Аҟәа. Абҵарамза 12, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Абҵарамза 12 рзы Ҭырқәтәыла, Измиҭ ақалақь аҿы Аԥсуа культуратә хеидкылақәа Рфедерациа VIII Аизара ду  мҩаԥысит. Аусмҩаԥгатә рхы аладырхәит Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент аделегациа. Уи аилазаараҿы иҟоуп акультуреи аҿари аспорти рызҵаарақәеи рзы апарламенттә Еилакы ахантәаҩы Венори Бебиа, асоциалтә политика,аџьа, агәабзиарахьчара, адемографиеи аибашьра аветеранцәеи аинвалидцәеи русқәа рзы Аилак ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩ Баҭал Џьопуа, аҳәынҭқарра-зинтә политика азы Аилак алахәыла Инар Гыцба, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент апресс-маҵзура.

Аизара Ду аделегатцәа Афедерациа аусура азы аҳасабырба иазыӡырҩит, анаҩс ахантәаҩы ҿыц далырхит.

Афедерациа ахантәаҩы иҭыԥ аҟны иара убас иқәгылан Ҳасан Чычбеи Ерџьаи Ԥачкориеи ркандидатурақәагьы.

Ҭырқәтәыла еиҿкаау Аԥсуа культуратә хеидкылақәа Рфедерациа ахантәаҩыс далхуп Леванҭ Аҭрышба.

Аизара аҟны ахада иалхра анаҩсгьы, Афедерациа ахеилак аилазаара ҿыц шьақәыргылан.

Аҟәа. Абҵарамза 12, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Ихаҭыԥуаҩ Бадра Гәынба  Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа ихьӡала еизаз дрыдныҳәалеит. Адныҳәаларатә цҳамҭа атекст ахәҭакахьала иаҳәоит:

«Ҳаҭыр зқәу ҳауаажәлар!

Бзиала шәаабеит ҳәа шәасҳәоит иахьа абра, аҭоурыхтә ҭыԥ аҟны еизаз зегьы, ишаԥу еиԥш ҭагалан ныҳәа азгәаҭаразы, Аԥсны зегьы, аԥсуа жәлар зегьы ирыдныҳәаларц имҩахыҵыз зегьы!

Машәырны иҟамлаӡеит аҽаҩра аҭагалара аныҳәа Лыхнашҭа иахьымҩаԥысуа, ажәлар зегьы еидгыланы, ҭаацәарак еиԥш аныҳәа иахьаԥыло. Иахьа Аԥсны араионқәа зегьы рыҟнытә ара еизеит бзабааны ирԥылаз рааԥсара алҵшәақәа рцәыргақәҵаразы, иреиӷьу ҳатрадициақәа еиҭа ргәаларшәаразы. 

Иахьа ара иааиз зегьы ирбоит ахандеира алҵшәақәа. Агәахәара унаҭоит аҽаҩра бзиа, Аԥсны ақыҭанхамҩа абарақьаҭра, аха еиҳагьы угәы еизнарҳауеит ҳажәлар анхара-анҵыра шрылшо, рџьабаа шырԥылаз анубо. Ара иаҳбо зегьы ҳкультура, ҳҵасқәа, ҳбызшәа еиқәырханы иахьаарго ҳқыҭақәа рыҟны инхо анхаҩы иааԥсара, иԥхӡаша иалҵшәоуп. Ари шәышықәсала еицакра ақәымкәа, еиқәырханы иааҳгалароуп.

Ҳажәлар акыр ауадаҩрақәа рхыргахьеит, уи шаҳаҭра азнауеит Лыхнашҭа, шәышықәса зхыҵуа ари аҭәаҵла. Иахьа ҳазегьы уаҵәтәи амш иахьаасҭа еиӷьхап ҳәа ҳгәыӷуеит. Сара агәра згоит аҿиара, аизҳара ыҟазарц азы ҳаидгыланы иҳалшо зегьы ҟаҳҵароуп ҳәа, ҳажәлар абра Лыхнашҭаҟны Аԥсны иҟалаз аизҳазыӷьара, абарақьаҭра лабҿаба ирбарц азы, ҳажәлар ибеиоу, насыԥ змоу, еизҳауа, иҿио ртәыла иаԥшәымацәаны иҟазарц азы.

Аҟәа. Абҵарамза 12, Аԥсныпресс. Лыхны ақыҭан, аҭоурыхтә дәы «Лыхнашҭа»  есышықәса имҩаԥысуа аҽаҩраныҳәа азгәарҭеит. Уи рҽаладырхәит Гәдоуҭа араион ақыҭақәеи Афон Ҿыц ақалақьи.

