Аҟәа. Абҵарамза 26, 2022 шықәса. Аԥсныпресс.  Абҵарамза 26 – Аԥсны Аконституциа Амш ауп.  28 шықәса раԥхьа, 1994 шықәса, абҵара 26 рзы Аԥсны Аҳәынҭқарра Иреиҳаӡоу Асовет аилатәара 12-тәи ааԥхьара иаднакылеит, 1999 шықәса жьҭаарамза 3 рзы жәларзегьтәи бжьыҭиирала иақәшаҳаҭхеит, 1999 шықәса жьҭаарамза 3 рзы жәларзегьтәи абжьыҭиира (ареферендум) аан ирыдыркылаз аԥсахра алагаланы.

«Ҳарҭ, Аԥсныжәлар, ҳхатәҳәаақәҵаратә зин аԥсҭазаара иаларҵәо, жәлары зегьы рзы насыԥла аԥсҭазаареи аҩнуҵҟатә гәҭынчреи ҳарзықәԥо, ауаҩытәыҩса изинқәеи, ихақәиҭрақәеи, ауаажәларратә ҳәоуеиқәшәареи шьақәырӷәӷәо, гәеизҳарала ирылаҳҳәоит, егьышьақәҳаргылоит Аԥсны Аҳәынҭқарра Аконституциа»,- абас иаҳәоит Аконституциа алагамҭа аҿы.

Абҵарамза 26 Аԥсны аныҳәамшны иԥхьаӡоуп.  

28 шықәса ирылагӡаны атәыла ихадоу азакәан аиҭакрақәак алагалан –  жьҭаарамза 3, 1999 ш., мшаԥымза 30, 2014 ш., жәабранмза 3, 2016 ш., хәажәкырамза   29, 2016 ш.

Жьҭаарамза 3, 1999 шықәсазы имҩаԥгаз ареферендума аан аӡбаҩцәа рҽымԥсахра азы аԥҟара алган. Убри аамҭа инаркны аӡбаҩцәа хәы-шықәса аҽҳәара рыманы иалырхуа иалагеит.

Мшаԥымза 30, 2014 ш. Аҳәынҭқарра Ахада Алеқсандр Анқәаб ареспублика  аӡбаратә система аҿиара иҿыцу ахырхарҭа азҭаз «Аӡбаратә мчреи Аԥсны Аҳәынҭқарра Аконституциа аиҭахәаԥшразы иҿыцу аԥҟарақәа рзы» «Аԥсны Аҳәынҭқарра Аконституциа аиҭакрақәа ралагалара азы» Аконституциатә закәан инапы аҵаиҩит. Атәыла иаку аӡбаратә система иалагалаз Аԥсны Аҳәынҭқарра Аконституциатә ӡбарҭа аԥҵан.

Аиҭакра алагалан иара убас Аԥсны Аҳәынҭқарра Иреиҳаӡоу Аӡбарҭа азинмчқәагьы, аӡбаҩцәа рзинмчы аҽҳәара иацҵахеит (5 шықәса инаркны 10 шықәса рҟынӡа),  ақәратә ценз иацҵан (27 шықәсантәи 30 шықәсанӡа – актәи аинстанциа аӡбаҩцәа рзы, 35  шықәса рҟынӡа – Иреиҳаӡоу аӡбарҭеи Абжьаҟазаратә ӡбарҭеи рыӡбаҩцәа рзы), иара убас Иреиҳаӡоу аӡбарҭеи Абжьаҟазаратә ӡбарҭеи рыӡбаҩцәа рзы аусура аџьашықәс –  5 шықәса рҟынтәи 10 шықәса рҟынӡа иацҵахеит. 

Аҟәа. Абҵарамза 26, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Приднестровиатәи Молдавиатәи Ареспублика Ахада Вадим Красносельски Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Аконституциа амш идиныҳәалеит.

Адныҳәалара атекст аҟны иҳәоуп:

«Ҳаҭыр зқәу Аслан Гьаргь-иԥа!

Приднестровиа ажәлари хаҭала сара сыхьӡалеи гәык-ҧсык ала ишәыдаҳныҳәалоит Аԥсны Аҳәынҭқарра Аконституциа Амш !

Акырӡа иуадаҩу агеополитикатә ҭагылазаашьаан Аԥсны азакәан хада ихадароу ароль нанагӡоит ауаажәларразыакырӡа зҵазкуа: амилаҭтә акзаара, ауаажәларратә адоуҳатә ҳәоуеиқәшәареи атәыла аполитикатәи аекономикатәи ҭышәынтәалареи рыҟны.

