Аҟәа. Мшаԥымза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Хәажәкырамзазы ареспублика абиуџьет ашәахтә шәатәқәа раҳасабала иалагалаз аԥаратә хархәагақәа рзеиԥш еицҵалыҵ 300,6 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡоит, мамзаргьы даҽакала иуҳәозар,   103%. Убри аан планла иазԥхьагәаҭан  – 292,7 млн. мааҭ, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны ашәахтәқәеи аизгақәеи рзы Аминистрра апресс-маҵзура. 

2024 шықәса хымз рыҩныҵҟа ашәатхтә шәатәқәа раҳасабала ареспубликатә биуџьет иалагалан 1 012,2 млн. мааҭ. Убри аан, планла иазԥхьагәаҭан 820,7 млн. мааҭ. Аплан анагӡара 123% рҟынӡа инаӡоит. 2023 шықәса аиԥш-зеиԥшу аамҭахәҭа иаҿырԥшны уахәаԥшуазар, ашәахтә шәатәқәа ралагалара адинамика 117% рҟынӡа инаӡоит, уи иааизакны аицҵалыҵтә рбага ала 150,2 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡоит.

Аҟәа. Мшаԥымза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Мшаԥымза   2 рзы Аҳәынҭқарра Ахада Иусбарҭа аҿы Аҳәынҭқарра Ахада Ихаҭыԥуаҩ Бадра Гәынбеи аԥыза-министр актәи ихаҭыԥуаҩ, аенергетикеи атранспорти рминистр Џьансыхә Нанбеи зыргылара мҩаԥысуа аҳаирбаӷәаза ааигәара иҟоу аҵакырақәа рҿы инхо  ауааԥсыра рхаҭарнакцәеи реиԥылара мҩаԥысит.

Аҳәынҭқарра Ахада ипресс-маҵзура иҟанаҵо адыррақәа рыла, аиԥылара аҿы В.Г.Арӡынба ихьӡ зху Жәларбжьаатәи аҳаирбаӷәаза «Аҟәа» аргылара иазку аинвестициатә проект анагӡара иадҳәалоу хадара злоу аспектқәа ирылацәажәеит.

Бабышьра ақыҭа ахаҭарнакцәа Аҳәынҭқарра Ахада Ихаҭыԥуаҩ иарҳәеит акыр зҵазкуа аӡбамҭақәа аҭыԥантәи ауааԥсыра ринтересқәа ҳасаб амҭаӡакәа ирыдыркылар ҳәа ишшәо, уи ӷәӷәала  агәҭынчымра шрызцәырнаго.  Аҳәынҭқарра Ахада Ихаҭыԥуаҩ урҭ агәра диргеит ас еиԥш идуу, акыр зҵазкуа  азеиԥшмилаҭтә проект анагӡара, адгьыл зымпыҵаку рзинқәа рыхьчареи араҟа инхо зегьы ринтересқәа рынагӡареи алзыршо амилаҭтә закәанԥҵара анормақәа инарықәыршәаны ишымҩаԥысло азы.

Аҟәа. Мшаԥымза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Есышықәса, мшаԥымза 2 рзы, еицырдыруа алакәқәа раԥҵаҩы Ганс Христиан Андерсен (1805 – 1875 шш.) иира Амш аҽны адунеи аҟны Жәларбжьаратәи ахәыҷтәы литература амш азгәарҭоит. Ари амш ахықәкы хаданы иҟоуп  – ахәыҷтәы литература азхьаԥшра, ахәыҷқәа ашәҟәыԥхьара ргәаԥхо аҟаҵара, ашәҟәытә литература адгылара аҭара. Жәларбжьаратәи ахәыҷтәы литература амш аԥҵара аԥшьызгаз еицырдыруа анемец шәҟәыҩҩы Иелла Лепман лоуп. Ганс Христиан Андерсен ихьӡ зху Жәларбжьаратәи апремиа аԥҵара аԥшьгаҩыс иҟазгьы лара лоуп. Иелла Лепман ахәыҷқәа рзы алитература азы аҳамҭа «Анобельтә ҳамҭа хәыҷы» ҳәа ахьӡ алҭеит. Уи ранашьахоит адунеи зегьы аҿы иреиӷьу ахәыҷтәы шәҟәқәа равторцәа.

Ахәыҷтәы шәҟәқәа ахәыҷы иҩныҵҟатәи адунеи арбеиоит идунеихәаԥшышьа дырҭбаауеит, адырра ҿыцқәа раиура игәадырԥхоит. Ахәыҷқәа рзы иҩуан еицырдыруа аԥсуа шәҟәыҩҩцәа Д. Гәлиа, Б. Шьынқәба, Т. Аџьба, уҳәа убас аӡәырҩы. Аԥсуа прозаикцәеи апоетцәеи реиҳарак имаҷымкәа ахәыҷқәа ирзырхоу ажәеинраалақәеи ажәабжьқәеи аповестқәеи рымоуп.  

