп аконкурс асаит аҟны.  

Аконкурс афинал мҩаԥгахоит ԥхынҷкәынмза 2022 шықәсазы Пермтәи Жәларбжьаратәи афорум аҳәаақәа ирҭагӡаны. Уи рхы аладырхәуеит 18-ҩык урыстәылатәи аԥызацәеи  12-ҩык аҳәаанырцәтәи аԥызацәеи. Зынӡа апроект апрограмма аҿы рхы аладырхәит 23 аҳәаанырцәтәи атәылақәеи Урыстәыла  34 региони рҟынтәи икоммерциатәым асектор ахаҭарнакцәа.

Жәларбжьаратәи аконкурс «Жәлар рдипломаиа аԥыза» аҵарадырратә программа  аҵарадырратә интенсив – аконкурс алахәылацәеи урыстәылатәии аҳәаанырцәтәии аекспертцәеи реиԥыларақәа, алекциақәа,  иара убас адҵақәа рынагӡареи апрактикум ахысреи – ирыдгалоу азҵаарақәа рыла апрактикаҿы ӡбамҭақәа рыдкылара азы амҩақәа рыԥшаара рыла ишьақәгылан.  

Аҟәа. Абҵарамза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс.  Ахәмаррақәа рзы Ареспубликатә ахәыҷтәы-қәыԥштә спорттә школ 2009 шықәса рзы ииз ааӡамҭацәа рыла еилоу атурнир «Ачемпион ҿарацәа Реидгыла" аҿы ахԥатәи аҭыԥ аанакылеит. Атурнир абҵарамза 7- 13 рзы Шәача ақалақь аҿы имҩаԥысуан, ҳәа адырра ҟанаҵоит аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭқарратә Еилакы.

Атурнир рхы аладырхәит Шәача, Армавир, Ростов-на Дону, Новочеркасск, Аҟәа ақалақьқәа рҟынтәи 12 командак. Атурнир аӡбаҩ хадас дыҟан Ачемпионцәа Реидгыла аҿы аӡбаҩыс иҟаз аӡбаҩ  Павел Кукуиан.  

Аҟәа. Абҵарамза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Ауаажәларратә активистцәа абҵарамза 13 рзы, Гәымсҭатәи аҭоурых-культуратә ҳәарԥсарра «Уаз-абаа» иахьаҵанакуа, XII-XIV ашәышықәсақәа ирыҵанакуа  еихьӡылоу абааш ахыжәжәарақәа рааигәа-сигәа аилыргаратә усмҩаԥгатә мҩаԥыргеит.

Акциа аиҿкааҩцәас иқәгылеит Владимир Попов напхгара зиҭо урыстәылатәи аидгьылуаа азинтәии асоциалтәии ацхыраара рыҭаразы Ассоциациа.

Иарбоу аусмҩаԥгатә рхы аладырхәит ажурналистцәа, аҭоурыхдырҩцәа, акультуратә фонд «Платформа» алахәылацәа, иара убас егьырҭ атәыла ауааԥсыра.

«Ари акциа зегьы иаҳгәаланаршәоит закәытә тәылоу ҳазқәынхо, уи иамоу аҭоурыхи  ашәышықәсақәа ирылҵны ҳара ҳҟынӡа инаӡаз аҭоурыхтә баҟақәеи ртәы. Урҭ иреиуоуп – аҳәарԥсарра «Уаз-абаа». Ҳара ари абаҟа иааиуа абиԥарақәа рзы еиқәҳархароуп», –  ҳәа иҳәеит Владимир Попов.  Абааш «Уаз-абаа» ажәытәан акыр зҵазкуа астратегиатә ҵакы аман. Абааш аргылара аҭыԥгьы ус баша машәыршақә иалхӡамызт.  Ари ахырӷәӷәарҭа ахьгылоу ахра ааигәа-сигәа иҟоу атерриториақәа ирхыҳәҳәоит, иара убри ала аӷа иқәылара азы заанаҵы адырра аиуреи уи иҿагылареи рзы алшара аԥнаҵон. Иахьанӡа еиқәханы иааз ахыжәжәарақәа рыла иубаратәы иҟоуп араҟа ишыҟаз аҭӡы, уи усҟантәи аамҭазы абааш иаҿыкәыршан. Абааш аҩадатәи ахәҭа аҿы 18 метра инарзынаԥшуа  ажәҩан ахь ихалоит арратә ҟәарч аҭӡы. Уи акомплекс зегьы ихадоу ахырӷәӷәарҭаны иҟан.   Аҩбатәи аҟәарч ҳара ҳаамҭа аҟынӡа еиқәханы изымааит. Аха уи ахыжәжәарақәа рыла араҟа агарнизон амацәаз аҭатәазаараан рхы иадырхәоз абааш аҟынтәи акәара аҟынӡа имаӡоу аиасырҭа шыҟаз убаратәы иҟоуп.

