Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Апарламент аҿы актәи аԥхьарала ирыдыркылеит «Ареспублика Аԥсны иахьаҵанакуа атәылауаа рсоциалтә маҵзура ашьаҭақәа рзы» азакәан апроект.

Уи аԥшьаша, ԥхынҷкәынмза 7 рзы имҩаԥысыз Апарламент асессиа аилатәара аҿы адгалара мҩаԥигеит иреиҳаӡоу азакәанԥҵаратә Усбарҭа аҿы Аҳәынҭқарра Ахада есымшатәи ихаҭарнак, аиустициа аминистр Анри Барцыц.

Уи, иарбоу азакәан апроект атәылауаа Аԥсны рсоциалтә маҵзура азинтә шьаҭақәа рышьақәырӷәӷәара, атәылауаа (аҭаацәарақәа) рзинқәа рыхьчара алыршара, амаҵзура ахаҭабзиара, аҩаӡара, анаӡара, аеффективра, ашәарҭадара, уҳәа рыҩаӡара ашьҭыхра  иазырхоуп ҳәа иазгәеиҭеит.

Уажәы Аԥсны атәылауаа рсоциалтә маҵзура аганахьала аизыҟазаашьақәа рҭышәынтәалара иазку азакәан ыҟаӡам.

«Ари азакәан апроект атәылауаа рсоциалтә маҵзура азинтә, аиҿкааратә, аекономикатә шьаҭақәа алнакаауеит, асоциалтә маҵзура зауа, иара убас урҭ назыгӡо рзинқәеи рҭакԥхықәақәеи шьақәнарӷәӷәоит. Азакәан апроект Ареспублика Аԥсны атәылауаа, ареспублика аҿы инхо аҳәаанырцәтәи атәылауаа, атәылауаҩра змам ахаҿқәа, иара убас реиҿкаара-зинтә форма иадҳәаламкәа аиуристтә хаҿқәагьы   ирызкуп. Азакәан апроект атәылауаа рсоциалтә маҵзура аусхкы аҿы аҭыԥантәи ахаланапхгара аусбарҭақәа, азинмчы змоу аусбарҭа, атәыла аминистрцәа Реилазаара азинмчқәа рышьақәырӷәӷәара азԥхьагәанаҭоит»,  – ҳәа иаҳәоит аусшәҟәы иацу аилыркаагатә шәҟәы аҿы.   

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Атәыла аԥыза-министр Алеқсандр Анқәаб аԥыза-министр актәи ихаҭыԥуаҩ Џьансыхә Нанба, аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩ, афинансқәа рминистр Владимир Нанба, аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩ, аекономика аминистр Кристина Озган, абиуџьети афинансқәеи акредиттә еиҿкаарақәеи рзы апарламенттә Еилакы ахантәаҩы Беслан Ҳалуашь алархәны  аусуратә еилатәара мҩаԥигеит.

Аҟәа. Ԥхынҷкәнмза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аинтернет маҵзура азы атарифқәа рышьҭыхра иадҳәалоу аҭагылазаашьа иадҳәалан Аимадареи амассатә коммуниациақәеи  ацифратә ҿиареи рзы аҳәынҭқарратә Еилакы аҿы имҩаԥысыз аусуратә еилатәара.  Уи рхы аладырхәит амобилтә еимадареи аинтернет-аҳамаҵдгалаҩцәеи роператорқәа рхаҭарнакцәа. Абри азы адырра ҟанаҵоит аҳәынҭқарратә Еилакы аофициалтә саит.    

Аимадареи амассатә коммуниациақәеи  ацифратә ҿиареи рзы аҳәынҭқарратә Еилакы ахантәаҩы Роланд Берулаа амобилтә еимадареи аинтернет-аҳамаҵдгалаҩцәеи роператорқәа рхаҭарнакцәа аҵыхәтәантәи аамҭазы атарифқәа рышьҭыхра инамаданы ауааԥсыра акыр агәынамӡара шаадырԥшуа иҳәеит, иара убас ишьақәгылаз аҭагылазаашьа мзысқәак иамоу атәы еиҭарҳәарц азы аҳәара ҟаиҵеит.  

