Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Ахәаахәҭра-ааглыхратә Палата апрезидент Ҭамила Мерцхулава Мохамед Абдель Бассет Аль-Кадах напхгара зиҭо Атрадициатә напҟазареи аҭыжьреи знапы алаку арабтәи аҭаацәарақәа  Рфедерациа аделегациа  лыдылкылеит.

Аганқәа аҵарадырратә программақәа реицынагӡара, азанааҭтәи аусуратәи аилазаарақәа рыбжьара  апартниортә еизыҟазаашьақәа рҳәаақәа арҭбаара, ацәыргақәҵақәеи аконференциақәа рымҩаԥгара аганахьала аҩганк реидгылареи реицхыраареи азԥхьагәазҭо амеморандум анапаҵаҩра мҩаԥыргеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны Ахәаахәҭра-ааглыхратә Палата апресс-маҵзура.

Тамила Мерцхәлаа, асасцәа бзиала шәаабеит ҳәа раҳәо, урҭ ареспублика ахь раара аҵакы ду шаҵоу азгәалҭеит: «Уи аԥснытәи итрадициатәу анапҟазареи урҭ рпотенциали рахь аинтерес ессааира ишазҳауа даҽазныкгьы иарҵабыргоит».

Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Алада Ешыра аганахьала ареспубликатә трасса аҿы амҩа-транспорттә хҭыс ҟалеит, ҳәа Аԥсныпресс ахь адырра ҟаиҵеит Аҳәынҭқарратә автоинспекциа анапхгаҩы ихаҭыԥуаҩ Асҭамыр Ҭаниа.

«Ашьыжьымҭан, асааҭ 10 инарзынаԥшуа, Алада Ешыра аганахьала ареспубликатә трасса аҿы х-машьынак ааихеит.  Амашьынақәа руак иԥгалоу амҩа ианыланы авариатә ҭагылазаашьа шьақәнаргылеит», - ҳәа иазгәеиҭеит Асҭамыр Ҭаниа.

Ааха зауз ҩыџьа ахәышәтәырҭахь инагоуп. 

Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҵара Аминистрра, Урыстәыла иреиҳаӡоу аҵарадырреи анаукеи Рминистрра, Нхыҵ-Кавказтәи Афедералтә Университет аспециалистцәа, еицынарыгӡо апроект аҳәаақәа ирҭагӡаны, Аԥсны алагарҭатә классқәа рырҵаҩцәа, аурыс бызшәеи алитературеи рырҵаҩцәа, абҩарҵәыра арҵаҩцәеи аспорттә зыҟаҵаҩцәеи рзы азанааҭтә дырра аҩаӡара ашьҭыхра иазку акурсқәа мҩаԥыргоит.    

Нхыҵ-Кавказтәи Ауниверситет азиндырратә Институт адиректор ихаҭыԥуаҩ Алеқсеи Жуков апроект далацәажәо иазгәеиҭеит: «Ари апроект ус баша ицәырымҵӡеит. Ҳара Аԥсни Урыстәылеи рҵарадырра асистемақәа реишьашәалара иазкны Урыстәыла иреиҳаӡоу аҵарадырреи анаукеи Рминистрра адҵа наҳагӡоит. Аԥсны аҵара Аминистрреи ҳареи  абар шьҭа жәы-шықәса ирылагӡаны хра злоу аусеицура ҳабжьоуп. Иарбоу аамҭа иалагӡаны аԥснытәи арҵаҩцәеи аҳәынҭқарратә маҵурауааи рзанааҭтә дырра аҩаӡара ашьҭыхра азы планла ишьақәыргылоу апрограмма анагӡара мҩаԥысуеит. Акурсқәа иахьа ихацыркхеит, ҩымш урҭ Аҟәа ақалақь аҿы имҩаԥыслоит, ҩымш Гәдоуҭа ақалақь аҿы, убри аҟараҵәҟьа Очамчыра ақалақь аҿы. Акурс апрограмма аилкаара ашьҭахь, азыӡырҩцәа иалкаау ахыдҵақәа нарыгӡалоит, азшьа арҭоит, анаҩс акурсқәа ишырхысыз ала асертификат роуеит».

