Аҟәа. Ажьырныҳәамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Ажьырныҳәамза 14 рзы Аԥсны иазгәарҭоит  «Ажьырныҳәа». Уи   – аԥсуаа рзы жәытә-натә аахыс традициала иаауа қьабзуп. Атеологиа адоктор, архимандрит Дорофеи (Дбар)  Феисбук аҿы идаҟьа аҿы бзыԥтәии абжьыуатәии Ашықәс Ҿыц азы аныҳәарақәа рвариациақәа ртәы аниҵеит.

Актәи 1855 шықәсазы раԥхьатәи аԥсуа етнограф Соломон Ажәанба (1809-1855 шш.) ила ишьақәырӷәӷәан, аҩбатәи – 1899 шықәсазы аҭоурыхҭҵааҩы, арккаҩы Џьанашьиа Николаи Семион-иԥа (1872-1918 шш.)  ила.  

Соломон  Ажәанба: «Шьашәы Абжьныха. Уи аԥсуаа бжь-хаҿык иманы дадырбоит, Абжьныха ҳәагьы ишьҭоуп. Ари анцәахәы есышықәса имҵаныҳәоит ажьицәеи аихаҟазацәеи. Ашықәс Ҿыц аламҭалазы (ажьырныҳәамза 13, иулиантәи амзар ала – аред. АП азгәаҭара) ахәылбыҽха, ажьи ашьтәа ишьуеит, уи иԥшәмаԥҳәыс ажьира иадгыло рыцԥхьаӡа арбаӷьқәа, ма ақәытқәа лшьуеит, ачашыла иалхны ачашә ду лӡуеит.  Ашьтәа ажьы ржәуеит, арбаӷьқәа аҵәы иахаҵаны ирӡуеит, ачашәгьы рӡуеит.  Зегьы аныхиахалак ашьҭахь, ажьи имаругақәа ажьираҿы инаганы аԥсынгьери ааигәара ишьҭеиҵоит; уахь инаргоит идырхиаз афатәгьы, аҭаацәагьы еизоит.

Аныҳәара иалаху аҭаацәа зегьы ажьираҿы ишьамхышгылоит, ажьи иакәзар, ихылԥа ааихыхны ацәашьы аиркуеит, асаҟәмал ажьирахь инагаз акәиц иалеиҵоит, анаҩс аныҳәара далагоит. Дныҳәаны данаалгалак ашьҭахь, иара еизаз ашьтәеи арбаӷьқәеи   ргәи-ргәаҵәеи ачашәқәеи ргьама дирбоит.   Ажьираҿы иныҳәо аҭаацәа доусы афатә агьама анырбалак ашьҭахь иныҳәа-ныԥхьаны хԥа-хԥа ҿамҩа аҩы еиқәаҵәа ржәуеит. Убас ала, аныҳәара ианалгалак ашьҭахь, изыхныҳәаз афатә-ажәтә зегьы ажьира  аҟынтәи аҩныҟа инаргоит. Араҟа аԥшәма агәыла-азла наидгаланы аишәа иахатәоит. Крырфоит-крыржәоит, игәырӷьоит-иччоит. Убри аан дара ажьира анцәахәы Шьашәы иҳәоит дрыцхраарц азы».