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Апарламент актәи аԥхьарала Ауаажәларратә Палата ашьақәгылара апринцип иадҳәалоу аиҭакрақәа Аԥсны азакәанԥҵаратә актқәак ралагаларазы ажәалагала ҟанаҵеит.  

Ажәалагалақәа рыдгалара мҩаԥигеит адепутат Дмитри Маршьан.

«Ареспублика Аԥсны Ауаажәларратә Палата азы» иҟоу азакәан ахәҭаҷ 8, ахәҭа  5 инақәыршәаны, Ауаажәларратә Палата  Ауаажәларратә палата 35-ҩык рыла ишьақәгылоуп. 13-ҩык ахада иалихуеит, 11-ҩык – аҭыԥантәи ахадарақәа, аҽа 11-ҩык аиустициа Аминистрра аҿы ашәҟәы иҭагалоу аполитикатә партиақәеи ауаажәларратә еиҿкаарақәеи рҟынтәи.

Адепутатцәа Ауаажәларратә Палата алахәылацәа 25-шықәсатәи ақәратә ценз алагаларазы, иара убас Ауаажәларратә Палата алахәылас аҟалара алзмыршо амзызқәа рырҭбаара азы адгылара ҟарҵоит. Убас Ауаажәларратә Палата алахәылас  рыҟалара алмыршазароуп аҩыжәра мыцхәы зҽадызцало, анаркотикатә маҭәашьрқәа здызкыло, атаксикоаниа, илаҽу апсихикатә чымазарақәа змоу, иара убас аполитикатә партиақәеи аидгыларақәеи ирылаху ауаа.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Ԥхынҷкәын 5-6 рзы Женева имҩаԥысит Аахыҵ Кавказ ашәарҭадареи аҭышәынтәалареи рзы Жәларбжьаратәи Женеватәи аиҿцәажәарақәа 59-тәи рраунд. Аиҿцәажәарақәа ирылахәын Аԥсны, Қырҭтәыла, Аахыҵ Уаԥстәыла, Урыстәыла, Еиду аштатқәа рхаҭарнакцәеи ЕАР, ЕЕАЕ, ЕЕ рҟынтәи ацхантәаҩцәа алархәны.

Аԥснытәи аделегациа напхгара аиҭон Адәныҟатәи аусқәа рминистр ихаҭыԥуаҩ Иракли Ҭыжәба. Аделегациа иалахәын: АдәАР Аконсултә департамент аиҳабы Лаша Аҩӡба, Мрагылара ааигәеи Африкеи рдепартамент аиҳабы Артур Гагулиа, Аԥсны АшәМ ахантәаҩ ихаҭыԥуаҩ Заал Хәарцкьиа, Жәлар Реизара – Апарламент аиҳабы ихаҭыԥуаҩ Асҭамур Аршба, адепутат Баҭал Џьопуа.

Аахыҵ Кавказ ашәарҭадареи аҭышәынтәалареи рзы Жәларбжьаратәи Женеватәи аиҿцәажәарақәа рлахәылацәа аформат аиқәырхара аинтерес шрымоу азгәарҭеит еиуеиԥшым азҵаарақәа рзы адиалог амҩаԥгаразы.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа аҩбатәии аҵыхәтәантәи аԥхьарала «Аԥсны Аҳәынҭқарраҿы аҳәаанырцәтәи атәылауаа рзинтә ҭагылазаашьазы азы» азакәан аԥсахрақәа ралагалара азы ақәҵара рыдыркылеит.

Аусшәҟәы адгалара мҩаԥигеит аҳәынҭқарра-зинтә политика азы апарламентә Еилакы ахантәаҩы Дауҭ Хәытаба.