Иарбан ахәыҷтәы шәҟәқәоу иахьа еиҳа изызҵаауа,  иарбан шәҟәқәоу ахәыҷқәа еиҳа бзиа ирбо атәы Аԥсныпресс акорреспондент изеиҭарҳәеит аҳәынҭқарратә бызшәатә политика азы Аҳәынҭқарратә Еилаки Аҟәа ақалақь аҿы аус зуа ашәҟәҭирҭақәеи рҿы.

Аԥсны аҳәынҭқарратә бызшәатә политика азы Аҳәынҭқарратә Еилакы анапхгаҩы Гәында Кәыҵниа лажәақәа рыла, ахәыҷтәы литература аҭыжьра  Аусбарҭа аусураҿы аԥыжәара змоу хырхарҭаны иҟоуп. Уаанӡагьы, лара аԥсуа бызшәа Аҳәынҭқарратә фонд анапхгаҩыс даныҟаз аамҭазгьы иԥшӡаны асахьақәа рыла еиқәыршәоу ахәыҷтәы шәҟәқәаеи алабҿабатә цхыраагӡақәеи  рҭыжьра   ахшыҩзышьҭра ду арҭон.

«Ҳаԥсуа шәҟәыҩҩцәа аӡәырҩы еиҭаргахьеит: Джанни Родари иҩымҭа «Чополинно» (Мушьни Аҳашба), Коллоди Карло иаԥҵамҭа «Пинокио ихҭысқәа» (Алықьса Гогәуа), Ганс Христиан Андерсен илакәқәа раԥхьатәи ахәҭа Сергеи Зыхәба, аҩбатәи ахәҭа Шамил Аҟәысба, аурыс лакәқәа «Колобок», «Курочка ряба» еиҭеигеит Валентин Коӷониа, Нелли Ҭарԥҳа еиҭалгеит «Апринц хәыҷы» уҳәа иҵегьы.

«Иахьа ахәыҷқәа еиуеиԥшым агаджетқәа – асмартфонқәеи апланшетқәеи еиҳа рхы иадырхәоит, ашәҟәқәа еиҳа имаҷны иркуа иалагеит.  Аха ҳара ҳгәаанагарала, ашәҟәытә культура ажәытәра иамгаӡеит. Ашәҟәқәа ахәыҷқәа рзы ихымԥадатәиуп. Ахәыҷтәы шәҟәқәа ахәыҷқәа рааӡареи рдунеихәаԥшышьа арҭбаареи рҿы ихадоу ароль нарыгӡоит», – ҳәа илҳәеит лара.

Аҟәа. Мшаԥымза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра анаркотикқәа реикәыршара ахылаԥшра азы Аусбарҭеи Аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзуреи русзуҩцәа дааныркылеит Аҟәа ақалақь аҿы инхо, 1984 шықәсазы ииз Џьынџьал Асҭамыр Оҭар-иԥа. Уи хаҭалатәи игәаҭара амҩаԥгаразы аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра ахь днаган.

Иаанкылаз ахаҵа ҩыџьа ашаҳаҭцәа алархәны ихала иҵәахны имаз аилаҳәара цәыригеит.

Аҟәа. Мшаԥымза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Мшаԥымза 6 инаркны мшаԥымза 9 аҟынӡа ски-альпинизм азы Арратә жларбжьаратәи ахәмаррақәа  - 2024 «Саянский марш» мҩаԥгахоит.

«Саянский марш» алахәхаразы Абакан ицеит Аԥсны, Иран, Киргизиа, Китаи, Узбекьысҭан, Аахыҵ Уаԥстәыла рҟынтәи аруаа ркомандақәа.

Аицлабрақәа мшаԥымза 6 азы Красноиарсктәи атәылаҿацә, Мраҭашәаратәи Саиантәи ашьхара аҿы иҟоу Арратә округ Хада иатәу арра-спорттә зыҟаҵара Ацентр «Ергаки» абазаҿы ирылагоит.

Аҟәа. Мшаԥымза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Аконституциатә ӡбарҭа ахантәаҩи аӡбаҩцәеи злахәыз аиԥылара мҩаԥигеит.

Аиԥылара аартуа, аҳәынҭқарра Ахада 2021 шықәса хәажәкырамза 1 инаркны Ахантәаҩы имаҵзура аанызкылоз Лиудмила Хоџьашвили имҩаԥылгаз аусуразы иҭабуп ҳәа лаиҳәеит.

