Аҟәа. Хәажәкырамза 6, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Хәажәкырамза  5 инаркны хәажәкырамза  15 аҟынӡа Аԥсны Арбџьармчқәа рҿы имҩаԥыслоит Аԥсны акоманда-штабтә мобилизациатә ҽазыҟаҵарақәа. Аҽазыҟаҵарақәа рхықәкы хаданы иҟоуп – аибарххареи ашәарҭареи  зцу аҭагылазаашьақәа рҿы арратә комиссариатқәа, арезерв хәҭақәа рыштабқәа амобилизациатә уснагӡатәқәа рынагӡара разырхиара аҩаӡара ашьҭыхра, ҳәа иаанацҳауеит атәылахьчара Аминистрра апресс-маҵзура.

Аҟәа. Хәажәкырамза 5, 2024 шықәса. Урыстәылатәи Афедерациа Афедералтә ҳазалхратә Маҵзура Аладатәи аоперативтә ҳазылхра зеицҵалыҵ 6,3 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡо аҳазалхратә шәарақәа ршәара аҽахгара афактқәа рыла ашьаусеилыргарақәа хацнаркит.  

30-шықәса зхыҵуа Аԥсны атәылауаҩ ахатәы хархәара азы акәушәа иарбаны аҳазалхратә шәатәқәа ршәара аҟынтәи ахақәиҭтәрала Урыстәылаҟа ииаигеит 2002 шықәсазы иҭыжьыз автомашьына  «Cadillac Escalade». Аамҭалатәи алагалара арежим аԥҟарақәа еилаганы  ари ахаҵа иарбоу автомашьына Урыстәыла атәылауаҩ ииҭеит, убри аан уи азы аԥарагьы иоуит.  Мчыбжьык ашьҭахь уи иаҳәшьеиҵбы, 27-шықәса зхыҵуа Аԥсны атәылауаҩ,  1978 шықәсазы иҭыжьыз, зыхәԥса ҳараку араритеттә автомашьына «Cadillac Fleetwood» азы аамҭалатәи алагалара азы ашәҟәқәа еиқәыршәаны, убасҵәҟьа Аушьҭра-гәаҭаратә Ҭыԥ иацәыхарамкәа Урыстәыла атәылауаҩ илҭеит, ҳәа иаанацҳауеит Аладатәи аоперативтә ҳазалхырҭа апресс-маҵзура.

Аҟәа. Хәажәкырамза 3,2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аслан Бжьаниа Аҟәа ақалақь ахада 2023 шықәсаантәи аусура аихшьалақәа рзы иҟаиҵаз аҳасабырба идикылеит. 

Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Аҟәа ақалақь ахада 2023 шықәсаантәи аусура аихшьалақәа рзы иҟаиҵаз аҳасабырба идикылеит. 

Беслан Ешба Ахада иҟны иҟаиҵаз аҳасабырбаҿы инарҭбааны далацәажәеит 2023 шықәсазы Аҟәа ақалақь администрациа имҩаԥнагаз аусура, асоциал-економикатә ҿиара, аинфраструктуратә проектқәа, афымцамчтә ҭышәынтәалара, афинанстә напхгараҭареи рызҵаарақәа убрахь иналаҵаны.

Аҳәынҭқарра Ахада дазҵааит аҳҭнықалақь аҟны аусура зылшоны иҟоу ауааԥсыра рыҟнытә усурҭа ҭыԥла еиқәыршәоу рхыԥхьаӡара.

Ақалақь аҩныҵҟа аиуристтә хаҿқәа ыҟоуп 1194-ҩык, урҭ рыҟны аус руеит 10000-ҩык инареиҳаны, хазхаҭалатәи анаплакҩцәа 3762 рыҟны аус руеит 1640-ҩык. Аҟәа аҩныҵҟа иҟоу ареспубликатә усбарҭақәа рыҟны аус руеит 5700-ҩык, ақалақь Администрациа аппарат аҟны иҟоуп 139-ҩык.

Беслан Ешба иажәақәа рыла Аҟәа Администрациахь аҳасабырбатә шықәса аҩныҵҟа иааит 6 739 шәҟәи арзаҳали, урҭ рахьтә инагӡоуп 5 215, 1 112 абжьаратә ҭак рыҭоуп, 412 аус рыдулара иаҿуп. 

Иара убас абри аамҭа аҩныҵҟа архитектура аҟәша 129 зин рнаҭеит аргылареи аиҭеиҿкаареи рзы, 24 ахархәарахь рыҭаразы азин, ахархәарахь ирыҭоуп 18 обиект, ирыҭоуп 79 ақалақьргыларатә лкаақәа, ирыхәаԥшуп 42 проектҭә зыӡба, имҩаԥгоуп ақалақьргыларатә хеилак аилатәарақәа 3. 