Иарбоу азакәан апроект иҟоу азакәан хазы игоу анормақәа реиҿкаареи реилыркаареи, иара убас иҟоу агхақәа рыриашареи азԥхьагәанаҭоит.

«Иарбоу азакәан апроект ала азакәан ахәҭаҷ 34 ахәҭа 4 аҟны иарбоу алкааҟаҵара «анхара азакәаншьаҭа» аиҭакрақәа алагалатәуп. Азакәан ахәҭаҷ 2 аҿы иарбаӡам зҵакы науырҳәа-аауырҳәыр ауа алкааҟаҵара «анхара азакәаншьаҭа» ҳәа зҳәо аиуристтә категориа.

Азакәан иалагалатәуп «анхараз азин аиура ирмариоу аԥҟара» ҳәа аилкаара. Ари аилкаара иаҵанакуеит анхараз азин аԥыжәара знаҭо ахаҿқәа;

Аԥсны Аҳәынҭқарра аҵакыраҿы инхо атәымтәылауаа иарбоу аамҭакала рынхара шьақәзырӷәӷәо АА АҩАР апаспорттә ҟәшеи аҵакыратә ҟәшақәеи зыҭара мҩаԥырго адокументқәа реиқәыԥхьаӡа ашьақәыргылара;

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Ԥхынҷкәынмза  5-6 рзы Женева имҩаԥысит Кавказнҭыҵ ашәарҭадареи аҭышәынтәалареи рзы Жәларбжьаратәи Женеватәи аиҿцәажәарақәа 59-тәи рраунд. Аиҿцәажәарақәа ирылахәын Аԥсны, Қырҭтәыла, Аахыҵ Уаԥстәыла, Урыстәыла, Еиду аштатқәа рхаҭарнакцәеи Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара, Европа Ашәарҭадареи Аусеицуреи рзы Аиҿкаара, Европатәи атәылақәа Реидгыла рҟынтәи ацхантәаҩцәеи. Урыстәылатәи аделегациа напхгара аиҭон Урыстәыла адәныҟатәи аусқәа рминистр ихаҭыԥуаҩ  Михаил Галузин.

Урыстәылатәи Афедерациа адәныҟатәи аусқәа Рминистрра аофициалтә саит аҿы иҟоу адыррақәа рыла, «Кавказнҭыҵ ашәарҭадареи аҭышәынтәалареи рзы Жәларбжьаратәи Женеватәи аиҿцәажәарақәа рлахәылацәа аформат аиқәырхара аинтерес шрымоу азгәарҭеит еиуеиԥшым азҵаарақәа рзы адиалог амҩаԥгаразы. Урыстәылатәи аган инаҵшьны иазгәанаҭеит Қарҭи Аҟәеи, Қарҭи Цхинвали реинырра ишацҵалатәу. Уи ахықәкы хаданы ишьоуп Қырҭтәыла Аԥсни Аахыҵ Уаԥстәылеи рганахьала амч ахамырхәаразы аиқәшаҳаҭра адкылара алзыршо ашәҟәы аус адулара, иара убасгьы аԥсны-қырҭтәылатәии аахыҵуаԥстәыла-қырҭтәылатәии аҳәаақәа рҿы аделимитациа апроцесс аусура аларгара.

Аҟәеи Цхинвали ршәарҭадара ԥхьаҟатәи арӷәӷәара хымԥада иахьаҭаху зыдҳәалоу арегион аҿы НАТО амчрақәа активла рхымҩаԥгашьеи Қырҭтәыла алианс бџьарла иахьеибынаҭои ауп», - ҳәа аҳәоит Урыстәыла адәныҟаполитикатә усбарҭа адырраҿы.