Аҟәа. Абҵарамза 26, 2022 шықәса. Аԥсныпресс.   Аԥсны иҟоу Урыстәыла ацҳаражәҳәаҩ Михаил Шургалин Аҳәынҭқарра ахада Аслан Бжьаниа Аконституциа амш идиныҳәалеит, ҳәа иаанацҳауеит Аҳәынҭқарра Ахада ипресс-маҵзура.

«Абҵарамза 26 рзы Аԥсны иазгәарҭоит Аконституциа Амшныҳәа. Аконституциа Амш – ҳаамҭазтәи Аԥсны аҭоурых аҿы акыр зҵазкуа рыцхуп.  Атәыла азакәан хада аԥҵан аибашьра ашьҭахьтәи аамҭазы. Иналукааша аполитикцәеи, аҵарауааи, азиндырҩцәеи ирыбзоураны атәыла иаиуит аԥхьаҟа аҳәынҭқарратә ргылара, атәылуаҩратә уаажәларра адемократиатә институтқәа рыҿиара уасхырс ироуз акрызҵазкуа амаруга.

Аҟәа. Абҵарамза 26, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Аԥсны жәлар Аконституциа амш рыдиныҳәалеит.

Акыр иаԥсоу ҳауаажәлар!

Ишәыдысныҳәалоит Аԥсны Аҳәынҭқарра Аконституциа амш!

1994 шықәса абҵарамза 24 рзы ирыдыркылеит Аԥсны Аҳәынҭқарра аҭоурых ҿыц азы илахьынҵаӡбаганы иҟалаз аусшәҟәы – атәыла Азакәан хада. Аконституциа ишьақәнарӷәӷәеит Аԥсны Аҳәынҭқарра исуверентәу, идемократиатәу, изинтәу аҵакы, аҳәынҭқарратәи ауаажәларратәи институтқәа рышьақәгылара уасхырс ироуит, ауаҩы изинқәеи ихақәиҭрақәеи ԥыжәара рыманы иҟанаҵеит.

Иахьа ауаажәларратә, аҳәынҭқарратә шьақәгылара анормақәа шьаҿа-шьаҿала аҿиареи, аиҭакра ҿыцқәеи алзыршо, Аԥсны жәлар рԥеиԥш агәрагара рызҭо ак акәны иҟалеит.

Азакәан хадеи уа иарбоу анормақәеи апринципқәеи рықәныҟәарала ҳара аԥышәара дуқәа ҳарҭысит, иахьа жәларбжьаратәи азин иаҵанакуа субиектны иҟоу, ихьыԥшым аҳәынҭқарра аргылара ҳаҿуп.

Аҟәа. Абҵарамза 25, 2022 шықәса. Аԥсныпресс.  Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Диана Ԥлиа «Аԥсны зҽаԥсазтәыз азиндырҩы ҳәа аҳаҭыртә хьӡы ланашьара азы» Аусԥҟа инапы аҵаиҩит.

«Азакәанреи азинеиҿкаареи рырӷәӷәара аҿы ллагала азы, аконституциатә шьақәгылара, атәылауааи аиҿкаарақәеи рзакәантә зинқәеи ринтересқәеи рыхьчареи иҳараку лзанааҭтә дырра аҩаӡареи рзы «Аԥсны зҽаԥазтәыз азиндырҩы» ҳәа аҳаҭыртә хьӡы ланашьазааит Ԥлиа Диана Едуард-иԥҳа», – ҳәа иазгәаҭоуп абҵарамза  25, 2022 шықәса рзы Аҳәынҭқарра Ахада инапы зҵаиҩыз Аусԥҟа атекст аҟны.

Аҟәа. Абҵарамза 25, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Алиса Бигәаа «Аԥсны зҽаԥсазтәыз азиндырҩы ҳәа аҳаҭыртә хьӡы ланашьара азы» Аусԥҟа инапы аҵаиҩит.

«Азакәанреи азинеиҿкаареи рырӷәӷәара аҿы ллагала азы, аконституциатә шьақәгылара, атәылауааи аиҿкаарақәеи рзакәантә зинқәеи ринтересқәеи рыхьчареи иҳараку лзанааҭтә дырра аҩаӡареи рзы «Аԥсны зҽаԥазтәыз азиндырҩы» ҳәа аҳаҭыртә хьӡы ланашьазааит Бигәаа Алиса Зураб-иԥҳа», – ҳәа иазгәаҭоуп абҵарамза  25, 2022 шықәса рзы Аҳәынҭқарра Ахада инапы зҵаиҩыз Аусԥҟа атекст аҟны.

