Аҟәа. Рашәарамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент Аиҳабы ихаҭыԥуаҩ Ашоҭ Миносиан напхгара зиҭо Аԥснытәи аделегациа XXVII Петербургтәи Жәларбжьаратәи Аекономикатә Форум ахы аланархәуеит. 

Аделегациа аилазаараҿы иҟоуп – асоциалтә политикеи аџьеи агәабзиарахьчареи адемографиеи аветеранцәеи аибашьра аинвалидцәеи русқәа рзы апарламенттә Еилакы ахантәаҩы Рашида Аиба,  абиуџьети акредиттә еиҿкаарақәеи ашәахтәқәеи афинансқәеи рзы апарламенттә Еилакы ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩ Дмитри Маршьаниа, аекономикатә зҵаарақәа рзы Апарламент Аиҳабы иабжьгаҩ Хада Нодар Шьоуа.

Афорум аатит рашәарамза 5 рзы. Аус алоит рашәарамза  8 рҟынӡа.

Петербургтәи Жәларбжьаратәи Аекономикатә Форум есышықәса, 1997 шықәса инаркны имҩаԥысуеит, 2006 шықәса раахыс – Урыстәылатәи Афедерациа Ахада ихылаԥшреи иалахәхареи рыла.

Петербургтәи Жәларбжьаратәи Аекономикатә Форум — ари иҭышәынтәалоу аҿаира хықәкыс иҟаҵаны аглобалтә економика азҵаара хадақәа рылацәажәареи иреиӷьу адунеизегьтәи аԥышәеи акомпетенциақәеи рыла аимадареи рзы аплошьадка ауп.  

Аҟәа. Рашәарамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны адәныҟатәи аусқәа Рминистрра Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара Ассамблеиа Хада рашәарамза 4, 2024 шықәса рзы иаднакылаз изаамҭанытәиу арезолиуциа «Аԥсни Аахыҵ Уаԥстәылеи рҟынтәи ахҵәацәеи аҩныҵҟа еиҭаҵыз ахаҿқәеи рзы Аԥҟарақәа» иахцәажәеит.    Арезолиуциа аҿы ахҵәацәеи аҩныҵҟа еиҭаҵыз ахаҿқәа зегьи рыҩныҟақәа рахь ахынҳәразы азин рымоуп ҳәа иарбоуп.

«Зегьы реиҳа агәынамӡара цәырнагоит иарбоу арезолиуциа есышықәса аԥсуа ган иарбоу азҵаара азы агәаанагара ҳасаб аҭарада иахьрыдыркыло. Ишдыру еиԥш, шықәсы рацәа инеиԥынкыланы Ареспублика Аԥсны ахаҭарнакцәа, Жәларбжьаратәи Женеватәи аилацәажәарақәа рҳәаақәа ирҭагӡаны уахь иналаҵаны, Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара Ассамблеиа Хада алахәылацәа рҿаԥхьа ахҵәацәа рызҵаара аганахьала рхатәы позициа адгалара рҽазыршәоит.   Аха рыцҳарас иҟалаз, иазинтересу аганқәа зегьы рзы еиҟароу аҭагылазаашьақәа раԥҵара азы аԥсуа ган иқәнаргыло азҵаарақәа зегьы иахәҭоу азхьаԥшра амамкәа иаанхоит», – ҳәа иазгәаҭоуп ахцәажәара аҿы.

Қырҭтәыла аԥшьгарала есышықәса Еиду Амилаҭқәа Реиҿкаара Ассамблеиа Хада аҿы абжьыҭиазы зыдгалара мҩаԥгахо  иарбоу аусшәҟәы  аганқәа згьы ргәаанагара ҳасаб азымукәа еиқәыршәоуп, аиаша адымгылара аҟазшьа амоуп, арегион аҿы иҟоуҵәҟьа аҭагылазаашьа аанарԥшӡом, ҳәа ирыԥхьаӡоит Аԥсны адәныҟаполитикатә Хылаԥшырҭа аҿы.  

