Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәа ахақәиҭтәразы имҩаԥгаз Марттәи ажәыларатә операциа 30-шықәса ахыҵра иазкын ахаша, хәажәкырамза  15 рзы Владислав Арӡынба ихьӡ зху Арратә Ахьӡ-аԥша амузеи аҿы еиҿкааз агәалашәаратә усмҩаԥгатәқәа.

Амузеи аҟны иаартхеит Аҟәа ақалақь ахақәиҭтәразы имҩаԥгаз Марттәи ажәыларатә операциа иалахәыз, иҭахаз аибашьцәа рфотосахьақәа рцәыргақәҵа.

«Иахьа шәареи ҳареи зегьы араҟа ҳаизеит Марттәи ажәылара аҿы иҭахаз Аԥсадгьыл ахьчаҩцәа ҳаҭырла иаҳгәалаҳаршәарц азы.  Шәара араҟа ижәбоит иҭахаз аибашьцәа рфотосахьақәа, иара убас зфотосахьақәа ҳамам аибашьцәа рыхьӡи рыжәлеи зну асиақәа араҟа иҟоуп.  Иара убас араҟа ицәыргақәҵоуп абри аамҭазы Мрагыларатәи афронт аҿы иҭахаз аибашьцәа рфотосахьақәагьы», – ҳәа илҳәеит амузеи адиректор Мзииа Беииа.

Амузеи аҿы иҟаз зегьы иҭахаз аибашьцәа-фырхацәа ҳаҭырла иргәаладыршәеит.

Ахәылԥаз амҩаԥгаҩ Нарсоу Абыхәба  марттәи азәыларатә операциа ахҭысқәа рыхроника даԥхьеит.

Анаҩс аусмҩаԥгатә амузеи аизарақәа рзал аҟны иацҵахеит.

Аҟәа ақалақь ахада ихаҭыԥуаҩ Авҭандил Сурманиӡе 30- шықәса раԥхьа иҟаз атрагедиатә хҭысқәа рылацәажәара ицәыуадаҩуп ҳәа иазгәеиҭеит.

 «Хәажәкырамза 15-16 ауха иалагеит Аҟәа агаразы ажәыларатә операциа. Аха рыцҳарас иҟалаз уи ажəылара ахықəкы азынамыгӡеит. Исгәалашәоит урҭ амшқәа рзы даара ихьҭан,  асы ауит, аха ҳаибашьфа фырхацәа ргәы мыҭрыскәа рықалақь гәакьа ахақәиҭтәразы ԥхьаҟа ижәылон. Еиҿагылаз амчқәа еиҟарамызт. Хаха-хымш ҳаибашьцәа гәымшәақәа аӷа иҿагылан, Аԥсны Аџьынџьтəылатə еибашьра аҭоурых аҿы Марттәи ҳəа зыхьӡхаз ажəылараан аԥсадгьыл ахьчаҩцəа зеиԥш ыҟам афырхаҵареи агəымшəареи аадырԥшит, аҕацəа ртехникеи дареи ааха ӷəӷəа рырҭеит. Аха рыцҳарас иҟалаз, ажəылара ақәҿиара амоуӡеит, хәажәкырамза 17, 18 рзы ҳаибашьцəа хьаҵыр акəхеит.

Ари ажəылараҿы иҭахеит 200-ҩык инареиҳаны ҳаибашьцəа, шəҩыла ахəрақəа роуит, 23-ҩык инареиҳаны хабарда ибжьаӡит, иахьа уажәраанӡа  аԥшаарақәа мҩаԥысуеит, ҳақәгәыӷуеит урҭ рыԥсыбаҩ аԥшаара шалыршахо.

Зыԥсҭазаара Аԥсны ахақәиҭтәра иахҭнызҵаз Афырхацəа ргəалашəара аҿаԥхьа ҳхырхәоит, ҳхырхәоит урҭ зыхшаз изааӡаз анацәа рҿаԥхьагьы», – ҳәа иҳәеит Авҭандил Сурманиӡе.

