Аҟәа. Рашәарамза 16, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Жәлар Реизара-Апарламент Аиҳабы Лаша Ашәба Аԥсны Аҳәынҭқарра аԥсылманқәа Курбанныҳәа рыдиныҳәалеит.

Аԥсны аԥсылманцәа Иаку рдоуҳатә усбарҭа ахантәаҩы, амуфти Ҭ. Л. Ӡыба ихьӡала иҟаҵоу адныҳәалараҟны иҳәоуп:

Аҟәа. Рашәарамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны ахәыҷы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Иаппарат 2023 шықәсазы инанагӡаз аусура азы аихшьаалақәа рыҟаҵара иазкыз апресс-конференциа мҩаԥысит Аҳәынҭқарра Ахада иинформациатә Центр аҿы.

Аусмҩаԥгатә аартуа, Аԥсны ахәыҷы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Мактина Џьынџьалԥҳа ажурналистцәа ирзеиҭалҳәеит Аԥсны ахәыҷра аинститут аҭагылазаашьа атәы. Уи иҟалҵаз аҳасабырба инақәыршәаны, 2023 шықәсазы Азинхьчаҩы Иаппарат ахь инашьҭын  65 рзаҳал. Урҭ рахьынтә  иҩны еиқәыршәаз арзаҳалқәа – 41, ҿырҳәала иҟаҵаз аҳәамҭақәа – 15, иаарту аинформациа азхьаԥшра – 9.

«Хыхь иаагоу астатистика 3,5% рыла  2021-2022 шш. рзы иаашьҭыз арзаҳалқәа рхыԥхьаӡара аасҭа еиҳауп», - ҳәа иазгәалҭеит аобмудсмен. Анаҩс лара араионцыԥхьаӡа аҟынтәи иаашьҭыз арзаҳалқәа рыстатистикатә дыррақәа аалгеит. Урҭ реиҳарак Аҟәантәи иаашьҭын – 16. Егьырҭ атерриториалтә еиҿкаарақәа рыла: Аҟәа араион – 13; Гагра араион – 8; Гәдоуҭа араион – 6; Гәылрыԥшь араион – 7; Ҭҟәарчал араион– 7; Очамчыра араион – 5; Гал араион – 3.

Зыдгалара мҩаԥгаз аҳасабырба инақәыршәаны, арзаҳал алазҵаз реиҳараҩык аамҭак ала ахәыҷы иԥсҭазаара еиуеиԥшым аганқәа рҿы иҟоу апроблемақәа рырбара иазкын.  

«44,9% арзаҳалқәа зықәра наӡам рганахьала амчмырхара  иадҳәалан; 33,3% – ахәыҷы аҭаацәа рҿы инхареи иааӡареи иуацәа рымадареи рзы имоу азин аилагара иадҳәалан; 8,7% зықәра наӡам рхаҭара шьақәзыргыло аусшәҟәқәа рымамзаара иадҳәалан; 7,2% – ахәыҷы аҵарадырра аиуразы имоу азин аилагара иадҳәалан; 5,8% – ааӡаԥса ашәара аҽахгара иадҳәалан», – ҳәа илҳәеит Мактина Џьынџьалԥҳа.

Аҟәа. Рашәарамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аминистрцәа Реилазаара аҿы В.Г.Арӡынба ихьӡ зху Жәларбжьаратәи аҳаирбаӷәаза «Аҟәа» аусура аиҭахацыркра азы апроект анагӡара ахылаԥшара азы иаԥҵоу аусуратә гәыԥ аилатәара мҩаԥысит.

Аилатәара иалахәыз аҳаирбаӷәаза аусура алагареи анаҩстәи уи ахархәареи ирыдҳәалоу ҳаамҭазтәи азҵаарақәа ирылацәажәеит. Урҭ иреиуоуп: аҳаирбаӷәаза аҿиара амастер-план, Урыстәылатәи Афедерациа Аԥсни рыбжьара аҳаиртә еимадара аиҭашьақәыргылара апроект анагӡара амҩақәҵага-хсаалага аиқәыршәара, апроект анагӡара афымцамч ала аиқәыршәара,  уҳәа егьырҭ, апроект анагӡара иадҳәалоу ҳаамҭазтәи актуалра злоу азҵаарақәа жәпакы. 

