Аҟәа. Абҵарамза 9, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны азинхьчаратә структурақәа  Гәылрыԥшь араион ашьха иаԥну аҵакыра аҿы зхаҭара шьақәыргылам бџьарла еибыҭоу ауаа рыԥшаара иазку еидгыланы аусура мҩаԥыргоит. Абри азы аинформациатә Агентра «ТАСС» адырра аиҭеит Аԥсны аҳәынҭқарратә шәарҭадара Ахеилак Амаӡаныҟәгаҩ  Сергеи Шамба.

«Азинхьчаратә усбарҭақәа русзуҩцәа аԥшаара ирыцырҵоит, агәыԥқәа аҭыԥ ахь идәықәҵоуп, аҭагылазаашьа ахылаԥшра аҭоуп. Атәыла ашәарҭадара азҵаарақәа рыӡбара иазку амчрақәа рыбжьара еиқәшаҳаҭны еиҿкаау аусура мҩаԥысуеит. Аԥсны Арбџьармчқәа абжьааԥнытәи арежим ала рмаҵзура нарыгӡоит, убри аан иарбоу ахҭыс аан иахәҭоу ауснагӡатәқәа нарыгӡоит», – ҳәа иҳәеит Сергеи Шамба.

Аҟәа. Абҵарамза 9, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Акультура Аминистрра гәалсра дула адырра ҟанаҵоит иԥсҭазаара дшалҵыз адирижиор, аԥсуа жәлар рҟазара адырыҩы ду, «Ахьӡ-Аԥша» аорден III аҩаӡара акавалер, аҵарауаҩ-афольклорист, амузыкант, ахормеистр, Аԥсны Зҽаԥсазтәыз аҟазара аусзуҩ  Иван Сафар-иԥа Шамба (17.01.1950 - 09.11.2023 шш.).

«Иван Сафар-иԥа акыр шықәса инеиԥынкыланы Аԥсны жәлар рыкәашареи рышәаҳәареи Аҳәынҭқарратә ансамбль адирижиорс дыҟан,  ансамбль «Риҵа» асахьаркыратә напхгаҩын, С.Ҷанба ихьӡ зху Аԥснытәи аҳәынҭқарратә драматә театр аҟны ансамбль «Уарада» еиҿикааит. 1992-1993 шш. Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьраан Гәымсҭатәи афронт аҿы акультуреи аҟазареи русзуҩцәа рывзвод акомандаҟаҵаҩыс дыҟан.

Иван Сафар-иԥа Аԥсны амузыка-фольклортәи аетнографиатәи аматериалқәа рыҭҵаара, реиқәырхара, рыҿиара  аус илагала ду алоуп. Уи абарҭ традициала ишьақәгылахьоу ажанрқәа рыла ашәақәа ҷыдала ахшыҩзышьҭра аиҭон: аҭоурых-фырхаҵаратә, аџьатә, ачаратә, ашәарыцаратә. Еизгаз аматериалқәа рыла аԥсуа жәлар рашәақәа реизга ҭижьит», - ҳәа иазгәаҭоуп анекролог аҿы.

Акультура Аминистрра гәалсра дула ирыдышшылоит Иван Шамба иуацәеи иҭынхацәеи иҩызцәеи иколлегацәеи. Иван Шамба иԥсҭазаара алҵра атәыла амузыкатә еилазаара зегьы азы даара цәыӡ дуны иҟалеит.

Аҟәа. Абҵарамза 9, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Азанҭа ақыҭа иахьаҵанакуа  адиверсиатә гәыԥ ыҟазар алшоит ҳәа иаларҵәаз адыррақәа рышьҭахь, атәыла амчратә струтурақәа рхаҭарнакцәа ари аинформациа ахьынӡаҵабыргу аилкааразы иарбоу ақыҭа ахь идәықәлеит, ҳәа аинформациатә агентра «Аԥсны-иахьа»  адырра аиҭеит аҩныҵҟатәи аусқәа рминистр Роберт Киут.  

Иаха ашамҭанӡа амчратә структурақәа русзуҩцәа аҭыԥ зегьы еимырдеит. Ахархәара аиуит ашьаҟауаа ротриадқәеи авиациеи.

Аҳәынҭқарра Ахада Ихаҭыԥуаҩ Бадра Гәынба инапхгарала имҩаԥгаз аԥшаарақәа рхы аладырхәит аҩныҵҟатәи аусқәа рминистр Роберт Киут, Аҳәынҭқарратә хьчара Амаҵзура аиҳабы Дмитри Дбар, атәылахьчара аминистр актәи ихаҭыԥуаҩ Беслан Ҵәыџьба, Аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура ахантәаҩы Ҭемыр Ахьиба.