Аҳәынҭқарра Ахада Ԥлиа Диана Аконституциатә ӡбарҭа ахантәаҩы имаҵзурахьы лалхра лыдиныҳәалеит.

  «Аконституциатә ӡбарҭа аԥҵара аҳәынҭқарра азинхьчаратә лшара арӷәӷәеит, ауаажәларреи аҳәынҭқарреи аԥхьаҟа рырҿиаразы азинтә шьаҭа азышьҭанаҵеит», - ҳәа атәыла Азакәан хада анормақәа рықәныҟәара ахылаԥшраҟны иамоу аҵакы азгәаҭаны иҳәеит Аслан Бжьаниа. 

Ԥлиа  Диана илҳәеит Аконституциатә ӡбарҭаҟны аханатә имҩаԥысуаз аусура ишацҵахо. 

Аҟәа. Мшаԥымза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Пауерлифтинг азы Аԥсны Ачемпионат аихшьаалақәа ҟаҵоуп. Хәажәкырамза 31 рзы имҩаԥысуаз аицлабрақәа ирылахәын 21-ҩык аспортсменцәа, урҭ рахьынтә 4-ҩык аҭыԥҳацәа.

Аҿари аспорти рзы Аҳәынҭқарратә Еилакы аҿы иҟарҵо адыррақәа рыла, адисциплина «хыхкеицлабра» аҿы ахацәа рыбжьара Вилкс акоефицент ҳасаб азурала ( аспортсмен икапани ишьҭихыз акапани реишьашәалара – АП. аред. азгәаҭа)  актәи аҭыԥ ааникылеит Рамзан Делианиди (зыкапантә категориа 67 рҟынӡа иҟоу рыбжьара, ишьҭихыз акапан 310 кьыла иҟоуп), аҩбатәи аҭыԥ ааникылеит Еслан Наҷҟьебиа (зыкапантә категориа 75 кьыла рҟынӡа инаӡо рыбжьара, ишьҭихыз акапан 330 кьыла иҟоуп), ахԥатәи аҭыԥ ааникылеит - Богдан Ериоменко (Урыстәыла, зыкапантә категориа 100 кьылак рҟынӡа инаӡо рыбжьара, ишьҭихыз акапан 365 кьыла иҟоуп).

Аҟәа. Мшаԥымза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны атәылахьчара Аминистрра иатәу аҵәиԥрыга МИ-24 Гәылрыԥшь араион Кыцикыҭ ақыҭан авариатә тәара нанагӡеит. Уи ашьҭахь аԥырратә машьына амца акит.

Амашәыртә хҭыс ахьыҟалаз аҭыԥ ахь иаразнак инеит атәылахьчара Аминистрра, Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра, аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра ахаҭарнакцәа.

Аҟәа. Мшаԥымза 2, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны атәылахьчара Аминистрра Аҟәа ақалақь Ахадара аҵара Аусбарҭа ианаҭеит ааԥхьаранӡатәи аҽазыҟаҵарақәеи атәылауаҩратә хьчареи рзы аурокқәа рзы ахархәара зауа аҽазыҟаҵаратә арратә инвентар.    

Аҵара Аусбарҭа аҿы атәылахьчара Аминистрра иҟанаҵаз адгылареи еиҵагыло аҿар рырра-патриоттә ааӡара аус аҿы имҩаԥнаго аусеицуреи рзы иҭабуп рҳәеит.

Аҟәа. Мшаԥымза 1, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  «Арратә ԥхықәреи арратә маҵзуреи рзы» 2014 шықәса лаҵарамза 06 аҟнытә Nº 3498-c-V Азакәани «Атәылахьчаразы» 2006 шықәса ажьырныҳәамза 04 аҟнытә Nº 1224-c-XIV Аԥсны Аҳәынҭқарра Азакәани хәажәкырамза 29, 2024 шықәса рзы Аҳәынҭқарра Ахада инапы зҵаиҩыз «2024 шықәса мшаԥымза-рашәарамзазы Аԥсны Аҳәынҭқарра атәылауаа арратә маҵзурахьы рааԥхьареи ааԥхьарала арратә маҵзура иахысуа арратә маҵзураҟнытә рхы рақәиҭтәразы Аусԥҟеи шьаҭас иаҭаны, ааԥынтәи арратә маҵзурахьы ааԥхьара иалагеит.

Арратә ааԥхьара иадҳәалоу аусмҩаԥгатәқәа рымҩаԥгара иалахәхоит ареспублика ақалақьқәеи араионқәеи рхадацәа, аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра, агәабзиарахьчара Аминистрра, аҵара Аминистрра.