Аҟәа. Рашәарамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Рашәарамза 14 рзы 65-шықәсатәи ииубилеи азгәеиҭоит ажурналист, апублицист, Ареспублика Аԥсны Зҽаԥсазтәыз ажурналист,  Ареспублика Аԥсны Зҽаԥсазтәыз акультура аусзуҩ, Ажурналисттә еидгыларақәа Рконфедерациа Жәларбжьаратәи апремиа алауреат, «Ахьӡ-Аԥша» III аҩаӡара аорден занашьоу, Аԥсны ажурналистцәа Реидгыла ахантәаҩы,  ателеканал «Абаза-ТВ» адиректор Хада Руслан Ҳашыг.

1998 шықәса инаркны 2003 шықәанӡа иара Аҳәынҭқарратә информациатә Агентра «Аԥсныпресс» адиректор Хада имаҵураҭыԥ ааникылон.   

2007 шықәса инаркны иахьа уажәраанӡа Руслан Ҳашыг ареспублика зегьы иахьаҵанакуа адырраҭарақәа назго раԥхьатәи, ихьыԥшым ателекомпаниа «Абаза-ТВ» напхгара аиҭоит. 

Ареспубликатә аҳәынҭқарратә Усбарҭа «Аԥснымедиа» Руслан Мкан-иԥа ииубилеи инамаданы идныҳәалоит.

«Шәара, шықәсырацәа инеиԥынкыланы инашәыгӡоз хра злоу апрофессионалтә усурала Ареспублика Аԥсны ажурналистика аҿира аус аҿы шәлагала ду ааншәыжьит. Шәара шәзанааҭдырра, шәыгәаӷьреи шәыпрофесионалтә гәазҭазаареи инашәыгӡо аус арҿиаратә знеишьеи ирыбзоураны, ателеканал «Абаза-ТВ» ахәаԥшцәа аиашазы аинтерес зҵоу адырраҭарақәа рыднагалоит.

Аҟәа. Рашәарамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Иахьа иацҵахеит атәыла аԥыза-министр Алеқсандр Анқәаби Урыстәылатәи Афедерациа аекономикатә ҿиара аминистр ихаҭыԥуаҩ Дмитри Вольвачи рсуратә еиԥылара. Уи иара убас иалахәын асоциал-економиатә усеицура азы аԥсны-урыстәылатәи Анапхгарабжьаратәи акомиссиа ахаҭарнакцәеи Урыстәыла анагӡаатә мчра афедералтә усбарҭақәа рхаҭарнакцәеи.   

Аганқәа ирзааҭгылеит иааиуа ҭагалан-аӡынтәи аамҭахәҭа азы афымцамч азымхара азԥхьагәаҭареи уи ахарҭәаара амеханизмқәеи ирыдҳәалоу апроблемақәа. 

Аспециалистцәа хазы игоу аконсультациақәа мҩаԥыргеит Аԥсны афымцамчи атранспорти Рминисрра аҿы.

Аҟәа. Рашәарамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсныҟа иааны иҟоуп Урыстәылатәи Афедерациа аекономикатә ҿиара Аминистрра аделегациа. Уи напхгара аиҭоит Урыстәыла аекономикатә ҿиара аминистр ихаҭыԥуаҩ Дмитри  Вольвач. 

Иахьа Аинвестициатә Программа ахарџь ала зфинансыркра мҩаԥысуа аобиектқәа рҭаара алагеит Ареспубликатә хәыҷтәы хәышәтәырҭа ала. Иарбоу апроект анагӡара хацыркын ҳазҭоу амыз азы.

Ари аусмҩаԥгатә афинансыркра алимит –  651,9 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡоит. 65 шьҭаларҭа ахьыҟало, зымҽхак   4550,79 ԥшьыркцатә метр рҟынӡа инаӡо, х-еихагылакны иҟало ахыбра  хы-шықәса рыла аргылара азԥхьагәаҭоуп.

Апроект иазоужьу аҵакыра 10 850 ԥшьыркцатә метр рҟынӡа инаӡоит.

Ахәышәтәырҭаҿы иҟалоит адиагностикатә ҟәша, аԥҟаратә ҟәша, ихадоу азҩыдатәратә ҟәша, алабораториа, амаҵзура-бзазаратә уадақәа, ахәыҟаҵарҭатә блок.

Ахыбра актәи аихагыла аҿы иҟалоит адкыларҭа, ашәҟәҭаҩратә ҟәша (арегестратура), ахәаԥшратә кабинетқәа, арентген-диагностикатә ҟәша, аклиника-диагностикатә ҟәша, ахәыҟаҵарҭатә блок. 

Аҟәа. Рашәарамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥснытәи ахәыҷтәы кәашаратә ансамбль «Афырҭыни» Аахыҵ Уаԥстәылатәи «Сармаҭи»  аконцерт еицынарыгӡеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Sputnik – Аахыҵ Уаԥстәыла. Аконцерт мҩаԥысит аиашьаратә республика аҿы «Аиҩызара» алозунг ала.