Аҟәа. Жьҭаарамза 31, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Герман Арџьениа жьҭаарамза  27, Долгопрудныи ақалақь аҿы имҩаԥысыз ҩыџьа-ҩыџьа реиндаҭлара ахәылԥаз аҿы аӡбаҩцәа еицҿакны ирыдыркылаз аӡбамҭала  аиааира игеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭқарратә Еилакы апресс-маҵзура.

Герман Арџьениа Видное ақалақь аҟынтәи аспортсмен Богдан Лежниов дииааит.

«Арбаратә еиндаҭлара аформат – хԥа-хԥа-минуҭ ирҭагӡоу араундқәа ԥшьба. Сара аӡбаҩцәа еицҿакны ирыдыркылаз аӡбамҭа ала аиааира сгеит.

Ари акласс «А» атурнир «Гран-при Тула» аҽазыҟаҵаратә еицлабра акәхеит. Уи алагоит абҵарамза 22 рзы», - ҳәа иҳәеит  Герман Арџьениа. 

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Жьҭаарамза 30 рзы Аԥсны иазгәарҭоит аполитикатә репрессиақәа ирылаӡыз ргәалашәара Амш. Атеррор миллионҩыла акгьы зхарамыз Асовет Еидгыла ауааԥыра  рыԥсҭазаара ҿахнаҵәеит. Аԥсуа жәлар ракәзар уи акыр ааха ду рнаҭеит. XX ашәышықәса 30-40-тәи ашықәсқәа рзы быжь-нызықьҩык инареиҳаны арепрессиақәа ирықәыршәахеит.

Аԥсны ХХ ашәышықәса  30 – 40-тәи ашықәсқәа рзы иҟаз аполитикатә репрессиақаа быжь нызықь ҩык инареиҳаны ирылаӡит. Арепрессиақәа ирықәшәаз рсиа аҿы иҟоуп еиуеиԥшым амилаҭқәа, азанааҭқәа ирыҵанакуа ауаа, урҭ реиҳараҩык 20 – 35 шықәса зхыҵуаз макьаназы иқәыԥшыз ауаа ракәын. 

XV Аԥсуа партконференциа ахь иалхыз Қырҭтәыла Акоммунисттә Партиа Аԥснытәи аобком 51-ҩык алахәылацәа рҟынтәи лаҵарамза,  1937шықәсазы арепрессиақәа ирықәыршәан, анаҩсгьы иреихсны ишьын 39-ҩык ауаа.

Аҟәа. Жьҭаарамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Иахьа, жьҭаарамза 27 рзы Аҟәа ақалақь аҿы В.Г. Арӡынба ихьӡ зху Аҟәатәи Жәларбжьаратәи аҳаирбаӷәаза акомплексттә еиҭашьақәыргылара азы Аиқәшаҳаҭра анапаҵыҩра ацеремониа мҩаԥысит. Ацеремониа ихы алаирхәит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аҳәынҭқарра Ахада ипресс-маҵзура.  

Аԥсны Аҳәынҭқарра Анапхгареи Зҭаԥхықәра Ҳәаақәҵоу Аилазаареи «Инфраструктурное Развитие» аҳәынҭқарра-хазхаҭалатәи апартниорра азы Аиқәшаҳаҭра рыбжьарҵеит.  Аиқәшаҳаҭра аҳаиртә еимадара аиҭашьақәыргылара хықәкыс иҟаҵаны В.Г.Арӡынба ихьӡ зху Жәларбжьаратәи аҳаирбаӷәаза «Аҟәа» амазаратә комплекс ареконструкциа амҩаԥгара иазкуп.

Аусшәҟәы анапаҵыҩра Урыстәылатәи Афедерациа аекономикатә ҿиара Аминистрреи Аԥсны Аҳәынҭқарра аекономика Аминистрреи аинвестор иалкаара азы имҩаԥыргаз аконкурс аихшьаалақәа рыла имҩаԥысит.  

