Аҟәа. Ажьырныҳәамза 07, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Аԥсны жәлар Қьырса ныҳәа лаша рыдиныҳәалеит.

Адныҳәалараҿы, ҷыдала, иҳәоуп:

«Акыр иаԥсоу ҳауаажәлар!

Гәахәарала ишәыдысныҳәалоит Иаса Қьырса Иира амш, Қьырса ныҳәа. Ари амш Аҿыхҩы ауаа агәнаҳақәа рыҟнытә рҿыхреи, наӡаӡа аԥсҭазааразы ириҭо агәыӷреи ирсимволуп. Абри аҽны анцәахаҵара иаша ныҟәызго ақьырсианцәа аныхақәа ирҭаауеит Ииз Қьырса имҵахырхәарц.

Иаса Қьырса Иира аныҳәа иацны иааиуеит аиҭакрақәа, аус бзиақәа рынагӡарахь иҳаԥхьоит. Иахьа адунеи аҿы имҩаԥысуа аибашьрақәа, аԥсабаратә рыцҳарақәа иҳарҳәоит аиқәхаразы, аидгыларазы, арыцҳаибашьаразы Анцәа ихаҵара иамоу аҵакы.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 6, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Аԥсни Урыстәылеи Жәлар рартистка, аорден «Ахьӡ-аԥша» актәи аҩаӡара занашьоу Хьыбла Гьерзмааԥҳа лира Амш лыдиныҳәалеит.

Адныҳәаларатә шәҟәы аҿы ахәҭакахьала иазгәаҭоуп:

«Ҳаҭыр зқәу Хьыбла Леуарса-иԥҳа! Ишәыдысныҳәалоит шәиара Амш, гәхәара дула иахьа зықьҩыла шәҟазара абзиабаҩцәа иҟарҵо адныҳәаларақәа сҽаласырхәуеит.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 6, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥснытәи аспортсменцәа зхы иақәиҭу аиқәԥара азы атурнир  «Ажәларқәа реиҩызара» аҿы  ахьтәы медалқәа ҩба, араӡны медалқәа хԥа, аџьазтә медалки ргеит. Аицлабрақәа мҩаԥысит ажьырныҳәамза 6 рзы Ставрополь ақалақь аҿы, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы аҳәынҭқарратә Еилакы.

Атурнир аҿы актәи аҭыԥ ргеит Денис Занҭариа (ак/к-23 кьыла), Давид Кьылба (ак/к-32 кьыла). Аҩбатәи аҭыԥқәа ргеит Владлен Қаԥба (ак/к-29 кьыла), Арсен Кәытелиа (ак/к-36 кьыла), Азамаҭ Гогәуа (ак/к-34 кьыла). Аџьазтә медал игеит Сандрик Бигәаа акапантә категориа 62 кьыла иаҵанакуа рыбжьара.

Денис Занҭариа «Иреиӷьу атехника азы» иҷыдоу аԥхьахә ианашьахеит, Владлен Қаԥба - «Аиааиразы агәазыҳәара азы».

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 6, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәа ақалақь аҟынтәи 12 километр рнаҩс, Каман аҳабла аҿы игылоуп аԥшьаҩы Иоаан Ахьҿы ихьӡ зху аберҭыԥ. Уи есышықәса иаҭаауа аҭыԥшьаныҟәаҩцәеи атуристцәа рхыԥхьаӡара 50 нызықьҩык рҟынӡа инаӡоит. Аԥснытәи Аиашахаҵаратә Уахәама  адәныҟатәи ауахәаматә еимадарақәа рыҟәша ахантәаҩы, аигумен Игнати (Киут), ари аберҭыԥ ахылаԥшҩыс дыҟоуп. Уи Аԥсныпресс акоррепондент диҿцәажәо ари аныхабаа имариам аԥсҭазаара атәы еиҭеиҳәеит.

– Аб Игнати, сара иахьынӡаздыруа, ари аберҭыԥ уаанӡа аҳәса иртәын. Ианба, насгьы уи ахацәа иртәны ишԥаҟалеи? 