Аахыҵуаԥстәылатәи аколлектив асахьаркыратә напхгаҩы  Ацамаз Тедеты Аԥснытәи асасцәа гәахәара дула идикылеит.

Аҟәа. Рашәарамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Р.Гәымба ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә филармониа аҿы имҩаԥысит ахәыҷтәы музакатә школқәа, аҟазара Ашколи Асахьаҭыхратә школи ишалгаз ала аттестатқәа ранашьара иазкыз аныҳәатә церемониа. Абри азы адырра ҟаҵоуп  аҳҭнықалақь Ахадара аофициалтә саит аҿы.

Аҟәа ақалақь ахада ихаҭыԥуаҩ Авҭандил Сурманиӡе аушьҭымҭацәа қәҿиарала аҵараиурҭақәа ралгара рыдиныҳәалеит.

Аҟәа. Рашәарамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Ауаажәларатә Палата аҿы атехникатә наукақәа ркандидат, афизака-математикатә наукақәа рдоктор Расим Камлыиа иԥылара мҩаԥысит. Аҵарауаҩ анаука ахь дназгаз амҩа атәы еиҭеиҳәеит, иԥылоз ауадаҩрақәеи иоуаз аихьӡарақәеи дрылацәажәеит. Аӡыргара аҳәаақәа ирҭагӡаны еизаз зегьы аҵарауаҩ азҵаарақәа иҭара азы  алшара рыман.

Аиԥылара аартуа, Ауаажәларратә Палата амаӡаныҟәгаҩ Гәыли Кьычба аԥсуа жәлар рыҩныҵҟа ас еиԥш иҟоу иналукааша аҵарауаа ахьыҟоу гәадуоуп ҳәа иазгәалҭеит.  

«…Уамеигәырӷьар залшом ҳажәлар рыҩнҵҟагьы ас еиԥш иҟоу иналукааша аҵарауаа ахьыҟоу. Ҳара ҳзы гәахәара дууп шәара шәҟынтәи ҳара зегьы ҳзы игәадуроу, адунеи зыршанхо шәеихьӡарақәа ртәы аҳара», - ҳәа илҳәеит лара.

Расим Аркади-иԥа Ауаажәларратә Палата алахәылацәа иоуз адкылара бзиа азы иҭабуп ҳәа реиҳәеит. Уи еиҭеиҳәеит Москватәи Афымцатә машьынаргылара Аинститут 5-тәи акурс астудентс даныҟаз аамҭазы 1970 шықәсазы имҩаԥысуаз аҵараиурҭабжьаратәи астуденттә конференциа аҿы дшықәгылаз атәы еиҭеиҳәеит. Усҟан иара иҟаиҵаз ажәахә анаукатә аартра аҳасабала ахәшьара арҭеит, иара убри ала ԥхьаҟатәи инаукатә усура ауасхыр шьҭанаҵеит.   Расим Камлыиа еизаз идирбеит убасҟан иоуз раԥхьатәи иавтортә ршаҳаҭга.

Аҟәа. Рашәарамза 12, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Бадра Гәынба В.Г. Арӡынба ихьӡ зху Жәларбжьаратәи аҳаирбаӷәаза ареконструкциа амҩаԥгара иадҳәалоу азҵаарақәа рзы аусуратә еилатәара мҩаԥигеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аҳәынҭқарра Ахада ипресс-маҵзура.

Аиԥылара тема хаданы иҟалеит аиҭашьақәыргылара-ргыларатә усурақәа рцашьа.  Аилатәара иалахәыз ари ареспублика атранспорттә инфраструктура аҿиара азы аҵак ду змоу зымҽхак ҭбаау апроект изаамҭанытәиу азҵаарақәа ирылацәажәеит.

Уажәы иарбоу аобиект аҿы аперрон хыхь иқәырҭәаз ақәҵа ақәгарақәа, аҵԥраара-атәаратә цәаҳәа ацәхыԥ аҟны ахаҳәыарҷҷатә ашьаҭа ақәҵара, иара убас аҵԥраара-атәаратә цәаҳәа  иамыҷҷаз аиҭашьақәыргылара, еиҿҟьаз аиԥшьырҭақәа рычаԥара, хыхьтәи ақәырҭәа аиҭашьақәыргылара мҩаԥысуеит.

 Аусурақәа зегьы аиҭашьақәыргыларатә усурақәа зегьы аплан инақәыршәаны иазыԥҵәоу аамҭа иҭагӡаны имҩаԥысуеит.