Аԥшаарақәа ахьымҩаԥсуаз аҭыԥ ахь инеит Жәлар Реизара-Апарламент Аиҳабы Лаша Ашәба, атәылахьчареи амилаҭтә шәарҭадареи рзы апарламенттә Еилакы ахантәаҩы Ҭемыр Шергелиа.

Атәыла аҩныҵҟатәи аусқәа рминистр Роберт Киут иҟаиҵаз адыррақәа рыла, имҩаԥгаз ауснагӡатәқәа рыла адиверсиатә гәыԥ аҟазаара зырҵабыргуа ҳәа макьаназы акгьы шьақәыргылаӡам. Аԥшаарақәа ирыцҵахоит.

Аҟәа. Абҵарамза  Сухум. 9 ноября 2023. Апсныпресс. 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.   Аҵаарамза 7 рзы Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа усуратә визитла Москваҟа дцеит.

Аҳәынҭқарра Ахада ипресс-маҵзура излаанацҳауа ала, Аслан Бжьаниа Урыстәылатәи Афедерациа Ахада Иусбарҭеи аиҳабыреи рыҟны аиԥыларақәа жәпакы мҩаԥигараны дыҟоуп.

Аҟәа. Абҵарамза 9, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Амҵәышәмпыли 3х3 (арԥарцәеи аҭыԥҳацәеи) анапылампыли (аҭыԥҳацәа) рзы Аԥсны еизгоу акомандақәа Ихьыԥшым Аҳәынҭқаррақәа Реиҩызара атәылақәа рыбжьара ашколтә спорт  Х Жәларбжьаратәи афестиваль  рхы аладырхәуеит, ҳәа адырра ҟаҵоуп Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭқарратә Еилакы аофициалтә саит.

Аԥснытәи акомандақәа азыҟарҵоит Николаи Гушьин, Дмитри Џьынџьал, Рузанна Никулина.

Афестиваль абҵарамза 7 инаркны абҵарамза 12  аҟынӡа Москва ақалақь аҿы имҩаԥысуеит.

Афестиваль – абар шьҭа традициала 10 шықәса раахыс, 2013 шықәса инаркны Урыстәыла еиуеиԥшым арегионқәа рҿы имҩаԥысуа Ихьыԥшым Аҳәынҭқаррақәа Реиҩызара атәылақәа рыбжьара ашколтә спорт Жәларбжьаратәи афестиваль  иацу ауп.  

Афестиваль рхы аладырхәуеит  12 тәыла: Урыстәыла, Аԥсны, Азербаиџьан, Ермантәыла, Беларуссиа, Казахсҭан, Кыргызсҭан, Молдова, Приднестровие, Ҭаџьыкьысҭан, Туркменисҭан, Узбекисҭан акомандақәеи, иара убас Урыстәылатәи Афедерациа иахьаҵанакуа инхо Ихьыԥшым Аҳәынҭқаррақәа Реиҩызара атәылақәа рдиаспорақәа ркомандақәеи рҟынтәи 530-ҩык рҟынӡа аспортсменцәа.

Аҟәа. Абҵарамза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Иреиҳаӡоу аӡбарҭа аӡбаҩ Гамисониа Г.Г. лхантәаҩралеи аӡбаҩцәа Кәарҷиа Р.В., Аџьынџьал З.С. алархәны имҩаԥысыз ашьауӷатә усқәа рзы Иреиҳаӡоу аӡбарҭа Ахашшааратә коллегиа адукат Инга Габилаиа Зыхәба Георги Лавренти-иԥа иинтересқәа рыхьчаразы Гәылрыԥшьтәи араионтә ӡбарҭа Зыхәба Георги иҭакра аҽҳәара ацҵаразы иаднакылаз ақәҵара азы иалалҵаз азашшратә зыҳәамҭа иахәаԥшит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Апрокуратура Хада апресс-маҵзура.

Аҟәа. Абҵарамза 8, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Атәыла агәабзиарахьчара аминистр Едуард Быҭәба ахаша, абҵарамза 8 рзы аимҳәадуҿагыларатә диспансер даҭааит. Уи иҭаара ахықәкы хаданы иҟан аусбарҭа аусшьа агәаҭареи иҟоу аусқәа рҭагылазашьа аилкаареи.   Абри азы адырра ҟанаҵоит агәабзиарахьчара Аминистрра асаит.

Амедицинатә усбарҭа адиректор Џьумбер Гоԥиа Едуард Быҭәба аимҳәадуҿагыларатә диспансер аҿы иҟоу ауадаҩрақәа ртәы изеиҭеиҳәеит. Уи иажәақәа рыла, иарбоу апроблемақәа рыӡбараҿы Аминистрра аҟынтәи ацхыраара аҭаххар алшоит.

Џьумбер Гоԥиа иажәақәа рыла, адиспансер аҿы иҟоуп ацрыӡмҩангагатә система иадҳәалоу ауадаҩрақәа ыҟоуп, урҭ аҵыхәтәантәи аамҭазы  еиҳа иӷәӷәахеит.