Аҟәа. Абҵарамза 25, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Урыстәылатәи Афедерациа Аҳәынҭқарратә Дума аҿы Аԥсны ахаҭарнакцәа алархәны Аԥсни Урыстәылеи рыбжьара атуризм аусхкы аҿы  аусеицура иадҳәалоу азҵаарақәа жәпакы рылацәажәара мҩаԥысит, ҳәа Аԥсныпресс ахь адырра ҟанаҵеит Аԥсны атуризм Аминистрра апресс-маҵзура.

Аиԥылара рхы аладырхәит Урыстәылатәи Афедерациа Аҳәынҭқарратә Дума ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩцәа Владислав Даванкови Шолбан Кара-ооли, атуризми атуристтә инфраструктура аҿиареи рзы Аҳәынҭқарратә Дума Аилак ахантәаҩы Сангаџьи Тарбаев, Аԥсны Аҳәынҭқарра Жәлар Реизара-Апарламент адепутат, аҳәынҭқарратә зинтә политикеи атәылахьчареи амилаҭтә шәарҭадареи рзы апарламенттә Еилакы алахәыла Адгәыр Ҳаразиа, Аԥсны атуризм аминистр Ҭеимураз Хишба.

Аиԥылара Урыстәылатәи Афедерациа Афедералтә еизара Аҳәынҭқарратә Дума ахантәаҩы Виачеслав Володин Аԥсныҟа иаара аԥхьа Аҳәынҭқарратә Дума ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩцәа Шолбан  Кара-ооломи Владиславом Даванкови раԥшгарала имҩаԥысит.

Аиԥылара аҿы Аԥсны атуристтә усхкы аҿиара, иарбоу аусхкы аинвестициақәа ралагалара, Аҟәатәи аҳаирбаӷәаза аусура аларгара, урыстәыла-аԥснытәи аҳәынҭқарратә ҳәаа ахысра арежим армариара, уҳәа ирыдҳәалаз азҵаарақәа жәпакы ирылацәажәеит.

Урыстәылатәи аган имҩаԥысраны иҟоу Виачеслав Володин Аԥсныҟа иусуратә ҭаара аҳәаақәа ирҭагӡаны, атуризм аусхкы аҿы Аԥсни Урыстәылеи русеицура ахырхаҭақәа ралкаара акыр аҵак ду аҵоуп.

Аиԥылара аҿы ишазгәаҭаз ала, Урыстәылаеи Аԥсни ртәылауаа рыла аиҭанеиааира  азы аҳәаанырцәтәи атәылауаҩшәҟәқәа рхархәара хымԥадатәны иҟам.

Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент адепутат Адгәыр Ҳаразиа урыстәылатәи иколлегацәа иҭабуп ҳәа реиҳәеит аиԥыларазы, иара убас Аԥсни Урыстәылеи рыжәларқәа акыр шықәса инеиԥынкыланы аимабзиаратә аизыҟаазашьақәеи, еиуеиԥшым аусхкқәа рҿы аҩганк еицырзыфеидоу аусеицура рыбжьоуп ҳәа иазгәеиҭеит.

«Ҳара иҳабжьоу аҳәаа ҿыцгас иҟаҵаны аҽеиҟәыҭхара алҳмыршароуп. Аԥсни Урыстәылеи аҳәаа ахьчара азы аиқәшаҳаҭра анрыбжьарҵоз, урыстәылатәи аҳәаахьчаҩцәа Ԥсоу аӡиас ала ицо аҳәаа аҿы игылазаауеит ҳәа акәӡам ишарбаз, урҭ Егры аӡиас ала Қырҭтәылеи Аԥсни ирыбжьоу аҳәаа аҿы игылазаауеит ҳәа акәын уи иарбаз. Аха аус аҿы ус акәымхеит. Убасҵәҟьа иҟалеит аҳазылхра азы аиқәшаҳаҭра аганахьалагьы», - ҳәа иҳәеит иара.

Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент адепутат аҩҳәынҭқаррак рыбжьара, атуризм аусхкы уахь иналаҵаны, аҩганк рзы ифеидоу аизыҟазаашьақәа анаҩстәи рыҿиара дадгылоит ҳәа иазгәеиҭеит.

Уи иажәақәа рыла, асовет аамҭақәа рзы хра злоу аҟазшьа змоу аусқәа маҷымкәа иҟаҵан. Аԥсны акурортқәа рыхьӡ-рыԥша ахара инаҩуан. «Сара сгәаанагарала, усҟан иҟаҵаз хра злоу аусқәа, иахьа ирхынҳәтәуп. Аԥсни Урыстәылеи ахаангьы еизааигәаз ҳәынҭқаррақәан»,  –  ҳәа иҳәеит Адгәыр Ҳаразиа.