Аҟәа. Абҵарамза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥснытәи аҭаҷкәымҟьаҩцәа абҵарамза 9 – 13 рзы, Ростов-на Дону ақалақь аҿы есышықәса еиҿкаахо аҭаҷкәымҟьара азы иаарту атурнир «Аиҩызара Ахраҿа» аҿы актәи хә-ҭыԥк аанкылара рылшеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭқарратә Еилакы.

52 кьыла рҟынӡа иҟоу акапантә категориа иаҵанакуа рыбжьара аиааира игеит Дауҭ Гындиа; 60 кьыла рҟынӡа иҟоу акапантә категориа иаҵанакуа рыбжьара аиааира игеит – Оскан Мурадиан, 66 кьыла рҟынӡа иҟоу акапантә категориа иаҵанакуа рыбжьара аиааира игеит - Ашот Барцикиан, 63 кьыла рҟынӡа иҟоу акапантә категориа иаҵанакуа рыбжьара аиааира игеит - Дмитри Мартиросиан, 70 кьыла рҟынӡа иҟоу акапантә категориа иаҵанакуа рыбжьара аиааира игеит - Леон Лагәлаа.

Аҟәа. Абҵарамза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Очамчыра ақалақь уахьналало игылоу  16-еихагылакны иҟоу ахыбра аҿы аиҭашьақәыргыларатә усурақәа мҩаԥысуеит. 

Ари ахыбра, сынтәа Гәдоуҭа ақалақь аҿы аусура иалагаз асасааирҭа «Россия» еиԥш кыраамҭатәи аргылараны иԥхьаӡан. Арҭ аобиектқәа рыргылара асовет аамҭа азы иалагахьан, аха Асовет Еидгыла ахьхыбгалази 1992 – 1993 шш. Аԥсны жәлар рџьынџьтәылатәи еибашьреи ирыхҟьаны урҭ уаҳа рыргыларагьы зхыркәшамхеит. Гәдоуҭа ақалақь аҿы асасааирҭа иахьа Аԥсныҟа ԥсшьараҳәа иауа атуристцәа рацәаны иаҭаауа иалагахьеит.

Очамчыратәи аԥсшьарҭа ҩны 260 номер амазаауеит, уи 600 шьҭаларҭа-ҭыԥла еиқәыршәахоит.  Иарбоу аобиект иааиуа ашықәс азы, аԥсшьараамҭа алагамҭазы ахархәарахь рыҭара азԥхьагәаҭоуп, ҳәа адырра ҟанаҵоит Ochamchira_inform. Уаҟа аус аулоит ҩ-ӡҭачык: акы – аҽыхәышәтәра иазку, Елырынтәи иаагоу атермалтә ӡи ахәышәтәратә ҳәынҵәеи рыла ирҭәу, егьи – аҽыкәабарҭатә. Иарбоу аӡҭарчқәа алшықәсанык аус рулоит. Асабша, абҵарамза 12 рзы Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа ари аобиект аҿы аиҭашьақәыргыларатә усурақәа  рымҩаԥысшьа гәеиҭеит.

Аҟәа. Абҵарамза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс.  Абҵарамза 15 рзы Москаватәи Акультура-усуратә Центр «Москва Аҩны» аҿы «Москва литературная» ҳәа хыс измоу ацәыргақәҵа аатуеит.  