Нико Џьанашьиа: «Ҳаамҭазтәи аԥсуаа рдинхаҵара аҿы иналукааша аҭыԥ ааннакылоит ажьира акульт, уи ажьырныҳәа, даҽакала иуҳәозара ажьира амҵаныҳәара» ҳәа иашьҭоуп. Зқьышықәса уажәаԥхьа аԥсуаа зыгәра ргоз рынцәахәқәа дыруаӡәкуп Шьашәы. Аԥсуаа ажәытәан ишхарҵоз ала, Шьашәы ажьирақәеи ажьицәеи рынцәахәы иакәын. Ажьира анцәахәы – Шьашәы-хьаҳ –  ахьтәы аҳ Шашәы. Абжьааԥны Ажьырныҳәа аԥсуаа иазгәарҭоит ажьырныҳәамза 13 ауха, Ажәытә амзар ала ашықәс ҿыц аналаго амш азы.  Уи џьоукы-џьоукы агырцәа ртермин ала «Хьычхәама» ҳәа иашьҭоуп. Убри аан иазгәаҭатәуп, «Ажьырныҳәа» аԥсуаа аӡәырҩы Ашықәс ҿыц ашьҭахь раԥхьатәи рымшшьара азы, амра анҭашәалак ашьҭахь ишазгәарҭо.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Ажьырныҳәамза 13, 2024 шықәсазы К.С. Станиславскии В.И. Немирович-Данченкои рыхьӡ зху Москватәи академиатә Музыкатә театр   аҿы, нанҳәамза 26 рзы Аҟәа ақалақь аҿы иаатыз Амузыкатә фестиваль ду «Хьыбла Герзмаа шәаалыԥхьоит» аркра мҩаԥысит,  ҳәа адырра ҟанаҵоит афестиваль апресс-маҵзура.  

Урыстәылеи Аԥсни Жәлар рартистка  сценак аҿы илыцқәгылеит Хьыбла Герзмаа иаԥшьылгаз Актәи Жәларбжьаратәи аконкурс алауреатцәа Алексеи Кулагин, Ольга Маслова, Виачеслав Василиев, Глеб Периазев, Ливеи Хоу, Екатерина Савинкова, Мариа Лупариова, Артуш Полеиан, Дамир Садуахасов, Жаргал Цырендагбаева, Елизавета Пахомова, Гульдана Алдадосова. Афестиваль аркра иҷыдоу асас иаҳасабала аусмҩаԥгатә ихы алаирхәит Сон Чи Хун.

Урыстәыла, Китаи, Ҟазахсҭан, уҳәа атәылақәа рҟынтәи абаҩхатәра злоу ашәаҳәаҩцәа аурыс композиторцәеи аҳәаанырцәтәи акомпозиторцәеи иаԥырҵаз ариақәа нарыгӡеит. Аконцерт мҩаԥнагеит Москватәи аҳәынҭқарратә академиатә симфониатә оркестр. Адерижиор –Ариф Дадашев.

Ахәылԥаз арежиссиор — Урыстәыла жәлар рартист Алеқсандр Титель. 

Аопертә сцена иҩацхахо аиаҵәаџьқәа злахәыз аныҳәатә гала-концерт ала ихыркәшахеит Урыстәыла, Аԥсны, Ҟазахсҭан, Белорусиа еиеуеиԥшым ақалақьқәа рҿы имҩаԥысуаз, акыраамҭа зҵазкуаз амузыкатә марафон.  

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Ажьырныҳәамза 14 рзы  85-шықәса лхыҵра аиубилеи азгәалҭоит Аԥснытәи АССР жәлар рҵарадырра зҽаԥсазтәыз аусзуҩ, Ареспублика Аԥсны ҳаҭыр зқәу аспорт азҟаза, амҵәышәмпыл азы ареспубликатә категориа змоу аӡбаҩ, аџьа аветеран, Ареспубликатә ахәыҷтәы-қәыԥштә спорттә школ аҵара аҟәша аиҳабы Папба Анжела Чагә-иԥҳа.