Аҟәа. Абҵарамза 23, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Иахьа Ҭемыр Беиа ихантәаҩрала имҩаԥысит Аԥсны Жәлар Реизара – Апарламент Аграртә политикеи, аҧсабаратә лшарақәеи, аекологиеи рзы аилак  инарҭбаау аилатәара.

Аилатәара аповестка инақәыршәаны  иахәаԥшит 2021 шықәса рашәарамза 9 рзы актәи аԥхьараан ирыдыркылаз «Аԥсны Аҳәынҭқарра ақыҭанхамҩазы» Азакәан апроект

Ари апроект азы аилыркаагатә шәҟәы аҟны иазгәаҭоуп уи аус шадулаз абарҭ ахықәкқәа инарықәыршәаны:

- аҳәынҭқарратә ақыҭанхамҩатә политика аҳәаақәҵаразы;

- ақыҭанхамҩа аҿиара аҳәынҭқарратә программа анагӡара Ареспубликатә биуџьет ахарџь ала афинансзоужьра амҽхак Ареспубликатә биуџьет ашықәсазтәи аԥаратә хархәагақәа рыҟнытә 5% иреиҵамкәа;

- ақыҭанхамҩатә аарыхра аԥҵареи аҿиареи рус аҳәынҭқарратәи атәымтәылатәи инвестициақәа радԥхьалара;

ақыҭанхамҩатә аалыҵи, аӡеи, афатәи аазрыхуа иманшәалоу акредиттә политикала реиқәыршәара;

-  азинҷыдатә шәахттә политика аԥҵара ақыҭанхамҩатә аалыҵи, аӡеи, афатәи аазрыхуа;

- ақыҭанхамҩатә аалыҵи, аӡеи, афатәи рзы аҩныҵҟатәи аџьармыкьа ахьчара.

Азакәанапроект алацәажәара иалахәын аԥыза-министр актәи ихаҭыԥуаҩ, ақыҭанхамҩа аминистр Беслан Џьопуа, ақыҭанхамҩа аминистр ихаҭыԥуаҩ Артуш Сарибекиан,  Аԥсны Ахада Иадминистрациа аҳәынҭқарра-зинтә политика аусбарҭа аиҳабы Наҭела Ломиа.

Аҟәа. Абҵарамза 24, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа амассатә информациа ахархәагақәа рымадара азы Аусбарҭа анапхгаҩы, аҳәынҭқарратә хылаԥшра Аусбарҭа ареферент еиҳаби апресс-маҵзура ажурналисти иаарту амаҵураҭыԥқәа  раанкылара азы аконкурс рыланаҳәоит.  

Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа анапхгаҩы Џьансыхә Нанба иажәақәа рыла, «апресс-маҵзура — ари ауаажәлара рҭаххрақәа ирласны изныруа, аобиективла, ирласны, профессионалла ауааԥсыра рҟынӡа аинформациа анагара иазку усбарҭоуп. Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа, арепублика аҿы хра злоу аиҭакрақәа рыҟалара иазырхоу, аҭакԥхықәра зду, ззанааҭдырра ҳараку акоманда ашьақәыргыла хықәкыс иамоуп. Ҳара ари аԥышәа ҳаԥхьаҟагьы, иаарту амаҵуратә ҭыԥқәа рхарҭәаара адагьы, зус здыруа, аперспективра злоу аҿар рыла ишьақәгылоу акадртә резерв аԥҵара аҿгьы ахархәара аҳҭалоит».

Аконкурс алахәхаразы абарҭ аусшәҟәқәа ралагалара ахәҭаны иҟоуп:

Акандидат ирзаҳал;

Акандидат инысымҩа;

Акандидат ихаҭара шьақәзыргыло аусшәҟәи уи ахкьыԥхьи;

Аџьатә шәҟәи уи ахкьыԥхьи;

Аҟәа. Абҵарамза 25, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Абҵарамза 24 рзы аҳазылхратә Ԥыԥшырҭа «Ԥсоу» акәандрабати аҳазылхратә еилагарақәеи рҿагылара азы аусбарҭа аусзуҩцәа ироуз аоперативтә дырра ала, Гагра араион Гьечрыԥшь аҳаблаҿы  аусмҩаԥгатә амҩаԥгараан Аԥсны атәылауаҩ даанкыланы инапылеидара гәарҭеит.  

Анапылеидара агәаҭараан иԥшаан, амхрагьы мҩаԥган Аԥсны Аҳәынҭқарра акцизатә дыргақәа змамыз аҭаҭын аалыҵ –  10 600 цыра.