Аҟәа. Лаҵарамза 11, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Михаил Мишустин Урыстәылатәи Афедерациа Анапхгара ахантәаҩыс дахьыҟарҵаз инамаданы дидныҳәалеит. Абри атәы иаанацҳауеит атәыла Ахада ипресс-маҵзура.

«Шәара шәҳәынҭқарратә усуреи шәзанааҭтә дырреи ирыбзоураны асанкциақәа рҟынтәи ақәыӷәӷәара анрымоу аамҭазы шәнапхгарала Аиҳабыра рҿаԥхьа иқәгылоу ахыдҵақәа зегьы ихырҳаган ишынарыгӡо агәра умгар залшом.

Аҟәа. Лаҵарамза 8, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны Ахәаахәҭра-Ааглыхратә Палата лаҵарамза 9 аламҭалазы акциа «Сара светеран» мҩаԥнагеит.

Аԥсны Ахәаахәҭра-Ааглыхратә Палата аусзуҩцәа 1941 – 1945шш. Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа аветеранцәа рыҩнқәа рахь инеины ирҭааит, Аиааира Ду Амшныҳәа рыдырныҳәалеит.

Аҟәа. Лаҵарамза 8, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Лаҵарамза 8 рзы  иналукааша аҭоурыхҭҵааҩ, археолог, ауаажәларратә усзуҩы Иури Николаи-иԥа Воронов диижьҭеи 83 шықәса ҵит. Уи ԥсра-ӡра зқәым ишьҭамҭа аанижьит аҭоурыхтә ҭҵаарадырраҟны, активла далахәын аԥсуа жәлар рзинқәеи рхақәиҭрақәеи рыхьчараҟны. 

Ақырҭуа националисттә қәгыларақәа раан Иури Николаи-иԥа Иреиҳаӡоу Асовет аҟны аус иуан, Аԥсны асуверенитет аиҭшьақәыргылареи ашьақәырӷәӷәареи дашьҭан. Аибашьра анцоз иара ихыԥшеи атәыла анҭыҵ имаз ауааи ихы иаирхәон апостсоветтә аамҭазтәи аамҭа уадаҩқәа раан ареспублика адгылара аҭаразы.   

Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра ашьҭахь Иури Воронов ареспублика аиҭашьақәыргылара апроцесси Урыстәылеи Аԥсни реизыҟазаашьақәа рырҿиара ауси активла дрылахәын, ареспублика аполитикатә усзуҩцәа дрыдгыланы асоциалтәи аекономикатәи уснагӡатәқәа рыӡбара инапы алакын.

Иури Воронов иԥсра аԥсуа жәлар цәыӡ дук аҳасабала ирыдыркылеит. Иахьа ҳаҭырла иаҳгәалаҳаршәоит уи иҭынха ду, аԥхьаҟатәи абиԥарақәа рзы ҿырԥшыга бзианы иаанхаз аԥсадгьыл иазыҟазаашьа. 

Уи ихьӡ ахааназ Аԥсны аҭоурых ианылеит, Аԥсны аҭоурых аҟны илагаламҭақәа хашҭра рықәӡам.

Иԥсаҭа бзиахааит Иури Николаи -иԥа Воронов.

Аԥсны Ахада А. Бжьаниа .

Аҟәа.  Лаҵарамза 8, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсни Урыстәылеи рхадацәа Аиааира амш азы адныҳәаларатә цҳамҭақәа еимырдеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аҳәынҭқарра Ахада ипресс-маҵзура.

Аҟәа. Лаҵарамза 8, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Ихаҭыԥуаҩ Бадра Гәынба Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа аветеран Елена Водзинскаиа Аиааира Амшныҳәа лыдиныҳәалеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аҳәынҭқарра Ахада ипресс-маҵзура.

Аҟәа. Лаҵарамза 8, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Лаҵарамза 8 рзы  Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Аџьынџьтәылатә еибашьра Дуӡӡа аветеран Нонна Дорофеева Аиааира Амш 79 шықәса ахыҵра лыдиныҳәалеит.

Аҳәынҭқарра Ахада аветеран Аиааираҟны ллагаламҭазы итабуп ҳәа леиҳәеит.

Аҟәа. Лаҵарамза 8, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа аҿы Аиааира агара Амш азгәаҭара аламҭалазы Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент Аиҳабы Лаша Ашәба адепутатс дахьалхыз аокруг ала инхо аветеранцәа Елена Тимофеи-иԥҳа Водзинскаеи Иуан Ҷыҷыкәа-иԥа Ԥлиеи рыхьӡала адныҳәаларақәа ишьҭит.

Аҟәа. Лаҵарамза 8, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа аҿы Аиааира агара Амш 79-шықәса ахыҵра инамаданы, Владимир Путин Азеирбаиџьан, Ермантәыла, Белоруссиа, Казахсҭан, Киргизиа, Ҭаџьыкьысҭан, Туркмениа, Узбекьысҭан, Аԥсны, Аахыҵ Уаԥстәыла, иара убас Қырҭтәылеи Молдавиеи рхадацәа рыхьӡала адныҳәаларатә цҳамҭақәа дәықәиҵеит.  