2023 шықәсазы Аҟәа ақалақь абиуџьет азы ирыдыркылеит  1 млрдки 428 млн мааҭ, аха 2022 шыықәса анҵәамҭазы аиҷаҳара ахьалыршаз иабзоураны 183 млн ахашәала ацны ҳҭалеит 2023 шықәсазы. Абри аҟнытә абиуџьет иацҵан иагьартәеит 1 млрдки 975 млни 54 нызқь маатҭ ахашәалақәа рыла, 2 млрд 158 млн 445 нызқь маат ахарџьқәа рыла. 

«Аҟәа ақалақь ахатәы хашәалатә биуџьет азы аплан иартәеит 2023-тәи ашықәс азы 1 млрд 520 млн 224 нызқь мааҭ, фактла анагӡара иартәеит 1 млрд 666 млн 987 нызқь мааҭ, аизҳара иартәеит 109,7% », - иҳәеит Б. Ешба.

Аҟәа. Хәажәкырамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәа ақалақь, Ареспубликатә хәышәтәырҭа аҿы аҭыԥантәи амедицина аҭоурых аҿы уажәраанӡа иҟамлацыз раԥхьатәи абариатриатә ԥҟара мҩаԥыргеит. Абариатриатә ԥҟара, мамзаргьы абариатриа – ари мыцхәы ажькра ахәышәтәра иазкны аоперативтә метод ауп.   

Аԥҟара аԥснытәии ҭырқәтәылатәии ахирургцәа еивагыланы имҩаԥыргеит. Уаанӡа аԥснытәи аҳақьымцәа Ҭырқәтәыла иҟоу аԥсуа диаспора ала иҟаҵаз адгалара иабзоураны иарбоу аоперативтә метод ала аҽазыҟаҵаразы амастер-классқәа ирҭаауан.

Аҟәа. Хәажәкырамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  2024 шықәса, жәабранмзазы атәыла абиуџьеҭ ашәахтә шәатәқәа раҳасабала иалагалахеит 446,3 млн. мааҭ. Убри аан аплан ала иазԥхьагәаҭан 321,2 млн. мааҭ. Анагӡара  139% рҟынӡа инаӡоит. Абри азы адырра ҟанаҵоит Аԥсны ашәахтәқәеи аизгақәеи рзы Аминистрра аофициалтә саит.

2024 шықәса ҩымз рыҩныҵҟа ареспублика абиуџьет ахь фактла ааимҭақәа идыртәеит – 711,5 млн. мааҭ, мамзаргьы  135%. Убри аан аплан иарбан 528,0 млн. мааҭ.

Сынтәа ашәахтә шәатәқәа ралагалара адинамика  иҳаҩсыз 2023 шықәсазы аиԥш-зеиԥшу аамҭахәҭа иаҿырԥшны уахәаԥшуазар 113,0 млн. мааҭ, мамзаргьы  119% рҟынӡа инаӡеит. .  

Аҟәа ақалақьи араионқәеи рҿы ҳазҭоу 2024-тәи ашықәс ҩымз рыла ааимҭақәа абасала ишьақәгылеит:

Аҟәа. Хәажәкырамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Гәлрыԥшь араион аҟны 2023 шықәсаантәи аусура аихшьалазы аҳасабырба идикылеит. Гәылрыԥшь араион Администрациа ахада Саид Ҳаразиа аҳасабырбатә аамҭа аҩныҵҟатәи аусуразы аихшьала ҟаиҵеит.

«Гәылрыԥшь араион аҟны 2023 шықәсазы ахашәалатә хәҭа 108% рыла инагӡоуп. Аплан аҟны иарбаз 312,7 млн. мааҭ раан  фактла ааимҭақәа идыртәеит – 337,8 млн мааҭ. Урҭ рахьынтә ахатәы хашәалақәа идыртәеит –135,5 млн. мааҭ аплан аҟны иарбаз 110,4 млн мааҭ раан, мамзаргьы 122,8%. Абасала, ахатәы хашәалақәа ирызҳаит 44 млн. мааҭ рыла мамзаргьы  48,2% рыла еиҳахеит ҵыԥхтәи ашықәс аасҭа. 

Аҟәа. Хәажәкырамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. 1937 – 1956 шш. рзы арепрессиа зызуз ауаа рхәыҷқәеи рмаҭацәеи ргәалашәарақәа реизга  «Ҿызымҭуа абиԥара» аӡыргара мҩаԥысит Аԥснытәи агуманитартә ҭҵаарақәа Ринститут аҿы.   

Автор-аиқәыршәаҩ, аҭоурыхтә наукақәа рдоктор Саида Возба аиформациа аизгара аганахьала мҽхакы ҭбаала аусура мҩаԥылгеит. Лара дрыҿцәажәеит Сталини Бериеи ртеррор иалаӡыз ауаа 22-ҩык рыԥҳацәеи рԥацәеи, иара убас жәҩык рмоҭацәеи.