Иԥшӡаны ирхиаз араион ақыҭақәа рпавилионқәа  рҿы итрадициатәу аԥсуа чысқәа, аҩҿа, ауадка, ауҭраҭыхи амандариана, ахәырма, афеихоуа, ажь, аҵәа, уҳәа убас ирацәаны аеиуеиԥшым ашәырқәеи цәыргақәҵан.  

Аҭааҩцәа гәахәара дула аԥснытәи анапҟазацәа рыҟаҵамҭақәа ирыхәаԥшуан, еиуеиԥшым ахаа-мыхаақәа ргьама рбон.

Сынтәа  имҩаԥысуа аҽаҩраныҳәа раԥхьаӡа акәны рхы аладырхәит Ҟарачы-Черкесскынтәи абазақәа рхаҭарнакцәа. Урҭ  рпавилион аҭааҩцәа ҷыдала ахшыҩзышьҭра арҭон. Дара гәахәара дула абазаа рмилаҭтә чысқәа ргьамақәа рбон, аиашьаратә жәлар ркультуреи рҵасқәеи рқьабзқәеи ртәы зҳәо аекспонатқәа ирыхәаԥшуан.

Аҟәа. Жьҭаарамза 29, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Риҵатәи амилаҭтә парк акоманда жьҭаарамза 28-29 рзы Бзыԥтәи аипподром аҿы имҩаԥысуаз аҽыбӷаҟазаратә спорт азы Аԥсны ачемпионат аҿы аиааира агеит. 

Риҵатәи Амилаҭтә реликттә Парк акоманда 212 кәатала еизнагеит.

Аҩбатәи аҭыԥ ааннакылеит Гагра араион акоманда, уи 200 кәатала еизнагеит.  

Ахԥатәи аҭыԥ ааныркылеит Гәылрыԥшьтәи араион аспортсменцәа, урҭ  48 кәатала еизыргеит.  

Ачемпионат аҳәаақәа ирҭагӡаны еиуеиԥшым адистанциақәа 1400, 1600, 1800, 2000 метра адистанциақәа рыла аҽырыҩрақәа мҩаԥысит, иара убас амилаҭтә ҽырхәмаррақәа – аҵәеигәыдҵеи, ҽыла ампыл архәмарреи.

Атурнир зынӡа рхы аладырхәит ԥшь-командак, Гәылрыԥшь, Гагра, Гәдоуҭа араионқәа рҟынтәи акомандақәеи  раԥхьаӡа акәны Риҵатәи амилаҭтә парк акомандеи.

Атурнир амҩаԥгара еиҿыркааит – Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭқарратә Еилаки Аԥсны аҽыбӷаҟазаратә спорт Афедерациеи.

Аҟәа. Жҭаарамза 29, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Урыстәылатәи Афедерациа  акультура аминистр Ольга Лиубимова Фазиль Искандер ихьӡ зху Атеатр адиректор Хада Иракли Хьынҭәба Санкт-Петербург ақалақь аҿы имҩаԥысло Жәларбжьаратәи акультуратә форум атематикатә секциақәа «Атеатр»», «Акультура ала аҭоурых аҭҵаара», «Атрадициатә культура  аҳасабала ацивилизациа зылсыз ауаажәларра рфундамент» аспикер иаҳасабала рылахәхара азы ааԥхьара илҭеит.

Афорум аусмҩаԥгатәқәа мҩаԥысуеит абҵарамза 16-18, 2023 шықәса рзы.

IX Санкт-Петербургтәи Жәларбжьаратәи  акультуратә форум – «Еидкылоу акультурақәа рфорум» (United Cultures Fоrum) – акыр зҵазкуа акультуратә хҭыс ауп. Афорум аҳәаақәа ирҭагӡаны хымш ирылагӡаны, зыхьӡ нагоу акультура аусзуҩцәа, аекспертцәа, анапхгара аусбарҭақәа рхаҭарнакцәа аидеиақәа реимдара мҩаԥыргоит, ҳаамҭазтәи акультуратә ԥсҭазаара аҿиара иадҳәалоу актуалра злоу азҵаарақәа жәпакы ирылацәажәоит.  