Адныҳәаларақәа рҿы Урыстәылатәи Афедерациа Ахада, ҳара иуадаҩӡаз аибашьра ашықәсқәа рзы аџьамыӷәа цәгьа рыхганы Аиааира зырааигәоз зегьы – хацәнымырха афронтқәа рҿы еибашьуази атыл аҿы аџьабаа ду збози ҳаҭыр дула ҳшырзыҟоу ааҳарԥшуеит, ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит.

«Даараӡа акыр аҵанакуеит ҳара зегьы иаҳзеиԥшу аҭоурых аицакреи ахашҭреи алмыршара. Жәаҳәарада, ихымԥадатәиуп усҟан  тәылакны зҽеидкылыны иҟаз ажәларқәа рыбжьара иҟаз аиҩызареи аидгылареи аицхыраареи зеӷьаҟам атрадициақәа реиқәырхара. Убри ауп усҟан ҳабацәеи ҳабдуцәеи имариаӡамыз арратә ԥышәарақәа зегьы рыхганы анацизм аиааира рылзыршаз», – ҳәа иазгәеиҭеит Урыстәылатәи аҳәынҭқарра ахада.

Аҟәа. Лаҵарамза 8, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Аҳәынҭқарратә Хьчара Амаҵзура аусзуҩцәа 96-шықәса зхыҵуа Мариа Ломакина Аиааира Амш лыдырныҳәалеит.

Аҳәынҭқарратә Хьчара Амаҵзура анапхгаҩы, аинрал-маиор Дмитри Дбар ихьӡала иҟаҵаз адныҳәаларатә цҳамҭа аҿы ахәҭакахьала иазгәаҭоуп:  

«Ҳаҭыр зқәу Мариа Филипп-иԥҳа! Ишәыдышәкыл Аџьынџьтәылатәи еибашьра Дуӡӡа аҿы Аиааира агара Амш 79-шықәса ахыҵра инамаданы гәык-ԥсыкала иҟаҵоу адныҳәалара.  

Аиааира Амш – ари аибашьра агәалашәара адагьы, агәыӷра, аҭынчра, акзаара, Аԥсадгьыл ахь абзиабара иасимволны иҟоу мшуп.

Ари аныҳәамш аҽны Шәара аԥхьа шәнаргыланы, аветеранцәа зегьы идуӡӡаны иҭабуп ҳәа раҳҳәоит афашизм аиааира аҿы ирылдыршаз зегьы азы. Шәара иаашәырԥшыз афырхаҵара, агәаӷьра, ахацәнымырхара, еиҵагыло абиԥарақәа зегьы рзы иҿырԥшыганы иҟалоит.  

Аҟәа. Лаҵарамза 8, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Лаҵарамза 8 рзы Аԥсны Афырхаҵа, аинрал-леитенант Владимир Аршба иԥсы ҭазҭгьы  65 шықәса ихыҵуан.

«Аԥсны ажәлар рзы, Арбџьармчқәа рыруаа рзы ари агәалашәаратә рыцхәуп. Ҳара ҳаҭырла даҳгәалаҳаршәоит Аԥсны аҵеи иаша, иналукааша аҳәынҭқарратәи арратәи аусзуҩ, ар раԥхьагыла, аррадҵаҟаҵаҩ, алегендартә командаҟаҵаҩ Владимир Аршба. Уи иррамаҵзуратә мҩа, аибашьрашьҭахьтәи иусура – иԥсадгьыли иуаажәлари рахь имаз абзиабареи апатриотизм иашеи дырҵабыргуеит.

Аинрал-леитенант, аҳәынҭқарратәии ауаажәларратәии усзуҩ, Леон Иорден занашьоу, Аԥсуа ар аԥҵаҩцәа ируаӡәкыз Владимир Гьаргь-иԥа Аршба ихьӡ наунагӡа иҿыцӡоу Аԥсны аҭоурых адаҟьақәа ирнылеит», –  ҳәа иаҳәоит Аԥсны атәылахьчара Аминистрра иҟанаҵаз аҳәамҭа аҿы.

Атәылахьчара Аминистрра анапхгара, Аԥсны Арбџьармчқәа рыруаа атәылахьчара актәи аминистр, Аԥсны Афырхаҵа иҳаҭгәын аҿы ашәҭ шьыҵәрақәа шьҭарҵеит, Ахьӡ-Аԥша апарк аҿы игылоу Владимир Гьаргь-иԥа ибиуст амҵан ашәҭ шьыҵәрақәа рышьҭаҵара ацеремониа мҩаԥгахоит.  Иара убас В.Г.Арӡынба ихьӡ зху Арратә Ахьӡ-Аԥша амузеи аҿы имҩаԥысуеит Владимир Аршба игәалашәара иазку афотоцәыргақәҵеи агәалашәаратә хәылԥази.