– Ааи, шәара шәиашоуп. Камантәи аберҭыԥ аԥҵан 1898 шықәсазы, уи раԥхьа Василиск-Ахьҿы иҿьӡ зху аҳәса рберҭыԥ ҳәа иашьҭан. 1901 шықәсазы иаартын азеиԥшеиланхарҭатә аҳәса рберҭыԥ, уаҟа  1906 шықәсазы иҟаз адыррақәа рыла инхон 200-ҩык рҟынӡа аберҳәса. Аберҭыԥ акәзар, уи даараӡа иԥшӡан, араҟа иҟан хыԥхьаӡара рацәала аԥстәқәа, иҟан араҟа амахҽқәеи  аԥсаркәтқәеи, еиуеиԥшым аҵиаақәа еиҭаҳан, аботаникатә баҳча ыҟан. Арахь иԥшьоу аберҭыԥ аҿы Анцәа имҵаныҳәара азы  адунеи зегьы аҟынтәи ауаа аауан. Аха 1917 шықәсазы иҟалаз ареволиуциа ашьҭахь ари аберҭыԥ адыркит, ауахәама дырбгеит, ари аҵакыраҿы игылаз ахыбрақәа еиуеиԥшым анхаратә ҭаххрақәа рзы ахархәара роуит. 2001 шықәсазы аберҭыԥ ҩаԥхьа еиҭашьақәыргылан, аха шьҭарнахыс уи ахацәа рберҭыԥны иҟалеит.   

– Избан ари аберҭыԥ иԥшьоу ҭыԥны изыԥхьаӡоу? 

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 6, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны аиашахаҵаратә уахәама аиҳабы Аб Бассариан (Аԥлиа) Қьырсаныҳәа аламҭалазы анцәахаҵаҩцәа ацқьареи адинҵасреи рзеиӷьеишьеит.

Анцәамаҵуҩы иажәақәа рыла, адунеи зегьы аҿы ақьырсианцәа иазгәарҭо ари аныҳәа  амԥсреи  аԥсеиқәырхареи символра азнауеит.

«Ауаажәларра рыҩныҵҟа ихадароуп - ацқьареи адинҵасреи. Анцәа иахь иҳамоу абзиабароуп ҳҳәынқарра аргылараҿы амч ҳазҭо», - ҳәа иҳәеит Аб Бассариан.

Аб Бассариан агәра ганы дыҟоуп «анцәахаҵарада  ауаатәыҩсара зегь азеиԥшрахь икылнагоит». Дабанызаалак ауаҩы диины адәы данықәла нахыс иоуз Анцәа исахьа ихдырраҿгьы ихымҩаԥгашьаҿгьы ицәымӡыроуп.

Аиашахаҵаратә қьырсианцәа ажьырныҳәа 7 рзы Қьырсаныҳәа азгәарҭоит. Евангелиа излаҳәо ала, Аԥаимбар Вифлеемтәи ахьчацәа ирылеиҳәеит агәырӷьара ду шыҟалаз, ауаа реиқәырхаҩ Иаса Қьырса дышииз. Аиашахаҵаратә қьырсиантә мзар инақәыршәаны Қьырсачгара мҩаԥысуеит абҵара 27 инаркны ажьырныҳәа 6 рҟынӡа.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 6, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. 2023 шықәса ахыркәшара мышқәак шыбжьаз Аԥсны Жәлар-Апарламент аҿы ишьақәырӷәӷәаз 2024-тәи ашықәс азы Ареспубликатә биуџьет ахашәалахәқәа рыла  – 12 млрд 097 млн. 184,9 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡоит, аныхтәқәа рыла – 12 млрд 832 млн. 852,5 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡоит. 2024-тәи ашықәс азы Ареспубликатә биуџьет адефицит– 735  млн. 667,6 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡоит.  

2023 шықәсазы ареспубликатә биуџьет адефицит   акыр еиҳан, уи 1 млрд 876 млн. 33,2нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡон.

Ареспубликатә биуџьет ахашәалахәқәа абарҭ ахыҵхырҭқәа рыла ишьақәгылоит:

-  ишәахтәуи ишәахтәыми алагалақәа – 6 млрд. 780 млн. 952,2 нызықь мааҭ,

-  Аԥсны ирҭиуа атауарқәа, мамзаргьы инарыгӡо аусурақәа, амаҵзурақәа рзы ашәахтәқәа – 1  млрд.  927 млн.  988 нызықь мааҭ,

-  Аԥсныҟа иаларгало  атауарқәа рзы ашәахтәқәа – 2 млрд.  171 млн.  495,5 нызықь мааҭ,

-   аҳәынҭқарратә баџь – 166 млн. 396,3 нызықь мааҭ,

- аҳәынҭқарратә хатәра иаҵанакуа амазара ахархәара аҟынтәи ахашәалахәқәа – 800 млн. 524,6 нызықь мааҭ,

-  имаҭәартәиу еиԥш имаҭәартәым активқәа рыҭира аҟынтәи ахашәалахәқәа – 6 млн. 220 нызықь мааҭ,

- адәныҟаекономикатә усура аҟынтәи ахашәалахәқәа – 1 млрд. 318 млн. 341,2 нызықь мааҭ,

-  аԥсабаратә ресурсқәа рхархәаразы ашәатәқәа – 86 млн. 083,7 нызықь мааҭ,

-  административтә шәатәқәеи аизгақәеи – 156 млн. 522,4 нызықь мааҭ,

-  ахараԥсақәа, асанкциақәа, азарал ахарҭәаара иазку ашәатәқәа –  147 мл. 413,5 нызықь мааҭ,  

-  Аԥсны арезидентцәа рҟынтәи агәыҳалалратә лагалақәа – 160 млн. мааҭ,

-  Аԥсны арезидентны иҟам ахаҿқәа рҟынтәи агәыҳалалратә лагалақәа – 5 млрд. 156 млн. 237,7нызықь мааҭ.  