Аиқәшаҳаҭра анагӡара аҳәаақәа ирҭагӡаны аеродром ахархәаратә хәарҭахара еиҭашьақәыргылахоит. Аинвестор зоура 3 100 метра, зыҭбаара 45 метра рҟынӡа инаӡо ашҭыԥраарҭа-тәаратә цәаҳәа ареконструкциа мҩаԥигоит, уи иабзоураны ҳаамҭазтәи урыстәыла иҭрыжьыз реиԥш аҳәаанырцә иҭрыжьызгьы аҳаирпланқәа рыдкыларазы алшара ҟалоит.  Ашьҭԥраара-тәарҭатә цәаҳәаҿы аҭатәаразы аинструменталтә ҭаларазы амыруга, иара убас ИКАО актәи акатегориа иаҵанакуа аԥыррақәа   алашарасигналтә реиқәыршәара алзыршо асистема.

Апроект ала иазԥхьагәаҭоуп аеродром аҿы иҿыцу амашәыр-еиқәырхаратә станциа аргылара, иара убас аӡышьҭратә-дренажтә система, арыцқьаратә еиқәыршәыгақәа рышьақәыргылара, аҳаирпланқәа аҵаа рықәлара  аҟынтәи аус рыдулара иазу аплошьадка аргылара, уҳәа убас жәларбжьаратәи астандартқәа  инарықәыршәаны егьырҭ аобиектқәеи аусмҩаԥгатәқәеи.   

Иргылахоит иара убас иҿыцу апасаџьыртә терминал, ирҿыцхоит аҳаирбаӷәаза аҭоурыхтә хыбра аҭеиҭыԥш. Атерминал ҿыц акәша-мыкәша еиҿкаахоит зымҽхак ҭбаау апарктә зона. Аҳаирбаӷәаза аҭоурыхтә хыбра аҿы аофициалтә хаҿқәеи аделегациақәеи рыдыркылалоит. Иҿыцу аҳаирбаӷәазатә комплекс ҿыц  сааҭк иалагӡаны иаунажьыр алшоит 1300-ҩык апассаџьырцәа.

Атерминал ҿыц аргылара инаваргыланы, аҳаиртә баӷәазаҟны иргылахоит ма еиҭашьақәыргылахоит административтә-усеиҿкааратә хыбрақәа, иҷыдоу атранспорти арҽеиратә усурақәеи ирызку амаҵзурақәа рзы аргыламҭақәа, абылтәыҭаҭәарҭатә комплекс.

Аҟәа. Жьҭаарамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Абҵарамзазы Адыгеиатәи Ареспублика аҿы арԥарцәеи аҭыԥҳацәеи рыбжьара атлетика хьанҭа азы Урыстәыла Аԥхьахәгара мҩаԥысраны иҟоуп. Абҵарамза 15 азы Маиҟәаԥ ақалақь аҿы атлетка хьанҭа азы аспортсмен Елҟан Гәазаа ари Аԥхьахәгара ихы алаирхәраны дыҟоуп, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы Аҳәынҭқарратә Еилакы.

Аҟәа. Жьҭаарамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. /Аманда Касланӡиа/.  Жьҭаарамза 27 рзы ареспублика аҿы аԥсуа бызшәа Амш азгәарҭоит.  Аԥсуа бызшәа аҵара аганахьала иҟоу аҭагылазаашьа, иҿыцу аметодикақәеи абызшәа аҵара ирласу акурсқәа русура, уҳәа ртәы Аԥсныпресс акорреспондент диҿцәажәо илҳәеит аҳәынҭқарратә бызшәатә политика азы Аҳәынҭқарратә усбарҭа анапхгаҩы Гәында Кәыҵниа.

Лара, аԥсуа бызшәа Амш шықәсык ахь знык акәымкәа есыҽны иазгәарҭалароуп ҳәа лҳәеит .

Уи лажәқәа рыла, ҳтәылаҿы амилаҭтә хдырреи адемографиеи ирыдҳәаланы ӷәӷәала апроблемақәа ықәгылоуп.

«Ҳара хыԥхьаӡарала ҳмаҷра, аурыс бызшәа ӷәӷәала анырра, уҳәа егьырҭ апроблемақәа ирыхҟьаны аԥсуа бызшәа иахьатәи аҭагылазаашьа  шьақәгылеит», – ҳәа илҳәеит Гәында Кәыҵниа.

