Аҟәа. Жәабранмза 12, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны аҩныҵҟатәи аусқәа рминистр Вальтер Быҭәба Ҭҟәарчали Гали рыҩныҵҟатәи аусқәа рыҟәша аҿы анҭыҵтәи аилатәара мҩаԥигеит. Аиԥыларақәа рхы аладырхәит аминистр актәи ихаҭыԥуаҩ Руслан Ажьибеи аминистр ихаҭыԥуаҩ Беслан Ҷкадуеи.

Ҭҟәарчал араион аҩныҵҟатәи аусқәа рыҟәша хаҭалатәи аилазаара аусура 2022 шықәсазы аҳасабырба ҟаиҵеит  Ҭҟәарчал араион амилициа анапхгаҩы инапынҵақәа назыгӡо Арсен Биџьев.

Астатистикатә дыррақәа рыла, лассы-лассы имҩаԥгахо апрофилактикатә усура иалҵшәаны, араион аҿы азеиԥшцәгьауратә хырхарҭа змоу ацәгьоурақәа рхыԥхьаӡара ҩынтә еиҵахеит, убри аан урҭ раартра иааубаратәы еиҳахеит.

2022 шықәсазы ашәҟәы иҭагалан ашьаустә ҟазшьа змоу 13 цәгьоура, урҭ рахьынтә иаартхеит 11, уи 84.6 % шьақәнаргылоит.

2021 шықәсазы ашәҟәы иҭагалахеит ашьаустә ҟазшьа змоу 26 цәгьоура, урҭ рахьынтә 18 аартхеит, даҽакала иуҳәозар  69,2 %.  2022 шықәсазы Ҭҟәарчал араион аҿы иааубаратәы иагхеит ацәгьаура бааԥсқәа рхыԥхьаӡара. Убас, 2022 шықәсазы ашәҟәы иҭагалан ацәгьаура бааԥсқәа 4, иаартын-2, 2021 шықәсазы ашәҟәы иҭагалахеит ацәгьаура бааԥсқәа 12, урҭ рахьынтә иаартуп 9.

Анаркотикатә маҭәашьарқәа рыдкылара азы гәҩарас иҟаҵаны иаанкылан 24-ҩык, урҭ рахьынтә 13 - ҩык рхара шьақәырӷәӷәахеит.  

Аҟәа. Жәабранмза 14, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Шәача ақалақь аҿы инхо аԥҳәыс 1979 шықәса рзы ииз Белова Карине Хачик-иԥҳа арҩышьыга маҭәашьар изакәанымкәа аахәара, аҵәахра, аиагара, иара убас анаҩс аҭира азы Аԥсны атерриториаҟа алагалара азы ахарадҵа лыдҵоуп.  

Карине Белова Аужьҭра-гәаҭаратә Ԥыԥшырҭа «Ԥсоу» аҿы аҳазылхратә гәаҭара азона ахысра анаҩс даанкылан. Уи лнапылаеидара аҿы ахәшәқәа ирылаҵаны иҵәахны иаалгоз арҩышьыга маҭәашьар лыдырбалеит, уи амилициа аусзуҩцәа  илымырхит.

Аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра аексперт-криминалисттә Центр аҟны имҩаԥгаз аусҭҵаара ала, аԥҳәыс илымырхыз амаҭәашьар  - прегабалин акапан 12 грамм иреиҳауп.

Аҟәа. Жәабранмза 14, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. С. Ҷанба ихьӡ зху Аԥснытәи аҳәынҭқарратә драматә театр аҿы Фиодор Достоевски ироман «Бедные люди» амотивқәа рыла иҩу Валери Семеновски ипиеса ала иқәыргылоу аспектакль «Ловелас» аԥхьарбара мҩаԥысит. Аспектакль арежиссиори асахьаҭыхыҩи – Аԥсны зҽаԥсызтәыз акультура аусзуҩи Урыстәыла зҽаԥсазтәыз артист Адгәыр Ақаҩба.

Аспектакль аҿы ихәмаруеит Аԥсны зҽаԥсазтәыз артист  Ҭеимураз Чамагәуа, Амра Наҷкебиа, Розита Ҭаниа, Леон Кур-оглы, Алиас Колбаиа.

Аҟәа. Жәабранмза  14, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада иҟынтәи атәыла анапхгара ахь иаашьҭыз аусхкытәии хықәкылатәии адҵақәа рынагӡара иазкын иахьа аԥыза-министр Алеқсандр Анқәаб имҩаԥигаз аусуратә еилатәара.   Аилатәара рхы аладырхәит аԥыза-министр актәи ихаҭыԥуаҩ Беслан Џьопуа, аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩцәа Кристина Озган, Владимир Делба, Сергеи Пустовалов.

Аилатәара иалахәыз Аԥсны асоциал економикатә ҿиара ацхыраара иазку Аинвестициатә Программа аҳәаақәа ирҭагӡоу аусмҩаԥгатәқәеи абиуџьеттә усхкқәа рҿы аус зуа хазы игоу акатегориақәа ирыҵанакуа руалафахәы урыстәылатәи афинанстә цхыраара ала аицыфенанстәреи ирыдҳәалоу азҵаарақәа ирылацәажәеит.  

Аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩ, афинансқәа рминистр Владимир Делбеи аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩ, аекономика аминистр Кристина Озгани иҟарҵаз адыррақәа рыла, аԥсуа ган 2022-2025 шш. Аԥсны асоциал-економикатә ҿиара ацхыраара аҭара азы Аҳәынҭқарратә Програмаа анагӡара азы анапхгарабжьаратәи аиқәшаҳаҭра иарбоу аҭагылазаашьақәа рынагӡара алнамыршар, усҟан аамҭала урыстәылатәи афинанстә цхыраара ахәҭак ала, мамзаргьы зынӡа иаанкылазар алшоит.   

Аҟәа. Жәабранмза 14, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. /Тамара Ачба, Алексеи Шамба/. Ауаажәларратә Палата аҟны аҩаша, жәабранмза  14 рзы, Аԥсны аенергетика аусхкы аҿы иҟоу апроблемақәеи ишьақәгылаз акризис алҵра азы амеханизмқәа рыԥшаареи ирызкыз аиԥылара мҩаԥысит.  

Ареспубликатә Унитартә Наплакы «Амшынеиқәафымцамч» афымцахархәара Аусбарҭа (Энергосбыт) анапхгаҩы Алхас Ҷанба афымцамчтә инфраструктура иуадаҩу аҭагылазаашьа агенерациа азымхара амзызқәа ируакны иҟоуп. Аенергетика аҿы аҭагылазаашьа арҽеира алзыршо ҳәа иҟоу уи абонентцәа зегьы афымцаԥхьаӡагақәа рыла реиқәыршәара ауп, уи иабзоураны «Амшынеиқәафымцамч» аҿы иалагалахоит аинфраструктура аусура аиҿкаара иазкхо аԥаратә хархәагақәа.

«Еиҳа шәагаала идуу алагалақәа ракәзар, уи азҵаара ашәатәқәа реизгара ала мацара иузыӡбарым. Аҳәынҭқарра аганахьала адгылара ыҟазароуп, уи ада «Амшынеиқәафымцамч» аенергетика аҿы аҭагылазаашьа аиӷьтәра алшаӡом», - ҳәа иҳәеит иара.

Жәлар Реизара-Апарламент VI ааԥхьара адепутат  Алхас Џьынџьал ишазгәеиҭаз ала, Аԥсны аенергетика аусхкы аҳәынҭқарра аҟынтәи амонополиатә хылаԥшра шамац ааныжьра хымԥадатәиуп, уахь иаҵанакуеит афымцамчгьы. Ҿырԥштәы ҳасабла иара иааигеит Украина. Уаҟа жәабранмза, 2022 шықәсазы Иҷыдоу Арратә Операциа алагаанӡагьы, аенергетика аусхкы аҿы ишьақәгыланы иҟаз алибералтә политика акыр атарифқәа рышьҭыхра ахь инанагеит.   Аенергетикатә коллапс алҵра азы ԥыхьатәи адепутат аԥхьа иргыланы афымцаԥхьаӡагатә приборқәа рышьақәыргылара азы ажәалагала ҟаиҵеит.

Аҟәа. Жәабранмза 14, 2023 шықәса. Аԥсныпресс /Ирена Џьопуа Аԥсныпресс азы/. Агәыӡератәи арратә хәышәтәырҭа аҟны 1992- 1993 шш. Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьра аинвалидцәа Рфонд ала иаахәоу амедицинатә маругақәа шьақәыргыланы ахархәара иалагеит.

Ҳаамҭа иақәшәо аексперттә класс иаҵанакуа аультрабжьытә диагностика асканер, алапароскопиатәии аендоскопиатәии аԥҟарақәа рымҩаԥгара азы амедицинатә аппаратқәа, иара убас  урҭ ирыцу аныхтә маҭәахәқәеи аахәахеит Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьра аинвалидцәа Рфонд ала. Иарбоу аахәамҭа иақәхарџьхеит 8 млн. мааҭ.  

Иарбоу амедицинатә еиқәыршәагақәа ирыбзоураны афонд ахылаԥшра аҵаҟа иҟоу аҳәаанырцәҟа имцаӡакәа ари ахәышәтәырҭа аҟны ргәабзиара амедицинатә ҭҵаарақәеи аԥҟарақәеи мҩаԥыргарц рылшоит. Ари афонд аныхтәқәа реиҵатәра адагьы аинвалидцәа ихымԥадатәиу амедицинатә цхыраара рыҭарагьы армариоит.

Афонд ахантәаҩы Дмитри Ҭарбеи уи ихаҭыԥуаҩ  Емзар Ашуеи ахәышәтәырҭа иаҭааны ҿыц еиҭашьақәыргылоу ауадақәа рҿы ишьақәыргылоу, аусуразы ирхиоу амедицинатә хархәага ҿыцқәа рыблала игәарҭеит.  