«Анжела Чагә-иԥҳа лыԥсҭазааратә мҩа гәыкала аспорт амаҵзура иазкхеит, уи даара ҳаҭыр-пату ақәҵартә иҟоуп. Ҳара Анжела Чагә-иԥҳа Аԥсны абаҩарҵәыреи аспорти рыҿиараҿы ллагалазы, лыуаҩреи лаамсҭашәареи рзы иҭабуп ҳәа лаҳҳәоит. Аиҳабацәа рхатәы ҿырԥштәы ала уаҳа даҽаџьара иаҳзымҵо адырра шьахәқәа ҳарҭоит, иҳаларааӡоит ауаҩра, апатуқәҵара, гәыкала аизыҟазаара. Анжела Чагә-иԥҳа аӡәырҩы аспортсменцәа рааӡара аҿы ллагала ду алоуп.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны аҳәынҭқарратә дачақәа Русбарҭа аиҳабы Беслан Кәыҵниа аӡиа Риҵа аҟны иҟоу «Сталин идача» аукцион аҟынтәи ирҭиизшәа аинформациа алаҵәара инамаданы аҳәамҭа ҟаиҵеит.
Беслан Кәыҵниа атәылауаа ауаажәларра рыҩныҵҟа аибарххареи аҭагылазаашьа адистабилизациеи иашьҭоу џьоукы ирҳәо, ирыҩуа харҵаанӡа, уи аԥхьа ироуз адыррақәа аофициалтә хыҵхырҭақәа рыҟны игәарҭаларц азы ааԥхьара ҟаиҵоит.
Аҳәамҭа аҿы ахәҭакахьала иазгәаҭоуп:
«Аоппозициатә амассатә информациа ахархәагақәа рыҟны ицәырҵит Сталин идача аукцион аҟынтәи 850 нызқь мааҭ ҳәа иаазхәаз, ари аҭыԥ аҟны акурорт аҟаҵара згәы иҭоу, иааиуа хәышықәса ирылагӡаны 800 миллион мааҭ ширҳауа атәы зҳәо ауаҩы ивидеонҵамҭа. «Ҳара араҟа зеиӷьаҟам акурорт ҳаргылараны ҳаҟоуп, уи қьырала москватәи VIP-клиентцәа ираҳҭалоит, иҳамоу азԥхьагәаҭарақәа рыла, иааиуа хәы-шықәса рыҩныҵҟа 800 млн. мааҭ ҳарҳароуп»,– ҳәа иҳәоит авидеонҵамҭаҿы ари ауаҩ, убри аан уи адача ахыбрақәа рҭеиҭыԥш, рхаҿра ԥсаххаӡом ҳәа иазгәеиҭеит.
«Официалла иаҳҳәоит, ари аинформациа шиашам, уи акыр аҵабырг ишацәыхароу. Риҵатәи амилаҭтә парк аҵакыраҟны иҟоу Сталин идача - амилаҭтә малуп, аӡәы иааирхәаратәы аҭагылазаашьа ҟалараны иҟаӡам.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 13, 2024. Апсныпресс. Шьамтәыла иҟоу Аԥсны Ацҳаражәҳәарҭа иарбоу адипломатиатә хаҭарнакра Аԥсны адәныҟатәи аусқәа Рминистрра ахь афинанстә усшәҟәқәа нанашьҭӡом ҳәа асоциалтә ҳақәа рҿы ицәырҵыз ахарадҵақәа инарымаданы аҳәамҭа аланарҵәеит.

Ацҳаражәҳәарҭа акоманда акыр аамҭа аҩныҵҟа Шьамтәыла иҟоу зынӡа имариам аҭагылазаашьақәа рҿы аусура шынанагӡо азгәаҭо, ас еиԥш иҟоу ацәажәарақәа иашаӡам ҳәа аҳәамҭа ҟанаҵоит.   

«Ҳара уажәаԥхьагьы аҳасабырбара аганахьала ауадаҩрақәа ҳаман. Ҳара ҳхатә шәарҭадареи иаҳзааигәоу ауаа ршәарҭадареи ҳақәгәыӷыртә ҳаныҟам, иуадаҩу аҭагылазаашьақәа рҿы аус ааур акәзоит. Ҳусураҿы иҳауо ахарџьқәа есымша шәҟәыла аиқәыршәаразы алшара ҳамаӡам. Ари апроблема уажәакәӡам ианцәырҵ, Аконтрольтә Палата аҿы  уи атәы рдыруазароуп.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 13, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аурыс поет дуӡӡа Алеқсандр Пушкин диижьҭеит 225-шықәса аҵра иазку аусмҩаԥгатә мҩаԥысраны иҟоуп Новгород ақалақь аҿы, жәабранмза  14 рзы, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аҟәа ақалақь Ахадара аофициалтә саит.