Аҟәа. Рашәарамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Афон Ҿыц иҟоу Ацқьа Ацҳаражәҳәаҩ Симон Канттәи ихьӡ зху Афонҿыцтәи аберҭыԥ ахәыҷы рацәа змоуи зматериалтә ҭагылазаашьа уадаҩуи аҭаацәа ирынаҭо ацхыраара азы адырра ҟанаҵеит.    

10 шықәса рыҩныҵҟа инанагӡо аусура аҳәаақәа ирҭагӡаны еиуеиԥшым ацхырааразы аҳәарақәа зну шәкыла арзаҳалқәа  рыдыркылахьеит. Ихадоу ахырхарҭақәа иреиуоуп – ахәшәқәа раахәара, зықәра наӡам акы иаԥсоу рыхәшәтәра аҿы ацхыраара рыҭара, ахәышәтәразы Аԥсны анҭыҵ ацараан ицәырҵуа атранспорттә харџьқәа рхарҭәаара, афатә аалыҵқәеи ашәҵатәи раахәаразы ацхыраара аҭара, уҳәа убас иҵегьы.  

Есышықәса аҟәша ахәыҷы рацәа змоуи зматериалтә ҭагылазаашьа уадаҩуи аҭаацәа рҿы изызҳауа ахәыҷқәа рзы ашколтә фома аахәара еиҿнакаауеит. 2016 шықәса раахыс иҿыцу ашколтә форма роуит атәыла араионқәа зегьы рҟынтәи 1079-ҩык ахәыҷқәа, уи ахәԥса азеиԥш еицҵалыҵ  7 млн 434 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡоит.  

Аҟәа ацхыраара зҭаху аҭаацәа адгылара рыҭара знапы алаку агәыҳалалратә еиҿкаарақәа активла аус рыцура алнаршоит. Убас, 2023 шықәсазы агәыҳалалратә хықәкқәа рзы иазоужьхеит  2 153 250 мааҭ, акультура-гәыҳалалратә фонд «Ашана» ахылаԥшра аҵаҟа иҟоу ахәыҷқәагьы рзы – 800 нызықь мааҭ, афонд «Иқьиоу аус» («Доброе дело») – 50 нызықь мааҭ, афонд «Асакьал»  - 300 нызықь мааҭ, афонд «Аԥсара» - 500 нызықь мааҭ, афонд  «ПИМО» - 50 нызықь мааҭ уахь иналаҵаны.

Аҟәа. Рашәарамза 5, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Новосибирсктәи академиатә аҿартә театр «Глобус» асцена иахьа иаднакылоит Аԥснытәи иааз асацәа. Ҳара ҳаурыс драматә театр ахәаԥшцәа иднарбахьеит арежиссиор Сергеи Ефремов иқәиргылаз аспектакль «Евгени Онегин». Уи иуникалу азнагара аҿы зегьы рышколтә шықәсқәа раахыс ирдыруа асиужет иҿыцу аԥшшәхәқәа, иџьашьаху аинтонациа  ахылоит.

Аҟәа. Рашәарамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Рашәарамза 4, 2024 шықәса рзы Иреиҳаӡоу аӡбарҭа аҿы Шьамтәыла атәылауаҩ Халил Амер иганахьала ашьаустә материалқәа рыхәаԥшра хыркәшахеит. Халил Амер иганахьала «ауаҩы гәымбылџьбарала цәгьаԥсышьа иҭара» ахәҭаҷ ала идыз ахара шьақәырӷәӷәахеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны Апрокуратура Хада аофициалтә саит.