Зеицҵалыҵ 12 млрд. 832 млн. 852,5 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡо 2024 шықәсазы абиуџьеттә ассигнациақәа абасала еихшоуп:

-  азакәанԥҵаратә усбарҭақәа русура азы – 100  млн. 077,7 нызықь мааҭ,

-  анагӡаратә мчра аусбарҭақәа русура азы – 312 млн.  192,5 нызықь мааҭ,

-  аӡбаратә система аусура азы – 216 млн.   920,2 нызықь мааҭ,

-  афинанстә, ашәахтә, аҳазалхратә усбарҭақәа русура азы – 586 млн.  680,6 нызықь мааҭ,

-  жәларбжьаратәи аусура – 124 млн.   484,9 нызықь мааҭ,

-  аҳәынҭқарратә уал ахарҭәааразы – 45 млн. мааҭ,

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  2024 шықәса – аԥсуа литература ашьаҭаркҩы Дырмит Гәлиа диижьҭеи 150-шықәса аҵра иашықәсуп. Аԥсныпресс акорреспондент диҿцәажәо Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла ахантәаҩы Вахтанг Абхазоу ашәҟәыҩҩцәа реиҿкаара аԥсуа литература апатриарх ииубилеи азгәаҭара иазкны иамоу азԥхьагаҭарақәеи, иара убас арҿиаратә еидгылара изаамҭанытәиу аусуреи дрылацәажәеит.    

«Ҳара аԥсуа литература ашьаҭаркҩы Дырмит Иасыф-иԥа Гәлиа диижьҭеи 150-шықәса аҵра азгәаҳҭоит. Ашықәс аҩныҵҟа ашәҟәыҩҩы изкны еиуеиԥшым аусмҩаԥгатәқәа мҩаԥыслоит. Ҳара араионқәа рҿы алитературатә хәылԥазқәа, аԥхьаҩцәа рконкурсқәа, апоезиатә хәылԥазқәа рымҩаԥгара азԥхьагәаҭаны иҳамоуп. Убри аан, ҳара, жәаҳәарада, Дырмит Гәлиа ииубилеи азгәаҭара азы иаԥҵоу аҳәынҭқарратә Комиссиа ишьақнарӷәӷәо аусмҩаԥгатәқәа активла ҳхы алаҳархәуеит», – ҳәа иҳәеит иара.

Ааԥынразы Аԥсны алитератор ҿарацәа аҩбатәи рсеминар мҩаԥгахоит. Уаанӡа ашҟәыҩҩцәа Реидгылара аҟны иаԥҵан алитературатә клуб. Уи арепсублика араионқәеи ақалақьқәеи рыҟны аҟәшақәа амоуп, анапхгарагьы арҭоит акоординаторцәа. Ишдыру еиԥш, дара аҵара аҟәшақәа русзуҩцәа роуп.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Ажьырныҳәамза 5 рзы ареспублика араионқәеи ақалақьқәеи рҿы 1992 – 1993 шш. Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьра аҿы иҭахаз аибашьцәа рҳаҭгәынқәеи рбаҟақәеи рымҵан ашәҭ шьыҵәрақәа шьҭарҵоит.  

Аиашахаҵаратә уахәамақәа рҿы анцәаныҳәарақәа мҩаԥысуеит. Аԥсадгьыл ахьчара зхы ақәызҵаз ҳаҭырла иргәаладыршәарц азы  абаҟақәа рахь иааиуеит аҳәынҭқарра Анапхгара ахаҭарнакцәа, иҭахаз аибашьцәа рыуацәеи рҭынхацәеи, Аџьынџьтәылатәи еибашьра аветеранцәеи аинвалидцәеи, Аԥсны Арбџьармчқәа аруаа, еиуеиԥшым ауаажәларратәи аполитикатәи апартиақәеи аиҿкаарақәеи рхаҭарнакцәа.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 5, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Атәыла аҩныҵҟатәи аусқәа рминистр ихаҭыԥуаҩ Беслан Ҷкадуа ажьырныҳәамза  5 ашьыжь шаанӡа Очамчыра ақалақь аҿы Ҭҟәарчал, Очамчыра, Гал араионқәа аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭақәа рхадацәа, иара убас Аминистрра аппарат Хада аоперативтә ҟәшеиҵақәа рнапхгаҩцәа   арлархәны аусуратә еилатәара мҩаԥигеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра апресс-маҵзура.    