Аԥсны аҳҭнықалақь ауааԥсыра апоет иубилеи азгәаҭара рхы аладырхәырц алшара рымоуп. Уи азы жәабранмза 10, 2024 шықәса рҟынӡа абри аҵакы змоу авидонҵамҭақәа рышьҭыроуп:

Ақалақь ауааԥсыра ргәыԥ рхатәы бызшәала А. С.Пушкин иажәеинраала «Ссир лаԥшҵашәарак сгәалашәоит сара» («Я помню чудное мгновенье») иаԥхьоит. (К ***).

Ақалақь ауааԥсыра ргәыԥ А.С.Пушкин мыцхәу идууцәам иажәеинраалак инеимда-ааимдо урыс бызшәала иаԥхьоит.

Изҭаху зегьы хыԥхьаӡарала иԥкым, хаҭала дара злаху авиденҵамҭақәа аарышьҭыр алшоит.  

Авидеонҵамҭақәа амобилтә ҭел, мамзаргьы авидеокамера ала иҭыхзар ҟалоит. Гәыԥ-гәыԥлатәи аԥхьарахь излауа ала ирацәаны ауаа адыԥхьалазар бзиоуп.

Аусмҩаԥгатә аиҿкааҩцәа шәвидеороликқәа иазыԥшуп. Авидеонҵамҭақәа рынашьҭра ҟалоит абри аелектронтә ԥошьҭа ала: Hierdie e-posadres word van Spambotte beskerm. Jy moet JavaScript ontsper om dit te lees..

Аҟәа ақалақь Ахадара А.С.Пушкин иажәеинраала «Ссир лаԥшҵашәарак сгәалашәоит сара» («Я помню чудное мгновенье») Дырмит Гәлиа, Владимир Ҵнариа, Мушьни Лашәриа реиҭагамҭақәа акьыԥхь ахь ицәырнагоит.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 13, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Ажьырныҳәа, мамзаргьы Адунеи ацәырҵра Амш – аԥсуаа рҿы традициала жәытә-натә аахыс ишьақәгылахьоу аныҳәақәа иреиуоуп.  Уи ажьырныҳамза 13- 14 ауха ауп ианазгәарҭо.  

Зқьышықәса уажәаԥхьа аԥсуаа зыгәра ргоз рынцәахәқәа дыруаӡәкуп Шьашәы. Аԥсуаа ажәытәан ишхарҵоз ала, Шьашәы ажьирақәеи ажьицәеи рынцәахәы иакәын. Убри аҟнытә дара ажьира анцәахәы Шьашәы иҳәон дрыцхраарц азы. Ажьира – жәытә-натә аахыс аԥсуаа рҿы иԥшьоу ҭыԥны иԥхьаӡоуп, ажәытәын уи ҩнаҭацыԥхьаӡа игылан, араҟа аныҳәарақәа ҟарҵон, иара убас ажьаҳәа, аԥсынгьери, арыҭәа уҳәа рнапы ақәҵаны аҭоубагьы шьҭарҵон. Ажәытәӡан аԥсуаа ажьира ажәҩанмца амацәыс иахәҭакны ирыԥхьаӡон. Амацәыси ажьиреи амагиатә еимадара рыман, уи ауааи иреиҳаӡоу амчқәеи рыбжьаҟаза аҳасабала иахәаԥшуан.   

Ажьырныҳәа аҽны аҭаацәа зегьы еизоит, ашьтәа ршьуеит, ажьира иадгыланы иныҳәоит.