Ԥхынҷкәынмза 19, 2023 шықәса рзы, Аҟәа ақалақь аҿы, ижәны иҟаз Халил Амер игәылаԥҳәыс Урыстәылатәи Афедерациа атәылауаҩԥҳәыс Лиутова О. В иареи  ажәа анеимарк ашьҭахь игәы ааибаган аҳәызбалеи амаркатыли рыла уи  87-нтә илылаҵаны ахәрақәа лниҵеит, иара убри ала аԥҳәыс цәгьаԥсышьа лиҭеит.

Аҟәа. Рашәарамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Рашәарамза 4, 2024 шықәса рзы Урыстәыла Апрокуратура Хада аҿы «Аԥсны Аҳәынҭқарреи Урыстәылатәи Афедерациеи ашәахтәии абиуџьеттәии азакәанԥҵарақәа рынагӡара азы апрокурортә хылаԥшра аусхкы аԥышәа» атема ала астол гьежь мҩаԥысит.

Ари ҳтәылақәа рыпрокуратура Хадақәа рыбжьара 2023-2024 шықәсқәа рзы аусеицура апрограмма назыгӡо аусмҩаԥгатәқәа ируакуп.  

Аԥсны Аҳәынҭқарра Апрокуратура Хада аофициалтә саит аҟны иҟоу адыра ала, Аԥсны Урыстәылеи Рхылаԥшырҭақәа апрокурорцәа рзинмчы, ашәахтәии абиуџьеттәии азакәанԥҵара анагӡара аганахьала апрокурорттә усура аԥышәа иалацәажәеит.

Убас, аԥснытәи аделегациа аҳәаанырцәтәи рколлегацәа Ареспублика Аԥсны ашәахтәии абиуџьеттәи закәанԥҵара апрокурорттә хылаԥшра анагӡара аҿы ихадоу ахырхарҭақәас иҟоу рзеиҭарҳәеит.  

Ахәҭакахьала, урыстәылатәи аделегациа ахаҭарнакцәа ртәылаҿы иҟоу аҳәынҭқарратә аахәарақәа русхкы аҿы аҳәынҭқарратә контрактқәа рыбжьаҵараан апрокурорттә хылаԥшра, урыстәылатәи амилаҭтә проектқәа рынагӡара аганахьала апрокурорттә хылаԥшра, уҳәа   еиҿызкаауа азакәанԥҵара иалацәажәеит, иара убас апрокурорттә зхьаԥшра ахархәара аԥышәа иазааҭгылеит.  

Аҟәа. Рашәарамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы Аҳәынҭқарратә Еилакы ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩ Беслан Карчаа Аԥсныпресс акорреспондент диҿцәажәо Аԥснытәи аспортсменцәа Жә-ҳәынҭқаррак зҵазкуа Аҳәынҭқаррабжьаратәи Аидгыла (БРИКС) атәылақәа Рыхәмаррақәа 14 спорттә хкы рыла рылахәхара атәы далацәажәеит.

Аԥснытәи аделегациа аилазаараҿы иҟалоит 102-ҩык, урҭ рахьынтә  63 - ҩык  спортсменцәоуп.

Беслан Карчаа аусмҩаԥгатә апланқәа дрылацәажәеит:

«Ареспублика Аԥсны аделегациа рашәарамза 11 рзы Жә-ҳәынҭқаррак зҵазкуа Аҳәынҭқаррабжьаратәи Аидгыла (БРИКС) атәылақәа Рыхәмаррақәа рылахәхаразы Ҭаҭарсҭан иҟалоит. Аделегациақәа рнапхгаҩцәа реиԥылара уи аԥхьа мышкы шыбжьоу имҩаԥысуеит».