Аекспозициа аҿы ицәыргақәҵахоит москватәи аҭыжьырҭақәа рҿы иҭыжьыз ашәҟәқәа: асахьаркыратә классикеи ҳаамҭазтәи асахьаркыратә рҿиамҭақәеи, иара убас ахәыҷтәы литература, еиуеиԥшым ахырхарҭа змоу ашәҟәқәа – аҿыханҵа, архитектура, згәабзиара аиҷаҳарала анхара, уҳәа еиуеиԥшым атемақәа ирызку.

Ацәыргақәҵа аҳәаақәа ирҭагӡаны урыстәылатәи ашәҟәыҩҩцәа – Урыстәылатәи Афедерациа акультура зҽаԥсазтәыз аусзуҩ, Урыстәыла ашәҟәҭыжьыҩцәа Рассоциациа (АСКИ) апрезидент, аҭыжьырҭа «Белый город»  адиректор Хада Константин Чечениов, афилологиатә наукақәа ркандидат, алитературадырҩы, апоетесса, апублицист, аиҭагаҩ, Урыстәыла ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩ  Нина Попова, Урыстәыла ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла алахәыла, Урыстәыла  аПЕН-центр алахәыла, урыстәылатәи ахәыҷтәы шәҟәыҩҩы, апедагог, апсихолог  Анна Гончарова алархәны арҿиаратә хәылԥазқәа рымҩаԥгара азԥхьагәаҭоуп.

Аҟәа. Абҵарамза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Абҵарамза 13 рзы, Аҟәа ақалақь, Деповскаиа амҩа ала игылоу иҳараку актәи аихагылак змоу аҩны амца акит. Абылра азы адырра Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа Рминистрра аԥыԥшырҭа ахь иҟалеит 11 сааҭи  24 минуҭи рзы.  

Аҟәа. Абҵарамза 13, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. «Аинвестициақәа рҟынтәи ахашәалахәқәа уажәы зынагӡара мҩаԥысуеи ааигәа иазԥхьагәаҭоуи асоциалтә программақәа ирышьаҭаны иҟоуп. Арҭ ахашәалахәқәа ашколқәеи ахәышәтәырҭақәеи рыргылареи реиҭашьақәыргылареи,  ҳхәыҷқәа рыкрыфареи реилаҳәареи рырҿиареи, уҳәа рзы ҳҳәынҭқарра алшарақәа ишиашоу ианыԥшуеит», - ҳәа абҵарамза 10 рзы ҩы-шықәсеи бжаки рыла, атәыла Ахадас иҟазаара аамҭа иҭагӡаны имҩаԥгаз  аусура азы аҳасабырба ҟаҵо иҳәеит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа.

Аҳәынҭқарра Ахада ареспублика аекономика еиуеиԥшым аусхкқәа аинвестициқәа радыԥхьалара азҵаара акыр ахшыҩзышьҭра ду аиҭоит.

«Қәҿиарала инагӡоу апроект аҳасабала аҳәаанырцәтәи акапитал алагалара азы ҿырԥштәыс иаагазар ҟалоит Очамчыра араион Тамшь ақыҭан иаартыз атуристтә комплекс «Тамыш Village»,-ҳәа иазгәеиҭеит Аҳәынҭқарра Ахада.  

«Ари акомплекс алра ахьгылахьаз, игәыгәҭажьны иҟаз тамшьтәи амшын аԥшаҳәа аҿы иргылан. Арахь инаган акоммуникациақәа зегьы, еиҭашьақәыргылан амҩа, аимадара, афымцалашара наган. Аамҭа кьаҿ иалагӡаны 600 шьҭаларҭа змоу 150 коттеџьқәа ргылахеит. Иаԥҵоуп 150 инареиҳаны аусуратә ҭыԥ, урҭ рахьынтә 140 усуратә ҭыԥ аанызкыло Аԥсны атәылауаа роуп. Абжьаратәи аулафахәы араҟа инаӡоит –  32 000 мааҭ рҟынӡа. Иарбоу акомплекс ахь иалагалаз аинвестициақәа рзеиԥш еицҵалыҵ 391,2 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡеит.   Иарбоу аобиект аҟынтәи аҳәынҭқарратә биуџьеҭ иалагалаз ашәахтә шәатәқәа 12 млн. мааҭ еиҳахеит», - ҳәа адырра ҟаиҵеит.  