«Уаанӡа ҳара ҳамч ала ицәырҵуаз апроблемақәа рыӡбара ҳҽазаҳшәон, аха аҭагылазаашьа  еиҳа иуадаҩымхарц азы иахәҭоу аусурақәа мҩаԥгатәуп», - ҳәа иҳәеит иара.

Анҭыҵтәи аилацәажәара  ихы алаирхәит  аҳәынҭқарратә Еилазаара «Аԥсныргылара» анапхгаҩы Руслан Тәанба.

Аҟәа. Абҵарамза 8, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра амедицинатә Усбарҭа иҷыдоу автотранспорт аимадара амобилтә системала еиқәдыршәеит. Уи аԥыԥшраҿы иҟоу аҳақьымцәа рыбригада амҩан аконсультациақәа рымҩаԥгаразы Урыстәыла ахәышәтәырҭақәа зегьы рҿы еиуеиԥшым апрофиль иаҵанакуа аспециалистцәа ареалтә аамҭа арежим ала рыҽрымадара алнаршоит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра апресс-маҵзура.
«Иаҭаххоны иҟалозар, ахәра зауз ауаа рҭагылазаашьа онлаин режим ала иааиԥмырҟьаӡакәа ахылаԥшра рыҭара азы ареанимобиль аҿы ишьақәыргылоу ахарашәаратә приборқәа рҟынтәи арбагақәа ахыхра алыршахоит. Ишьақәыргылаз асистема атесттә режим ала қәҿиарала аԥышәарақәа ирхысит», – ҳәа иазгәаҭоуп аԥсеиқәырхаратә хылаԥшырҭа иҟанаҵо адырраҭара аҿы.

Аҟәа. Абҵарамза 8, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны иҟоу Урыстәылатәи Афедерациа Афедералтә шәарҭадара Амаҵзура Аҳәаахьчаратә Усбарҭа абиологиа азы амобилтә лабораториатә комплекси акомпиутертә еиқәыршәагақәеи Гал ақалақь иҟоу абжьаратәи ашкол №1  ҳамҭас ианаҭеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит  «ГалМедиа».

«Ари зынӡа ҳаззыԥшымыз аҳамҭа акәхеит. Ари ашкол аҿы абиологиа арҵара азы даара хәарҭа змоу  аиқәыршәагақәа роуп», – ҳәа илҳәеит абиологиа арҵаҩы Алла Хизанишвили.

Амобилтә комплекс иаҵанакцеит априборқәа, аинструментқәа, ацифратә шәагатә еиқәыршәагақәа, аинтерактивтә ҵарадырратә ресурсқәа, амултимедиатәи атесттәи аматериалқәа. Уи ахархәарала аҵаҩцәа арҵаҩы ицхыраарала еиԥш рхалагьы аекпериментқәеи аԥышәатә усурақәеи мҩаԥыргалар алшоит.

Аҟәа. Абҵарамза 8, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥснытәи амузыкант Асхад Воуба раԥхьаӡа акәны иуникалтәу, идуӡӡоу амузыкатә проект #ВСЕОНИ ихы алаирхәуеит.

2022 шықәсазы иаԥҵаз Урыстәылазегьтәи  аҿартә амилаҭтә инструментқәа роркестр #ВСЕОНИ – ари «аоркестр-академиа» ауп, уи иалаху зегьы жәлар ринструментқәа рҿы ихәмаруеит. 85 - ҩык аоркестр иалаху – амузыкатә ҵараиурҭақәа роужьҭымҭацәеи рыстудентцәеи роуп, урҭ Урыстәыла ҩажәижәаба регион рҟынтәи, иара убас Монголиа, Аԥсны, Белорусь ахаҭарнакра руеит. Аоркестр аҿы иуаҳар алшоит аԥснытәи аҿырпын, монголиатәи морин хуур, аурыс балалаикеи амырзаҟани, башкириатәи кураи кыл-кубызи, карелиатәи кантеле, белорусстәи цимбала, ауаԥстәи амырзаҟан (гармоника), уҳәа убас иҵегьы.

Аԥснытәи амузыкант апроект – Санкт-Петербургктәи аҳәынҭқарратә биуџьеттә акультура аусбарҭа «Петербург-концерт» (СПбГБУК «Петербург-концерт») ааԥхьарала Урыстәылаҟа ддәықәлеит Аԥснытәи аҳәынҭқарратә филармониа ахаҭарнак иаҳасабала. Апроект алахәхаразы Ахсад Воуба идгалара мҩаԥигеит О.Хәынцариа ихьӡ зху жәлар ринструментқәа Роркестр асахьаркыратә напхгаҩы Денис Арухаа.