Уи еиҵагыло аҿар рҭоурых шырхамышҭуа, реиҳабацәа рҿырԥшы иақәныҟәаны рыԥсадгьыл абзиабареи ахьчареи шалдыршо азы агәра ганы дшыҟоу иҳәеит. «Сара иахьа Нестор Лакоба ихьӡ зху Гагратәи абжьаратәи ашкол № 10 саҭааит, уаҟа ашколхәыҷқәа Марттәи ажәылара аҭоурых еиҭарҳәон. Уи ҳара зегьы ҳамеигәырӷьар залшом», - ҳәа иҳәеит иара.

Авҭандил Сурманиӡе иажәақәа рыла, иахьгьы адунеи аҿы иуадаҩу аҭагылазаашьа шьақәгыланы иҟоуп. Қырҭтәылагьы еибашьрала Аԥсны архынҳәра зҽазысшәырц зылшо амчқәагьы ыҟоуп. «Убри аҟнытә ҳара уажәы даҽа аамҭанык еиԥш акәымкәа акзаареи аилибакаареи ааҳарԥшыроуп. Ус анакәха аиааира есымша Аԥсны аганахь иҟалалоит», - ҳәа иажәа хыркәшо инаҵшьны иазгәеиҭеит Авҭандил Сурманиӡе.

Анаҩс «Анацәа изиааиз ахьаа» ҳәа хыс иаманы, 1993 шықәса Марттәи ажәылара иазкны  идырбаз авидеохроника згәаҵанӡа имнеиз аӡәгьы даанымхаӡеит.  Уи аӡыргара мҩаԥигеит Аԥсны ажурналистцәа Реидгыла ахантәаҩы Руслан Ҳашыг.  Уи ишеиҭеиҳәаз ала, иарбоу аҭыхымҭа ҟаҵан хәажәкырамза 25, 1993 шықәазы Гәдоуҭа ақалақь аҿы имҩаԥысыз иҭахаз аибашьцәа рҭаацәа рԥылара аҿы.  

Агәалашәара ахәылԥаз аҿы иара убас иқәгылеит афилологиатә наукақәа рдоктор Лили Ҳагба, ашәарҭадара Ахеилак Амаӡаныҟәгаҩ Сергеи Шамба, авидеоааԥхьара ааишьҭит Аԥсны Афырхаҵа Беслан Кобахьиа.

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Ахада, Арбџьар Мчқәа Рыдҵаҟаҵаҩ хада Аслан Бжьаниа агәаҭаратә ныҟәараан Аԥсны Мрагыларатәи ахәҭаҟны иҟоу арратә инфраструктура аобиектқәа дырҭааит.

Иара убас Аҳәынҭқарра Ахада ихаҭыԥуаҩ Бадра Гәынба, Апарламент Аиҳабы Лаша Ашәба, атәылахьчара аминистр, аштаб хада аиҳабы Владимир Ануа, Ашәарҭадара Ахеилак амаӡаныҟәгаҩ Сергеи Шамба ицны иаҭааит АА Атәылахьчара аминистрра арратә хәҭақәа.

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Ашәҟәыҩҩцәа реидгыла алахәҩы, Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә премиа алауреат, «Ахьӡ-аԥша» аорден I аҩаӡара занашьоу Аԥсны Жәлар рышәҟәыҩҩы А.Н.Гогәуа Иира амш азы адныҳәалара ҟаиҵеит.  Адныҳәларатә цҳамҭа аҟны ахәҭакахьала иазгәаҭоуп:

Ҳаҭыр зқәу Алықьса Ноча-иԥа! Гәык-ԥсык ала ишәыдысныҳәалоит Шәира амш. Шәара, зырҿиара Аԥснеиԥш, уи анҭыҵгьы еицырдыруа шәҟәыҩҩуп, ҳаамҭазтәи классикуп, зажәа акрылнадо уаажәларратә усзуҩуп. Ахә ашьара уадаҩуп иахьатәи аԥсуа литература, иахьатәи аԥсуа абызшәа аҿиараҿы Шәара шәлагаламҭа. Шәара шәырҿиара зегьы ибзиаӡаны ианыԥшуеит даҽакы иаламҩашьо, иҷыдоу аԥсуа милаҭтә хәыцшьа, ҳмилаҭ ирҟазшьоу аԥсҭазааратә философиа. Аԥсуа цәа рыҟәнуп шәҩымҭа ссирқәа бырлашҵас иргәылаԥсоу ақәыԥшра, аҿара, абзиабара ахаҿсахьақәа. Амҽхак ҭбаауп, иҵаулоуп ҟазара дула иаашәырԥшуа азаҵәра, ажәра, аиԥырҵра атема. 

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Афедерациа Ахеилак ахаша имҩаԥысыз апленартә еилатәара аҿы аекономикатә усқәа рзы аӡбарҭатәи абжьаҟазаратәи аӡбамҭақәа разхаҵареи рынагӡареи рзы Урыстәылеи Аԥни ирыбжьарҵаз Аиқәшаҳаҭра аратификациа азура иақәшаҳаҭхеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аинформациатә Маҵзура ТАСС.

Аусшәҟәы анапаҵыҩра мҩаԥысит рашәарамза 29, 2022 шықәса Санкт-Петербург ақалақь аҿы. Анаҩс уи аратификациа азы Аҳәынҭқарратә Дума ахь инашьҭын, жәабранмза  25, 2023 шықәсазы Урыстәылатәи Афедерациа Ахада Владимир Путин инапы аҵаиҩит.

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра аԥшаара-еиқәырхаратә отриад аусзуҩцәа хәажәкырамза 14 рзы ироуз адырра ала Аҟәа араион Гәыма ақыҭахь (Абжьаҟәа) ицеит. 1956 шықәса ииз атәылауаҩ Ашәба адабла исит, уи иаарласны амедицинатә цхыраара иҭатәхеит.  Аиқәырхаҩцәа ачымазаҩ аҳҭнықалақь ахь дааганы Аҟәатәи ақалақьтә хәышәтәырҭа аҳақьымцәа дрырҭеит, ҳәа хәажәкырамза 15 рзы адырра ҟанаҵеит Ахылаԥшырҭа апресс-маҵзура.

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Иахьа Аԥсны Марттәи ажәылара 30-шықәа ахыҵра азгәарҭоит.

30 шықəса раԥхьа, 1993 шықәса, хәажәкырамза 15 рзы Гəмысҭатəи афронт аибашьцәа Аҟəа ақалақь ақырҭуа мпыҵахалаҩцəа рҟынтə  ахақəиҭтəразы мҽхакы ҭбаала ажəылара мҩаԥыргеит.

Аԥсуа архəҭақəа Гəмысҭа аӡы ирны Аԥсны аҳҭнықалақь азааигəара астратегиатə ҵакы змаз аҳаракырақəа рнапаҟны иааргеит, гəыԥқəак ақалақь агəы алалара рылшеит.

Аԥсны Аџьынџьтəылатə еибашьра аҭоурых аҿы Хәажәкырамзазтәи ҳəа зыхьӡхаз ажəылараан аԥсадгьыл ахьчаҩцəа зеиԥш ыҟам афырхаҵареи агəымшəареи аадырԥшит, аҕацəа ртехникеи дареи ааха ӷəӷəа рырҭеит. Аха рыцҳарас иҟалаз, ажəылара ахықəкы азынамыгӡеит, хәажәкырамза 17, 18 рзы ҳаибашьцəа хьаҵыр акəхеит.

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2023. Аԥсныпресс. Алитература, аҟазара, архитектура аусхкқәа рҿы Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә премиа аиуразы Акомиссиа апремиа аирузы аконкурс рыланаҳәоит.

Аконкурс ахь ирыдаркылоит 2020–2022шш. акьыԥхь збаз арҿиамҭақәа.