Лара гәалсрала иазгәалҭеит иахьатәи амш азы зхатәы аԥсуа бызшәала ицәажәо, ихәыцуа, иара убас активла уи зхы иазырхәо еиҳа-еиҳа рхыԥхьаӡара шагхо. 

«Ҳара ҳҿи-ҳнапи еиқәыԥсаны ҳтәаӡам, ари аҭагылазаашьа арҽеиразы иҳалшо зегьы аҟыҵара ҳаҿуп. Аигәоуп аҳәынҭқарратә бызшәатә политика азы аҳәынҭқарратә Еилакы анаԥҵаз.  Уаанӡа аус ауан аԥсуа бызшәа аҿиара Аҳәынҭқарратә фонд. Анаҩс уи хазы иаԥҵаз аҳәынҭқарратә бызшәатә политика азы аҳәынҭқарратә Еилакы иаларҵеит. Ԥыҭрак ашьҭахь ари аҳәынҭқарратә Еилакы адепартамент азин ашьаҭала аҵарадырреи абызшәатә политикеи Рминистрра иаларгалеит.  Ашьҭахь адепартамент Аминистрра алгареи аҳәынҭқарратә Усбарҭа аԥҵареи рзы аӡбамҭа рыдыркылеит», –  ҳәа илҳәеит Гәында Кәыҵниа.

Аҳәынҭқарратә абызшәатә политика азы аҳәынҭқарратә Усбарҭа аԥҵан жәабранмза, 2023 шықәсазы.  

«Ҳара активла аусура ҳалагеит лаҵарамза инаркны, уинахыс аамҭа митәык шымцацгьы, иҳалҳаршаз маҷӡам ҳәа уҳәаратәы иҟоуп. Абызшәа аҵареи аҿиареи рзы апрограмма еиқәҳаршәеит. Сара сгәаанагарала Аԥсны иқәынхо зегьы аелементартә ҩаӡара аҿы акәзаргьы, аҳәынҭқарратә бызшәа рдыруазар ахәҭоуп.  Уи азы ирласны абызшәа аҵара  акурсқәа хымԥадатәиуп.  Убри аан акурсқәа рацәазароуп, агәыԥқәагьы убасҵәҟьа ирацәазароуп»,  – ҳәа иазгәалҭеит Гәында Кәыҵниа.

2024 шықәса инаркны ареспублика ақалақьқәа зегьы рҿы ахәыҷқәеи аиҳабацәеи рзы аԥсуа бызшәа аҵара Ацентрқәа раартра азԥхьагәаҭоуп. 

«Уажәы аҳәынҭқарратә Усбарҭа аҿы аԥсуа бызшәа аҵара азы ирласу, ихәыда-ԥсадоу акурсқәа аус руеит. Араҟа ауаа идырҵахоит аелементартә ҩаӡараҿы аԥсышәала ацәажәара. Акурсқәа ирзоужьу аамҭа иалагӡаны ауаҩы аԥсышәала ацәажәара ирҵара алшоит. Ҳара ҳашҟа иаауеит атәылауаҩра аиуразы аԥышәара аҭиразы аԥсуа бызшәала ацәажәара зҵарц зҭаху ауаа.

Ҳара акурсқәа рымҩаԥгара еиҿаҳкааит, уи азы ааԥхьара иаҳҭеит аԥышәа змоу ААУ аҟынтәи арҵаҩы. Аметодика митәык иуадаҩӡам, агәыԥ иалоу зегьы аҽазыҟаҵарақәа шымҩаԥысуа ргәаԥхоит. Зегьы аҽазыҟаҵарақәа гәахәарыла ирҭаауеит. Жьҭаарамза анҵәамҭазы актәи агәыԥ рҵара акурс хдыркәшараны иҟоуп, аԥышәа рҭиуеит, анаҩс урҭ асертификат рыҭахоит. Атәылауаҩра азы аԥышәара ауаа уи ашьҭахь, аиустициа Аминистрраҿы ирҭиуеит», – ҳәа еиҭалҳәеит лара.