Аҟәа. Жьҭаарамза 28, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәа ақалақь, акультура-усутә плошьадка «Гәыма» аҿы балкантәи ачысхкқәа ргьамабара мҩаԥысит. Уи еиҿкаан Еиду амилаҭқәа Реиҿкаара иатәу Афатә аалыҵи ақыҭанхамҩатә аалыҵи реиҿкаара Аҟәа иҟоу Аофиси «Еиду-Амилаҭқәа Реиҿкаара-аҳәса» ҳәа изышьҭоу аиҿкаареи имҩаԥнагаз «ахшхарҵәы аҟаҵараҟны аҳәса рыцхраара» иазку апроект аҳәаақәа ирҭагӡаны.

Агьамабара балакнтәи ачысхкқәа рҟынтәи еиҳа иргәаԥхаз, ҳаԥхьаҟа иҭыжьхо, иара убас аҭыԥантәи аџьармыкьа ахь аҭиразы ицәыргахо ралкаара хықәкыс иҟаҵаны имҩаԥган.

Абар шьҭа хышықәса ирылагӡаны Аԥсны инхо, аус зуа «Ахшхарҵәы аҟаҵараҟны аҳәса рыцхраара» иазку апроект аменеџьер Владимир Кокарев ари аусмҩаԥгатә амҩаԥгаразы агәҭакы шцәырҵыз атәы иҳәеит.

Аҟәа. Жьҭаарамза 28, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Жьҭаарамза 28 рзы Урыстәыла иазгәарҭоит андуцәеи абдуцәеи Рымш.  Аԥсны ари аҩыза аофициалтә ныҳәа ыҟаӡам, аха ҳара зегьы раасҭа иаҳзааигәоу иҳазгәакьоу ауаа ажәа  ҟәанда раҳҳәар, уи хымԥада дара акыр ргәы иаахәоит, ргәаҵанӡа инеиуеит.   

Аныҳәа ашьақәгылара аҭоурых

Андуцәеи абдуцәеи Рымш зегьы раԥхьаӡа иазгәарҭо иалагеит Америка иқәынхо ажәлар –1978 шықәса инаркны цәыббрамза актәи амҽыша иақәшәон иара.  Нидерланды акәзар, ари аныҳәа  2004 шықәса раахыс иазгәарҭоит. Уи аԥшьызгаз голландиатәи Ашәҭқәа рбиуро ауп.  Аидеиа амаҭацәа зыԥсы ҭоу ашәҭқәа рандуцәеи рабдуцәеи ҳамҭас ирырҭаларц акәын изыдҳәалаз. Ашәҭқәа абиԥарақәа реимадара символра азнауеит, араҟа андуцәеи абдуцәеи  –ари адацқәа роуп, амаҭацәа – уи ашәҭқәа роуп. Ари ахшыҩҵак ашәҭқәа рыҭиара иадҳәалоу аилазаарақәа жәпакы иргәаԥхеит, ажәлар ракәзар, урҭгьы ари аҭаацәаратә ныҳәа шьахә ибзиаӡаны ирыдыркылеит. Иахьа ари аныҳәа адунеи 30 тәыла инарзынаԥшуа рҿы иазгәарҭоит.

Франциа ари аныҳәа хәажәкыра актәи амҽыша азы иазгәарҭоит, Великобританиа – жьҭаарамза актәи амҽыша азы, Испаниа – ԥхынгәымза 26 рзы, Италиа – жьҭаарамза 2 рзы, Германиа – жьҭаарамза аҩбатәи амҽыша азы.

Урыстәыла акәзар, андуцәеи абдуцәеи Рымш азгәарҭоит 2009 шықәса инаркны. Уи ахықәкы хаданы иҟоуп – аиҳабыратә абиԥара амаҭацәа рзы урҭ иааныркыло аҭыԥ дырбара.

Арыцхә жьҭаарамза 28 алхра машәыршақә иҟамлаӡеит, аҩбатәи ҭагалантәи амыз анҵәамҭазы ауп ажәытәтәи славианаа Ҭагалантәи  Абдуцәа ҳәа изышьҭаз, ахылҵышьҭра арӷәӷәареи абиԥарақәа зегьы реидкылареи иазку аныҳәа аназгәарҭоз.

Атрадициақәа

Атәылақәа зегьы рзы ари  аныҳәа азгәаҭара иадҳәаланы еиԥшу атрадициақәа ыҟоуп. Ашәҭқәа ҳамҭас рыҭара иадҳәалоу Голландиатәи атрадициа атәылақәа зегьы рҿы ишьақәгылеит.  Аҭаацәарақәа жәпакы рҿы ҭаацәашәала апикникқәеи аиԥыларақәеи еиҿыркаауеит. Еиуеиԥшым агәыҳалалратә еиҿкаарақәа хыԥхьаӡара рацәала акциақәеи аконцертқәеи мҩаԥыргоит.