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра-зинтә политика азы апарламенттә Еилакы инарҭбаау аусуратә еилатәара аҿы ирыхәаԥшит Аԥсны ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу имаҵураҭыԥ ахь иқәыргылаз акандидатурақәа.

Ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу имаҵураҭыԥ аанкыларазы иқәыргылоуп х-кандидатурак – Гәында Џьениа, Анас Кьыьмариа, Диана Керселиан.

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны адәныҟатәи аусқәа рминистр Инал Арӡынба ААУ атехникатә еиқәыршәара аҿы ацхыраара ҟаиҵоит. Абри азы Аԥсныпресс ахь адырра ҟалҵеит ауниверситет аректор ицхырааҩ Анжела Қаџьаа.

«Ауниверситет аҟны иааиԥмырҟьаӡакәа аус аулоит IT база. Уи иаҵанакуеит ҳаамҭазтәи атехника, алитература аахәара, инагоу урыстәылатәии белорустәии IT аспециалистцәа алархәны онлаин лекциақәа реиҿкаара, уҳәа. Иахьа IT – ари даара аперспективра злоу ахархәагақәа реикәыршара ду змоу усхкны иҟоуп. Ҳара акадртә база аԥҵара ҳалшар, иарбоу аусхкы аҿы аихьӡара бзиа аарԥшрагьы ҳалшоит ҳәа сгәы иаанагоит», - ҳәа илҳәеит лара.  

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥыза-министр Алеқсандр Анқәаб шьаҭанкылатәи аиҭашьақәыргылара Аусбарҭа анапхгаҩы Ҭемыр Агрба ареспубликатә биуџьет ахатәы ԥаратә хархәагақәа рхарџь ала  зфинанстәра мҩаԥысуа арратәии асоциалтәии аинфраструктура аобиектқәа рҿы аргылара-еиҭашьақәыргыларатә усурақәа рымҩаԥысшьа азы иҟаиҵаз агәҭабжьаратәи аҳасабырба  дазыӡырҩит.  Абри азы адырра ҟанаҵоит Аԥсны аминистрцәа Реилазаара аофициалтә саит.

Шьаҭанкылатәи аиҭашьақәыргылара Аусбарҭа анапхгаҩы ишазгәеиҭаз ала, сынтәа 2022 шықәса рзы инагӡаны имҩаԥгамыз аусурақәа зегьы хыркәшахоит, Пицунда ақалақь аҿы ахәыҷбаҳча аҿы шьаҭанкылатәи аиҭашьақәыргыларагьы уахь иналаҵаны.

Очамчыра араион аҿы Лабра ақыҭан автомашьынатә цҳа аиҭашьақәыргылара хыркәшахеит, иара убас аҩбатәи ақыҭатәи ацҳа аиҭашьақәыргылара ахыркәшарахь инеиуеит, Ҷлоу ақыҭан акультура Аҩны ахыбра ақәҵара мҩаԥгоуп, Аӡҩыбжьа, Ԥақәашь, Кәтол ақыҭақәа рҿы афельдшер-кушертә пунктқәа рҿы аргылара-еиқәыршәаратә усурақәа мҩаԥысуеит.

Хара имгакәа Ԥақәашь ақыҭан автомашьынатә цҳа аиҭашьақәыргылара иалагоит.

Ахархәарахь ирыҭахеит Гәылрыԥшь араион Кациқыҭ ақыҭан иҟоу ацҳа, ааигәа аргылаҩцәа  ари ақыҭаҿы иҟоу даҽа цҳакгьы аиҭашьақәыргылара иалагоит.

Шьаҭанкылатәи аиҭашьақәыргылара Аусбарҭа анапхгаҩы иҟаиҵаз адыррақәа рыла, Ҭҟәарчал ақалақь аҿы – В. Арӡынба, 13, Горки, 1 амҩақәа рыла игыло аҩнеихагылақәа рхыбрақәа реиҭашьақәыргылара азԥхьагәаҭоуп.