Ас еиԥш аҭоурыхтә хыҵхырҭақәа рыла аусура аҷыдарақәа ируаку –  рхәыҷы шықәсқәа рзы ирхыргаз ашәара ацәаныррақәа зыԥсҭазаара зегьы иагәылганы иаазгаз ауаа рыбжьы лабҿаба аҳара. Арҭ агәалашәарақәа анаҩстәи рыԥсҭазаара акыр анырра ду анаҭеит. Аамҭа хәшәуп жәаҳәарада, аха ахьаа џьаргьы имцаӡеит.  

Аизга аӡыргара иазку аусмҩаԥгатә аҿы иқәгыло Аԥснытәи агуманитартә ҭҵаарақәа Ринститут адирекор, афилологиатә наукақәа ркандидат Арда Ашәбеи аҭоурыхтә наукақәа рдоктор Аслан Аҩӡбеи аизга аҵакы ахәшьара ду арҭеит, иара убас автор изанааҭдырра аҩаӡара ҳаракы азгәарҭеит.

Аҟәа. Хәажәкырамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны акультура Аминистрра аҟны имҩаԥысит аамҭала акультуа аминистр инапынҵақәа назыгӡо Динара Смыри Амилаҭтә сахьатә галереиа апортативтә реставрациатә арлашагатә комплект ҳамҭас иазҭаз аилазаара «Master light»  ахаҭарнакцәа Иван Осипови Наталиа  Ивановеи реиԥылара.  Абри азы адырра ҟанаҵоит акультура Аминистрра апресс-маҵзура.

«Ҳара ҳусура зызку амузеиқәа рзы еиԥш аҟазара амаҭәарқәа рреставрациа мҩаԥызго алабоаториақәеи рзы арлашагатә маругақәа рҭыжьра ауп.  

Иахьа ҳара Аԥсны Амилаҭтә сахьатә галереиа ҳамҭас иаҳҭеит «Renova 2dr» ҳәа изышьҭоу ареставрациатә портативтә арлашагатә комплекс», – ҳәа иҳәеит Иван Осипов.

Аҟәа. Хәажәкырамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Ашьапылампылтә сезон – 2024 аартра иазкын иахьа, аҩаша, хәажәкырамза 5 рзы, Аԥсны ашьапылампыл Афедерациа апрезидент Шабаҭ Логәуа, аҟәатәи «Динамо» акаԥдан Аслан Багаҭелиа, Ашьапылампылтә Клуб «Гагра» акаԥдан Асҭамыр Цышба  Sputnik Abkhazia апресс-центр аҿы ажурналистцәа ирырҭаз апресс-конфеенциа.  

Ашьапылампылтә сезон ҿыц аатуеит хәажәкырамза 7 рзы, Аҟәа ақалақь,  астадион «Динамо» аҿы 2023 шықәсазтәи Ахраҿаду агара  азы аҟәатәи «Динамои» 2023 шықәсазы Аԥсны иачемпионхаз ашьапылампылтә клуб «Гагра» рыбжьара имҩаԥысуа аматч ала.  Ахәмарра алагоит асааҭ - 17:00 рзы .

Шабаҭ Логәуа агәра ганы дыҟоуп аматч аинтерес аҵаны ишымҩаԥысуа. «Арҭ акомандақәа еиԥылахьан 2011 шықәсазы Ахраҿаду агара азы. Усҟан аматч асчиот 2:2 ҳәа ихыркәшахеит, инацҵаны ироуз аамҭа аҿы апенальти асериақәа раан акоманда «Гагра» аиааира агеит.   Сгәы иаанагоит, ари аматч  усҟан имҩаԥысыз аматч аҵкьыс еиҵамкәа аинтереси аибарххареи шаныԥшуа», – ҳәа иҳәеит иара. Аслан Багаҭелиа аҟәатәи «Динамо» акоманда ашьапылампыласыҩцәа асезоналамҭалазтәи аҽазыҟаҵарақәа ирхысхьеит ҳәа адырра ҟаиҵеит. Сгәа иаанагоит, акоманда имҩаԥысраны иҟоу асезон ибзианы иазыҟаҵоуп ҳәа«», – иҳәеит иара.

Аҟәа. Хәажәкырамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарратә ҳазалхратә еилакы ҳазҭоу 2024-тәи ашықәс ажьырныҳәамзеи жәабанмзеи рыла инанагӡаз аусура аихшьаалақәа рыла, атәыла абиуџьет иалагалахеит 419 млн. мааҭ аҳазалхратә шәатәқәа. Азԥхьагәаҭаратә рбага  313 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡоит. Уи 34% рыла иацҵаны инагӡоуп.   

Ҳазҭоу ашықәс азы ахыԥхьаӡаларақәа рзеиԥш еицҵалыҵ иҳаҩсыз ашықәс аиԥш-зеиԥшу аамҭахәҭа азы иҟаз арбагақәа 48 млн. мааҭ рыла еиҳахеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны аҳәынҭқарратә ҳазалхратә Еилакы аофициалтә саит.