Гәында Кәыҵниа  лажәақәа рыла, акурсқәа анеиҿыркаауаз дара хықәкыс ирыман урҭ аинтерес аҵаны, аԥсуа бызшәа аҵараҿы хра аланы, алҵшәа бзиа аарԥшра алшоны аҟаҵара. 

«Ҳара ҳҽазаҳшәоит  убас ала ҳус аиҿкаара, ауаа акурсқәа рахь аныҟәареи абызшәа аҵареи ргәаԥхо иҟаларц, урҭ урокқәак рышьҭахь рҽазыҟаҵарақәа ааныжьны имцаларц. Абызшәа егьа иуадаҩзаргьы, уи аҵаразы агәазыҳәареи иахәҭоу аҭагылазаашьақәеи аҭыԥ роур, усҟан, жәаҳәарада иарбоу ахықәкы нагӡахоит. Ҳара Аԥсны иқәынхо зегьы аҳәынҭқарратә бызшәа рдыруазарц  ҳҭахуп», - ҳәа инаҵшьны иазгәалҭеит аспециалист. 

Аԥсуа  бызшәа  аҿиара иадҳәалоуп ихадоу ҩ-проблемак  – аԥаратә хархәагақәеи аспециалистцәеи разымхареи.

«Ҳара ҳҳәынҭқарра ус еиԥш алшара амаӡам аусшәҟәқәа реикәыршареи аусеилыргареи, аусуратә шәҟәеимадара зегьы аԥсышәала амҩаԥгара аиҿкааразы. Жәлар Реизара-Апарламент аилатәарақәа зегьы аԥсышәала имҩаԥысуазароуп, уи ззымдыруа рзы, асинхронтә еиҭагара еиҿкаазароуп», – ҳәа лгәаанагара лҳәеит Гәында Кәыҵниа.

Аусбарҭа аҿы амультфильмқәа аԥсуа бызшәахьы рдублиаж аҟаҵара ахшыҩзышьҭра ду арҭоит. Аԥсуа бызшәахь здублиаж ҟаҵоу 11 мультфильм ҳазҭоу ашықәс нҵәаанӡа ахәаԥшыҩцәа идырбахоит. Мультфильмк 12 минуҭ ирҭагӡоуп. Ҳаԥхьаҟа иазԥхьагәаҭоуп аԥсуа мультфильмқәа раԥҵара, аха уи акыр еиҳа иуадаҩхоит, насгьы еиҳа ахарџь ацлоит. 

«Ҳара адублиаж аганахьала аԥышәа бзиа ҳамоуп, астудиа ыҟоуп, хара имгакәа аԥхьарбара ҳҽазыҟаҳҵоит», –  ҳәа илҳәеит лара.

Иара убас, Гәында Кәыҵниа аусбарҭа ахәыҷтәы сахьаркыратә литература, аметодикатәии лабҿабатәии ацхыраагӡақәа, аҵаратә интерактивтә ахәыҷтәы планшетқәа, ацҵақәа, аудиошәҟәқәа, ицәажәо анбан, алабҿабатә цхыраагӡақәа, уҳәа рҭыжьра иазку аусура шынанагӡо азы адырра ҟалҵеит.

Иара убас, аусбарҭа аҿы аԥсуа тапонимика азҵаарақәагьы аус рыдырулоит. Атапонимикатә хьыӡқәа рзы иҷыдоу акомиссиа аԥҵоуп.

«Ҳара еиқәыршәаны иҳамазароуп агеографиатә хьыӡқәа реестр, ҳара иаҳҭахуп аспециалистцәа. Ари даара иуадаҩу, зымҽхак ҭбаау усуроуп, уи аџьабаа маҷымкәагьы иацуп.  Аԥсныҟа иааз ауаҩы Аԥсны дшыҟоу еиликаауазароуп. Аԥсуа хьыӡқәа рытранскрипциеи реиҭагареи ирыдҳәаланы апроблемақәа маҷымкәа ыҟоуп, избан акәзар ҳара аспецификатә ҟазшьа змоу ашьҭыбжьқәа ҳамоуп», - ҳәа илҳәеит лара.