Аԥсныпресс акорреспондент амшын аԥшаҳәа аҿы инеиааиуаз абыргцәа рахь ихы рханы, абри аныҳәа атәы дара акыр рдыруама, ираҳахьоума ҳәа дрызҵааит. Аиҳараҩык уи атәы рыздырӡом ҳәа аҭак ҟарҵеит, аха убри аан дара ари аҩыза аныҳәа Аԥсны иҟалар даара ибзиан ҳәа ирҳәеит.

Насыԥс иҟоузеи ҳәа азҵаара аҭак ҟаҵо иабдухахьоу, зыжәла аҳәара зҭахымхаз, Михаил иҳәеит: «Насыԥс иҟоу – адунеи аҿы аҳра анауа абзиабареи аилибакаареи, ауаа ҳаҭырла, патуқәҵарыла ианеизыҟоу ауп», – иара зегьы аҭынчреи аизҳазыӷьареи рзеиӷьаишьеит.

Аҟәа. Абҵарамза 11, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Самед Бабаев 12-13 шықәса зхыҵуа аспортменцәа рыбжьара инагӡоу аконтакт адисциплина аҿы астильзегьтәи акарате азы адунеи аԥхьахәгара аҿы аиааира игеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭқарратә Еилакы.  

Руслан Меликиан 18+ ақәратә категориа иаҵанакуа ахацәа рыбжьара инагӡоу аконтакт адисциплина аҿы инагӡоу (абсолиуттә) капан аҿы аџьазтә аԥхьахә агара иҽаԥсеитәит.

Ачемпионат абҵарамза 6 – 11 рзы Орел ақалақь аҿы  имҩаԥысуан.

Аспортсменцәа азыҟаиҵоит карате кекусинкаи азы Аԥсны Зҽаԥсазтәыз азыҟаҵаҩ, ареспублика карате кекусинкаи Афедерациа апрезидент Витали Ҷыҭанаа.

Аҟәа. Абҵарамза 10, Аԥсныпресс. Аԥстәбара зцу амҩа-транспорттә машәыр хҭыс ҟалеит Гәдоуҭа араион аҿы.  Автомашьына «Nissan Skyline» аԥсҟы зкыз амашьына изаанымкылаӡакәа амҩа аҿықә аҿы игылаз аҵла даахеит, ҳәа  адырра ҟарҵеит Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра аҟны.

Иҟалаз амҩа-транспорттә машәыр хҭыс иахҟьаны аӡәы иара уааҵәҟьа иԥсҭазаара далҵит, даҽаӡәы ахәышәтәырҭахь днаргеит.

Авариа ҟалеит Гәдоуҭа араион Аацы ақыҭа азааигәара ареспубликатә трасса аҿы.  

Амашәыртә хҭыс шыҟалаз азы адырра Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра аҷаԥшьаратә  пункт ахь иҟалеит 22 сааҭи 40 минуҭи рзы.

Аҟәа. Абҵарамза 10, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Амилициа Амш азгәаҭара иазкыз аныҳәатә усмҩаԥгатә зхы алазырхәыз Аҳәынҭқарра Ахада Ихаҭыԥуаҩ Бадра Гәынба Аҳәынҭқарра Ахада амилициа аусзуҩцәеи аветеранцәеи рзанааҭтә ныҳәа инамаданы иааишьҭыз адныҳәаларатә цҳамҭа даԥхьеит.

«Шәара шәусура ҭакԥхықәрала азнеиреи шәыгәаӷьреи рзы ҳаҭыр ду шәықәуп», - әа иазгәаҭоуп адныҳәаларатә цҳамҭа аҿы.

Аҳәынҭқарра Ахада аҩныҵҟатәи аусқәа русбарҭақәа аветеранцәа амилициа аҿиареи ашьақәгылареи рыҟны хәы змаӡам рлагалазы ҷыдала иҭабуп иҳәеит.

«Ҷыдала иҭабуп ҳәа расҳәоит аҩныҵҟатәи аусқәа рветеранцәа амилициа аҿиареи ашьақәгылареи рыҟны хәы змаӡам рлагалазы. Шәара шәԥышәеи шәдырреи акырӡа аҵанакуеит аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра абиԥара ҿыц рзы», – ҳәа иаҳәоит адныҳәалара аҿы.