Беслан Карчаа иажәақәа рыла, аԥснытәи аспортсменцәа - фиџьитал-шьапылампыли фиџьитал-мҵәышәмпыли реиԥш иҟоу иҿыцу аспорт хкқәа рыла аицлабрақәагьы рхы аладырхәраны иҟоуп.  «Раԥхьа акомпиутер аҿы ахәмаррақәа мҩаԥгахоит, анаҩс аплошьадка аҿы»,- ҳәа иазгәеиҭеит иара. Иара убас имҩаԥгахоит асамбо, аӡиудо, атлетика лас, аԥкьаҭмпыл, зхы иақәиҭу аиқәԥара, амаҟақәа рыла аиқәԥара, абокс, ашахматқәа, карате, ушу, уҳәа рыла аицлабрақәа», -ҳәа адырра ҟаиҵеит Беслан Карчаа.

Аҟәа. Рашәарамза 5, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. 2024 шықәса хәымз рыла Аԥсны абиуџьеҭ 1823,7 млн. мааҭ ашәахтәқәа алагалахеит.  Убри аан планла ишьақәыргылан 1584,2 млн. мааҭ. Анагӡара  115% рҟынӡа инаӡоит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны ашәахтәқәеи аизгақәеи Рминистрра апресс-маҵзура.

Аплан ахыхь инагӡаз ашәахтә шәатәқәа реицҵалыҵ 239,5 млн. мааҭ.  2023 шықәсазы аиԥш-зеиԥшу аамҭахәҭазы инагӡаз ашәахтә шәатәқәа 114% рҟынӡа инаӡон, уи аицҵалыҵ 230,2 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡон.  

2024 шықәса хәымз рыла имҩаԥгаз ашәахтә шәатәқәа араионқәа рыла абасала ишьақәгылеит:

Аҟәа. Рашәарамза 04, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Еилкаахеит XVII Ареспубликатә ашколхәыҷқәа рыспартакиада заанаҵтәи аихшьаалақәа. Аԥсны Зҽаԥсазтәыз абаҩарҵәыра аусзуҩ Аслан Ҭаркьыл иажәақәа рыла, иахьазы  атлетика лас, ашахматқәа, абокс, аӡиудо, астолтә ԥкьаҭмпыл, асамбо, зхы иақәиҭу аиқәԥара реиԥш иҟоу аспорттә хкқәа рыла аихшьаалақәа ҟаҵоуп.

Имҩаԥгаз аицлабрақәа зегьы реихшьаалақәа рыла, аԥхьа игылоуп Аҟәа ақалақь (200 кәаҭала), аҩбатәи аҭыԥ аҿы игылоуп Гагра ақалақь (184 кәаҭала), ахԥатәи аҭыԥ аҿы – Гәдоуҭа ақалақь (158 кәаҭала). Егьырҭ акомандақәагьы убасҵәҟьа ибзиоу аихьӡарақәа аадырԥшит. Убас: Гал - 156 кәаҭала, Ҭҟәарчал - 136 кәаҭала, Очамчыра – 134 кәаҭала,  Гылрыԥшь – 122 кәаҭала,  Аҟәа араион - 94 кәаҭала.

Аҟәа. Лаҵарамза 4, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа, аԥыза-министр актәи ихаҭыԥуаҩ, афымцамчи атранспорти рминистр Џьансыхә Нанба, аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩ, аекономика аминистр Кристина Озган, Аԥсны Абжьаҟазаратә ӡбарҭа ахантәаҩы Фатима Кәыҵниа XXVII Петербургтәи Жәларбжьаратәи аекономикатә Форум рхы аладырхәраны иҟоуп.

Афорум мҩаԥыслоит Санкт-Петербургтәи Аконгресс-цәыргақәҵатә Центр «Экспофорум» аҿы рашәарамза  5 инаркны рашәарамза 8 ыҟынӡа.

Сынтәа имҩаԥысуа Афорум атема хаданы иҟоуп — «Еиуеиԥшым амчратә центрқәа рыҟазаара азԥхьагәазҭо, азинеиҟарарара апринцип ала ишьақәгылоу адунеиеиҿкаара ашьаҭа – иҿыцу аҿиара ахырхарҭақәа рышьақәгылара» ( «Основа многополярного мира - формирование новых точек роста»).