Аҟәа. Абҵарамза 10, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. 20 инарзынаԥшуа азҵаара ирҭеит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа иахьа атәыла ауажәларра рҿаԥхьа атәыла Ахадас иҟазаара аамҭа иҭагӡаны имҩаԥгаз  аусура азы аҳасабырба ҟаҵо данықәгыла ашьҭахь.

Аҳәынҭқарра Ахада иахь азҵаарақәа аелектронтә ԥошьҭа ала иаашьҭын, иара убас иаартны аконференц – зал аҿы ирҭозгьы ыҟан.

Атәылахьчара иазкны

Арратә шәарҭадара аиқәыршәара азҵаара есымша Аҳәынҭқарра Ахада дзызҿлымҳау зҵаараны иҟоуп.  Ишәеилсыркаарц сҭахын, ҳара амобилизациатә ҭагылазаашьа аиӷьтәра азы ихымԥадатәиу ауснагӡатәқәеи аусмҩаԥгатәқәеи зегьы шынаҳагӡо: аиҿкаара-штаттә ҟазшьа змоу аиҭакрақәа рзы аӡбамҭақәа рыдкылареи урҭ рынагӡареи алыршоуп; иҳамоу алшарақәа рыла иарбоу ахықәкқәа рынагӡара азы афинанстә ресурсқәа маҷымкәа иҳаԥшааит;  иҷыдоу абџьар аахәара алыршоуп. Агәра ганы сыҟоуп, ҳастратегиатә партниор идгыларала ҳара ҳтәылеи ҳауаажәлари ршәарҭадара ашьақәыргылара алҳаршоит.

Ҳара арратә ааԥхьара аганахьала ауадаҩрақәак ҳамоуп, аха уи ауааԥсыра рыбжьара аусура иадҳәалоуп, ауаааԥсыра ари ҳара ҳактив шаку инамаданы, урҭ ҳацхраауазар ауп. Ҳара апроблемақәа ҳамаӡам, зегьы шьахәлаҵәҟьа еиқәыршәоуп ҳәа иаҳҳәаӡом. Иҟоуп хырԥашьа замам ахыдҵақәа,  ҳара урҭ рыӡбара иазкны аусура ҳазхиоуп. Урыстәылагьы убасҵәҟьа иахәҭоу ацхыраара зегьы ҳанаҭоит.

Аенергетикатә шәарҭадара азы

Аенергетикатә усхкы аҟны иҟоу ауадаҩрақәа иахьа ицәырымҵӡеит, урҭ уажәаԥхьагьы иҟан, асистематә ҟазшьа змоу акакәны иҟоуп.  Ҳара ишьақәгылаз аҭагылазаашьа арҽеиразы иҳалшо зегьы ҟаҳҵоит, аха макьаназы иааубаратәы аиҭакрақәа зыҟмлацт. Зегьы акоуп изынҟьо:  аенергетика аҿиара иалагалатәуп жәабала амиллиардқәа.

Аҟәа. Абҵарамза 10, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа иахьа атәыла ауажәларра рҿаԥхьа ҩы-шықәсеи бжаки рыла, атәыла Ахадас иҟазаара аамҭа иҭагӡаны имҩаԥгаз  аусура азы аҳасабырба ҟаиҵеит.

«Алхрақәа раламҭалаз сара исҳәахьан Аҳәынҭқарра Ахадас салырхны иҟалозар, усҟан сусура аҽҳәара аҽеиҩшамҭаз исыдгыло акомандеи сареи инаҳагӡаз аусура азы аҳасабырба шыҟасҵо.  Сара иахьа уи сажәа насыгӡоит», – ҳәа аминистрцәа Реилазаара аконференц-зал аҿы еизаз ауаажәларра рхаҭарнакцәа рахь ихы рханы иҳәеит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа.