Аилацәажәарақәа рлахәылацәа ргәаанагарала, Аԥсни Қырҭтәылеи, Қырҭтәылеи Аахыҵ Уаԥстәылеи рыбжьара  аҳәаа иаԥну араионқәа рҿы хҭысқәак азгәоумҭозар, иааидкыланы аҭагылазаашьа  ҭышәынтәалоуп ҳәа уҳәаратәы иҟоуп. Убри аан гәахәарыла иазгәаҭан абонентә еимадара апунктқәа – «еиԥырҟьам аимадара ацәаҳәақәа», иара убас ақырҭуа-аахыҵуаԥстәылатәи аҳәаа иахьаҵанакуа, аиланхарҭатә ҭыԥ Ергнети аҿы аидысларақәа разԥхьагәаҭареи раԥырҟәҟәаареи рзы амеханизми (МПРИ) русура.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Ҳазҭоу ашықәс 11 мзы ирылагӡаны Аԥсныҟа иааит 12 526 аидарамҩангагатә вагоеиԥшьыра, иааз аидарақәа рзеиԥш капан  - 839 239 тонна рҟынӡа инаӡоит, ҳәа адырра ҟанаҵоит АУН «Аԥсны Аихамҩа» апресс-маҵзура.

Зегьы иреиҳау арбагақәа шьақәыргылан жәабранмзазы - 1641 вагон (111 819 тонна аидара).

2022 шықәса аиԥш-зеиԥшу аамҭахәҭа азы арҭ арбагақәа еиҵан  – 10 680 вагон (712 817 тонна аидара).

Арбагақәа рышьҭыхра аиҳарак изыдҳәалоу АУН «Аԥсны Аихамҩа» имҩаԥнагаз акомплекстә усурақәа роуп – аихамҩатә вокзалқәа, адкылара-дәықәҵаратә ҭыԥқеи аимадаратә ҳақәеи реиҭашьақәыргылара, иара убас иҿыцу алокомотивқәа раахәара.  

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Апарламент адепутатцәа аԥшьаша, ԥхынҷкәынмза 7 рзы имҩаԥысыз асессиа аилатәараҿы аҩбатәи, аҵыхәтәантәи аԥхьарала «Атәылауаҩратә ҭагылазаашьазы актқәа рзы»  Аԥсны Аҳәынҭқарра азакәан аиҭакрақәа ралагаларазы»азакәан апроект рыдыркылеит.  

Аԥсахрақәа инарықәыршәаны, азакәан VIII ахы аредакциа ҿыц ала еиҿкаахоит: "Аԥсуа милаҭреи аԥсуа жәлеи реиҭашьақәыргылара аҳәынҭқарратә ҭаҩраз" ҳәа.

Ари азакәанԥҵараҿ иҟаз агха ханарҭәаауеит, заԥсуа милаҭреи заԥсуа жәлеи реиҭашьақәыргылара зҭахыз аԥкрақәа рыхнахуеит.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 7, 2023 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥснытәи Апарламент аҟны актәи аԥхьарала «2024 шықәсазтәи ареспубликатә биуџьет азы» азакәан апроект рыдыркылеит.

2024-тәи ашықәс азы Ареспублика Аԥсны Аҳәынҭқарратә биуџьет апараметр хадақәа абасала ишьақәгылеит:

Ахашәалахәқәа рыла – 14 млрд. 361 млн. 093,4 нызықь мааҭ;

Аныхтәқәа рыла – 15 млрд. 789 млн. 411,2 нызықь мааҭ;

Абиуџьет адефицит – 1 млрд 428 млн. 317,8 нызықь мааҭ.

Ареспубликатә биуџьет апараметр хадақәа:

ахашәалахәқәа рыла – 10 млрд. 931 млн. 384,9 нызықь мааҭ;

ахарџьқәа рыла – 12 млрд. 197 млн. 026,1 нызықь мааҭ.  

Абиуџьет адефицит – 1 млрд. 265 млн. 641,2 нызықь мааҭ.

Урыстәылатәи Афедерациа иҟанаҵо афинанстә цхыраара:

3,9 млрд мааҭ Ареспублика Аԥсны  асоциал-економикатә ҿиаразы 3 млрд 900 млн. 732,7 нызықь мааҭ;