«Еиҳа имариахоит ҳәа сгәы иаанагоит аветеранцәа Аԥсны анҭыҵ рышьҭра аасҭа аҭыԥаҿы ирыхәҭоу амедицинатә цхыраара рыҭара еиҿкаазар.  Убри аан иазгәаҭатәуп, аҳәаанырцә ацара зҭахым, мамзаргьы излымшо аинвалидцәа маҷымкәа ишыҟоу. Ҳара ззанааҭтә ҩаӡара ҳараку аҳақьым шьахәқәа ҳамоуп, урҭ ҳаамҭа иақәшәо амедицинатә маругақәа рызхара рымаӡам умҳәозар. Убри иахҟьаны, имариоу амедицинатә процедура азыҳәангьы Аԥсны анҭыҵ уцар акәхон», - ҳәа иҳәеит Дмитри Ҭарба.

Аҟәа. Жәабранмза 14, 2023 шықәса. Аԥсныпрессс.  Гәдоуҭа араион Апрокуратура Аԥсны Аҳәынҭқарра Ашьаусеилыргаратә Закәанеидкыла ахәҭаҷ 99, ахәҭа 1, иара убас ахәҭаҷ 217, ахәҭа 1 иазԥхьагәанаҭо ацәгьоура азы Чычба Ҭемыр Дианбеи-иԥа иганахьала ихацыркыз заанаҵтәи ауасеилыргара  хнаркәшеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны апрокуратура Хада аофициалтә саит.

Заанаҵтәи аусеилыргара аусбарҭа аҿы ишышьақәыргылоу ала, абҵарамза 23, 2019 шықәса,  04:00 сааҭ инарзынаԥшуа, Ҭемыр Чычба,  абри аҭыӡҭыԥ: Гәдоуҭа ақалақь, Зыхәба имҩа№ 22  ала иҟоу иҩны дшыҟаз Котуа Т.Г. иареи ирыбжьалаз аҭаацәаратә ажәаеимакра иахҟьаны дхысит.  Т.Г.Котуа иоуз ахәрақәа ирыхҟьаны иара уаҵәҟьа иԥсҭазаара далҵит. Ҭемыр Чычба ацәгьоура ахьыҟалаз аҭыԥантәи иҽиӡеит.

Аҟәа. Жәабранмза 14, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа иҭижьыз Аусԥҟа ала, Гәылрыԥшь араион ахада Аслан Бараҭелиа даҽа усурак ахь ииагара инамаданы имаҵураҟынтәи ихы дақәиҭтәуп.  Гәылрыԥшь араион ахада инапынҵақәа рынагӡаҩыс дҟаҵоуп Саид Ҳаразиа. 

Ҳаразиа Саид Геннади-иԥа диит ажьырныҳәамза 31, 1974 ш. Аҟәа ақалақь аҿы.

1991ш. Аҟәатәи абжьаратәи ашкол № 10 далгеит.

1997ш.  Аԥснытәи аҳәынҭқарратә Университет аекономикатә факультет «Аҳасабырбареи аудити» азанааҭҵара ала далгеит.

1992-1993шш. – Аԥсны жәлар рџьынџьтәылатәи еибашьра далахәын.

2001- 2008 шш. Кәыдрытәи аҩхаа ахақәиҭтәра активла далахәын.  

2003 – 2007шш. – Москва ақалақь, Аиашахаҵаратә Аԥшьа-Тихонтәи агуманитартә Унверситет аҿы аҵара иҵон. Атеологиа абакалавр аҩаӡара ихҵоуп.

Аҟәа. Жәабранмза 14, 2023 шықәса. Аԥсныпрессс. Аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра иваканту аҭыԥқәа рахь адкылара азы алаҳәара ҟанаҵеит.

Иваканту ҭыԥқәаны иҟоу аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра ашьауӷа анагӡара Аусбарҭеи Аусеилыргаанӡатәи аамҭалатәи Аԥхьакырҭа амедика-санитартә хәҭа абжьаратәи амедицинатә персонали арежимтә обиектқәеи реиҵбыратәии рыбжьаратәии анапхгараҭаратә еилазаара амаҵзурақәа роуп, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аминистрра аофициалтә саит.

Аҟәа. Жәабранмза 14, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра аофис хада аҿы иҳаҩсыз амчыбжь инаркны Ҭырқәтәылеи Шьамтәылеи иҟалаз адгьылҵысра иахҟьаны ааха зауз ауаа ацхыраара рыҭара  азы агуманитартә еидара адкылара апункт аус ауеит. Ареспублика ауааԥсыра апункт ахь амаҭәа ԥхақәа, ахызақәа, афатә аалыҵқәа, аԥаҭлыкақәа ирҭоу аӡрыжәтә, ахатәы гигиена азы ахархәагақәа наргоит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Ахылаԥшырҭа апресс-маҵзура.

Агуманитартә цхыраара аизгара азы аиҿкааратә зҵаарақәа рымҩаԥысшьа азы аҳәаанырцә иҟоу аԥсуа диаспора ахаҭарнакцәа дырԥыло далацәажәеит иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рминистр Лев Кәыҵниа.