Зегьы раԥхьаӡа иргыланы, Аҳәынҭқарра Ахада ҷыдала дазааҭгылеит ауааԥсыра акыр агәҭынчымра рызцәырызго афымцамч ала аиқәыршәра аганахьала ишьақәгылаз аҭагылазаашьа.

«Аштатнҭыҵтәи афымцамч аҿыхрақәа ҳтәылауаа акыр иаргәамҵуеит. Зегьы ирдыруазар ҟалап звольҳараку афымцамҩангагатә цәаҳәа «Аҽгәара» аҿы ишьақәгылаз авариатә ҭагылазаашьа атәы. Ас еиԥш аиԥҟьарақәа рырҽеира азы иахәҭоу амаҭәахә аахәан, аиҭашьақәыргыларатә усурақәа рымҩаԥгара аамҭа иалагӡаны Урыстәылантәи афымцамч аашьҭра азы аиқәшаҳаҭрақәа бжьаҵан, аиҭашьақәыргылара-еиқәыршәатә усурақәа хацыркын, урҭ зегьы аграфик аԥысрала имҩаԥысуан. Аха, ҳара иҳадҳәалам амзызқәа ирхырҟьаны, афымцамч аашьҭра аанкылахеит ишьақәыргылаз аҽҳәара 15-мшы шыбжьаз. Рыцҳарс иҟалаз, аиҭашьақәыргыларатә усурақәа инагӡаны рхыркәшара залмыршахеит», - ҳәа адырра ҟаиҵеит Аҳәынҭқарра Ахада.

Уажәы аиҭашьақәыргыларатә усурақәа рынагӡара азы аграфик ҿыц ашьақәыргылара мҩаԥысуеит. Иарбоу аусурақәа рхыркәшара аамҭа кьаҿ иалагӡаны иазԥхьагәаҭоуп.

«Аамҭалатәи афымцамч арцәарақәа зымҩаԥгахо аспециалистцәа афымцамч аашьҭра ҟалаанӡа ихымԥадатәиу усурақәа рынагӡара рылдыршарц азы ауп», – ҳәа иазгәеиҭеит Аҳәынҭқарра Ахада. Уи иара убас ауааԥсыра аамҭала ишьақәгылаз ауадаҩрақәа еилкаарала иазнеиларц азы ааԥхьара ҟаиҵеит.

Аслан Бжьаниа акоронавирустә ҿкы чымазара апандемиа аҿагылара азы инагӡаз ауснагӡатәқәа ҷыдала дазааҭгылеит.

«Ари акризис аиааира азы ҳамчқәа зегьы еизакны ахархәара аҭан. Сара иҭабуп ҳәа расҳәарц сҭахуп ауаажәлар ргәабзиареи рыԥсҭазаареи ахьчара азы аус зуаз – ҳҳақьымцәа, аволонтиорцәа,  анаплакыҩцәа, аусдкылҩцәа, абзиаҟаҵаҩцәа, уҳәа Аԥсны ԥхьаҟатәи аԥеиԥш згәы иҵхоз зегьы. Ҳара иҳалшеит ари даара ишәарҭоу, аха убри аан иумбо аӷа иҿагылара», - ҳәа иҳәеит Аҳәынҭқарра Ахада.

Адунеи аҿы имҩаԥысуа ахҭысқәа инарымаданы ҷыдла ахшыҩзышьҭара аҭахоит атәылахьчаралшареи амобилизациатә зыҟаҵара азҵаареи.

Апандемиа иадҳәаланы имаҷымкәа ауадаҩрақәа шыҟазгьы, 2021 шықәсазы, аибашьрашьҭахьтәи ашықәсқәа рзы раԥхьаӡа акәны аҳәынҭқарратә биуџьеҭ ахашәалахәқәа рыла арбагақәа инацҵаны анагӡара алыршахеит.

«Ҳара сынтәагьы ари хра злоу атенденциа иацҵахоит ҳәа аҳәаразы алшара ҳамоуп»,- ҳәа иҳәеит Аҳәынҭқарра Ахада.