Гәында Кәыҵниа иара убас атәыла аҿы аҳәынҭқарратә бызшәеи аӡыргеи  рзы азакәанқәа лассы-лассы еиларгоит ҳәа иазгәалҭеит.

«Аӡырга аларҵәара аҳәынҭқарратә бызшәала, иаҭаххоны иҟалар аурыс бызшәалеи англыз бызшәалеи имҩаԥгазароуп, аха убри аан аԥсуа шрифт егьырҭ раасҭа еиҳазароуп. Аҭыԥ хадаҿы игылазароуп аԥсышәала иҟаҵоу аҩырақәа. Аҵыхәтәантәи аамҭазы акәзар, аилагарақәа даара ирацәаны аҭыԥ роуа иалагеит. Ҳара ахылаԥшратә фунциақәа ахьҳамам инамаданы, аилагарақәа раарԥшраан апрокуратура Хада ахь уи азы адыра ҟаҳҵар ҳалшоит. Ҳара аӡырга азы азакәан еилазгаз ахараԥса дыршәара азин ҳамаӡам», – ҳәа илҳәеит лара.

Аҟәа. Жьҭаарамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны анапхгаратә делегациа ареспублика Ахада инапынҵала аҩганктәи анапхгарабжьаратәи аконсультациақәа рылахәхаразы Белорусь инеит.

Минск ақалақь аҿы имҩаԥысит аԥсуа делегациеи аминистрцәа Рхеилак Аппарат анапхгаҩы Константин Бураки реиԥылара.

Иахьа Минск ақалақь аҿы имҩаԥысраны иҟоуп аҩганктәи анапхгарабжьаратәи аконсультациақәа.

Аԥсны аганахьала аконсультациақәа рхы аладырхәуеит адәныҟатәи аусқәа рминистр Инал Арӡынба, аҩныҵҟатәи аусқәа рминистр Роберт Киут, агәабзиарахьчара  аминистр Едуард Быҭәба, акультура аминистр инапынҵақәа назыгӡо Динара Смыр; иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы аминистр Лев Кәыҵниа, Аҟәа ақалақь ахада Беслан Ешба, Аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭқарратә Еилакы ахантәаҩы Ҭарашь Ҳагба.

Аҟәа. Жьҭаарамза 27, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Жьҭаарамза 30 рзы имҩаԥысуеит Аԥсны анаукақәа Ракадемиа апрезидент иалхра.   

Аԥсны Анаукақәа Ракадемиа Аԥҟаԥҵәа инақәыршәаны, акандидатура ақәыргылара мҩаԥысуеит апрезидиум инарҭбаау аилатәара аҿы, алхрақәа ракәзар, урҭ Академиа азеиԥш еизараҿы имҩаԥысуеит.

Анаукақәа Ракадемиа апрезидент хәы-шықәса аҽҳәара иманы далххоит.

Жьҭаарамза 25  рзы имҩаԥысит Анаукақәа Ракадемиа апрезидиум инарҭбаау аилатәара. Уи уажәы аус зуа Академиа апрезидент изинмчы ахьхыркәшахо инамаданы, Анаукақәа Ракадемиа апрезидент имаҵураҭыԥ ахь акандидатура ақәыргылара иазкын.

Аԥсны анаукақәа Ракадемиа апрезидент иалхразы акомиссиа ахь апретендент заҵәык изы мацара аусшәҟәқәа нагахеит, уи Аԥсны анаукақәа Ракадемиа академик, Урыстәылатәи анаукақәа Ракадемиа аҳәаанырцәтәи алахәыла, афилологиатә наукақәа рдоктор, Аԥсны анаукақәа Ракадемиа уажәтәи апрезидент Зураб Џьоҭа-иԥа Џьапуа иоуп. Анаукақәа Ракадемиа алахәылацәа еицҿакны Зураб Џьапуа икандидатура азы рыбжьы рҭиит. Абжьыҭира маӡала имҩаԥган.

Аҩбатәи амшхәаԥштә зҵаарагьы убаҵәҟьа маӡалатәи абжьыҭирахь инаган.