Беслан Ҷкадуа амилициа аусзуҩцәа рҿаԥхьа ԥхынҷкәынмза 27, 2023 шықәсазы хабарда ибжьаӡыз Софииа Олеиникова  дахьыҟоу аҭыԥ аилкааразы аоператив-ԥшааратә усмҩаԥгатәқәа дырӷәӷәаарц ахыдҵа ықәиргылеит.  

Очамчыра араион аҩныҵҟатәи аусқәа Русбарҭа азинмчы змоу ацуҭа амилициа агәыԥ аиҳабы Рамин Кациа, аҵыхәтәаны Софииа Олеиник ажьырныҳәамза  1 азы Акәасқьа ақыҭан иҟоу афатәҭирҭа аҿы дырбеит ҳәа адырра ҟаиҵеит.  

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Ажьырныҳәамза 5 рзы  31 шықәса  ахыҵуеит Аҟәа ахақәиҭтәра иазкны имҩаԥгаз ианартәи ажәылара.

Ажьырныҳәамза 5, 1993 шықәсазы аԥсуа еибашьцәа Қырҭтәыла Аҳәынҭсовет аруаа ирымпыҵакыз Аҟәа ақалақь ахақәиҭтәра иазкыз, аха илҵшәадахаз ажәыларатә операциа хацдыркит.  Аҟәа ахақәиҭтәразы 1993 шықәса ианар 5 рзы ихацыркыз ажәылараан иҭахеит 37-ҩык аԥсуа еибашьцәа, шәҩык инареиҳаны ахәрақәа роуит.

Амчқәа ахьеиҟарамыз иахҟьаны, ҩаԥхьа ҳар хьаҵыр акәхеит. Ари ажәылара шыманшәаламхазгьы, уи Аиааира агара амҩаҿы акыр зҵазкуа хҭысны иҟалеит.

Аҭоурыхҭҵааҩ Валикәа Ԥачлиа ишәҟәы «1992-1993 шш. Аԥсуа-қырҭуа еибашьра» аҿы ишазгәаҭоу еиԥш, «Аԥсны Арбџьармчқәа рнапхгара аԥсуа еибашьцәа ақырҭуа архәҭақәа Аҟәатәи агәыԥ рҿаргылара азы ирыдыркылаз аӡбамҭа аӷа лассы-лассы аҽыхьчаратә цәаҳәа иақәыршәны ажәыларақәа ахьымҩаԥигоз Мрагыларатәи афронт аҿы ишьақәгылаз иуадаҩыз аҭагылазаашьа иадҳәалахеит».  Аха ажәылара хаибашьцәа иахьынӡахәҭаз иахьазыҟаҵамызи, амшцәагьеи ирыхҟьаны илҵшәадахеит. Аха уеизгьы Аԥсны Арбџьармчқәа ирылшеит аӷа ӷәӷәала ааха иҭара. Усҟан иҭархан аӷа итанкқәа 2, абзарбзан шьақәгылагақәа 2 - БМ-21 «Град», 3 бзарбзантә шьақәгылагақәа, 150-ҩык аибашьцәа ҭархан, аӡәырҩы ахәрақәа роуит.

Аԥсны Арбџьарсчқәа рганахьала иҭахеит 35-ҩык аибашьцәа.

Атәылахьчара аминистр, аинрал-леитенант Сулҭан Сосналиев иҳәон: «Аӡәырҩы Аҟәа ахақәиҭтәразы ихацыркыз ианартәии марттәии  ажәыларақәа лҵшәаданы ирыԥхьаӡоит, аха уи зынӡа ус акәӡам ишыҟоу. Усҟан иҟаз аҭагылазаашьақәа раан архәҭақәа мҽхакыҭбаала арратә операциақәа рҿы ркомандаҟаҵара аҽазыҟаҵареи уааԥсырала 4-нтә иҳаиҳаз, техникала 15-20 рыла аԥыжәара змаз аӷа иуашәшәыроу иганқеи еиҳа дахьыӷәӷәоу аганқәеи реилкаара акәын хықәкы хадас иҟаз.    Усҟан иҳауз арратә ԥышәа иабзоураны ауп анаҩс цәыббрамзатәи аоперациа қәҿиара амҩаԥгара ҳалзыршаз ...».