Ашьыжь шаанӡа аҭаацәа рҿы еиҳабу ашҭа дықәланы наунагӡа аԥсҭазаара символра азызуа ашәшьи ажәла аизҳазыӷьара иазку араса махәқәеи еизганы аҩны - агәара иахьиигӡоит.  Анаҩс ахәыҷқәа ахьыцәо ауада дааҩналаны аԥараҿырпи аџьықәреи арыцқәеи араса амахәқәеи ҩнеиԥсоит. Уи Зегь Зымчу иахь аҭаацәа реизҳазыӷьара азы аҳәара символра ауеит. Убри аан иара иҳәоит: «Ахьи араӡны ҷах-ҷах».

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Ажьырныҳәазы Аԥсны жәлар дрыдныҳәалеит.

Адныҳәалараҿы, ахәҭакахьала иазгәаҭоуп.

«Акыр иаԥсоу ҳауаажәлар, ҳашьцәа, ҳаҳәшьцәа, Аԥсны иқәынхогьы, уи анҭыҵ иҟоугьы, гәык-ԥсык ала ишәыдысныҳәалоит аԥсуаа ҳзы иԥшьоу, аҵак дуӡӡа змоу Ажьырныҳәа!

Шәышықәсала ҳажәлар имырӡқәа иаарго ари аныҳәа амч еиднакылоит аҭаацәарақәа, ауа-аҭахыра, еизааигәоу зегьы. Абри ауха Анцәа иахь рхы рханы аиҳабацәа аҭоурых дуӡӡа змоу Ҳаԥсадгьыл азы иныҳәоит, аҭынчра, ахирра, абарақьаҭра агымзарц, иҟазарц аизҳара, анҵыра, ҳҵас, ҳқьабз мыӡырц азы, ҩнаҭацыԥхьаӡа аҳәоуеиқәшәара, аҳаҭыреиқәҵара рымазарц азы.

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 12, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Ажьырныҳәамза 11 рзы аҳазалхратә ԥыԥшырҭа «Ԥсоу» аҿы аоператив-профилактикатә уснагӡатәқәа рымҩаԥгараан, аҳәынҭқарратә ҳазалхратә Еилакы аусзуҩцәа ирыԥшааит акриптовалиута арҳара иазку х-аппаратк.

Амаининг аппаратқәа рыԥшааит Аԥсны атәылауаҩ  Берулаа П. Г. дзықәтәаз автомашьына Nissan Terrano  асалон агәаҭараан.

Зҭыжьратә лшара  104 Тх/с. рҟынӡа инаӡо даҽа х-аппаратк WhatsMiner M30S+ Аԥсны атәылауаҩ Нарманиа Б. Иу. дзықәтәаз автомашьына Toyota Alphard асалон аҩныҵҟа ирыԥшааит.

Аппаратқәа изтәу ирымхуп. Административтә зинеилагарақәа рзы ашьаусеилыргарақәа хацыркуп.  

Аҟәа. Ажьырныҳәамза 12, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Жәабранмза 10 рзы Екатеринбург ақалақь аҿы имҩаԥысраны иҟоуп апрофессионалтә бокс азы атурнир (RCC Boxing Promotions), ҳәа адырра ҟанаҵоит Sport.rambler.ru. Ари аспорт абзиабаҩцәа урыстәылатәи апроспект Харитон Агрбеи (12-0, 8 КО) аԥышәа змоу аргентинатәи аспортсмен Марселино Николас Лопеси (37-4-1, 22 КО) реиндаҭлара рбараны иҟоуп. Урҭ реиԥылара мҩаԥысуеит зықьҩыла ауаа зкуа Акультура-гәырҿыхаратә Комплекс «Уралец» арена аҿы.  

Жәларбжьаратәи акласс змоу Урыстәыла аспорт азҟаза Харитон Агрба 2019-шықәса анҵәамҭазы апрофессионалтә бокс ахь дыиасит, убри аамҭа инаркны иара знык иадамзаргьы даҵамхаӡацт. Ԥшьышықәса рыла иара 12 еиндаҭлара мҩаԥигеит, 12 иааира игеит, урҭ рахьынтә ааба ҽҳәараанӡа, аӡбаратә ҭаҩрақәа рҿы раундк аҿгьы даҵамхаӡацт.