Владимир Гьаргь-иԥа Аршба диит лаҵарамза 8, 1959 шықәса рзы Қарҭ ақалақь аруаҩ иҭаацәараҿы.  1976 шықәсазы далгеит Қарҭтәи абжьаратәи ашкол №81.

1980 шықәсазы далгеит 26-ҩык Бақәатәи акомиссарцәа рыхьӡ зху Қарҭтәи Иреиҳаӡоу артиллериатә акомандаҟаҵаратә Абираҟҟаԥшьтә ҵараиурҭа, «леитенант» ҳәа ахьӡ иманы.     

Убри инаркны Аԥсадгьыл ахьчара иара иԥсҭазаара ахықәкы хаданы иҟалоит.

1980 -1981шш. Владимир Аршба Германиа, асоветтә архәҭақәа Ргәыԥ аҿы, артиллериатә радиолокациатә комплекс «Рысь»  аиҳабыс дыҟан. Абҵарамза, 1981 шықәса инаркны жьҭаарамза 1, 1983 шықәсанӡа Афганисҭан аинтернационалтә уалԥшьа наигӡон, уаҟа уи 108-тәи амотохысратә дивизиа 1074-тәи артиллериатә полк абжьытәии арадиолокациатәи аԥшыхәра абатареиа аҿы арратә маҵзура дахысуан.   Аоптикатә ԥшыхәра авзвод акомандаҟаҵаҩыс дыҟан, анаҩс абжьытәии арадиолокациатәи аԥшыхәра авзвод акомандаҟаҵаҩыс дыҟан. 40-тәи архәҭа 108-тәи амотохысратә дивизиа аилазаараҿы арратә операциақәа ааба ихы алаирхәхьан.  Далахәын 1982 шықәсазы имҩаԥгаз Ԥанџьшертәи арратә операциа, ҩынтә ахәрақәа иоухьан.

Иоуз ахәрақәа рышьҭахь Владимир Аршба Кавказнҭыҵтәи арратә округ ахь дыиасуеит. Араҟа иара 152 мм. иҟоу агаубицақәа рбатареиа акомандаҟаҵаҩыс дҟалоит. Анаҩс ирратә маҵзура иациҵоит. Иара дыҟан аракетатә архәҭақәеи артиллериеи рыштаб артиллериатә ԥшыхәреи анапхгараҭареи рбатареиа акомандаҟаҵаҩыс, ареактивтә батареиа акомандаҟаҵаҩыс, артиллериатә дивизион аштаб анапхгаҩыс, аамҭак ала Идџьеван ақалақь арратә комендант ихаҭыԥуаҩысгьы дыҟан.

Ермантәыла арратә маҵзура данахысуаз, иара Спитактәи адгьылҵысра бааԥсы ахҟьаԥҟьақәа рықәгара далахәын.

Владимир Гьаргь-иԥа Аршба иналукааша арратә ԥызак, стратегк, ҳтәыла ахьчаҩцәа реидкылара, профессионалла разыҟаҵара зылшоз командирк иаҳасабала, дцәырҵит иаҳа Аԥсны данаҭахыз, уи амчхара анырӷәӷәатәыз аамҭазы.

Ҳҳәынҭқарра ҭоурыхла иамаз ахьыԥшымра Абираҟ шьҭыхны, Аԥсны жәлар Рфорум «Аидгылара» ихацнаркхьаз жәлары зегь рықәҧара иацызҵаз, иҳаразкыз ҳнапхгаҩ ҕьеҩ, ҳаԥхьагылаҩ ду Владислав Арӡынба 80- тәи ашықәсқәа рынҵәамҭазы иҽазикит усҟан зыда ҧсыхәа ыҟамыз аҩныҵҟатәи архәҭақәа рполк аиҿкаара. Ишыжәдыруа еиҧш, уи аҭоурых аҿы иаанхеит хьӡи-ԥшеи згым «Аԥсуа гвардиа» ҳәа.

Асеиԥш иҟоу амчратә структура ыҟамызҭгьы Аԥсны ашьапы ианықәгылоз аамҭазы, акыр иуадаҩхон Аԥсны Раԥхьатәи Апарламент иаднакылоз азакәанқәеи ақәҵарақәеи рыхьчара. Имариахомызт усҟантәи аамҭазы ҳтәыла азинқәа рыҿаҟәара иашьҭаз, ҳреспублика ашьапы иқәызҟьоз ақырҭуа национал-шовинистцәа рполитика-бааԥсы аҿагылара. Убри аҟнытә аҩныҵҟатәи архәҭақәа рполк аӷа иҟар хызҽуаз кәалӡык иаҩызахеит ҳаҧсадгьыл азы, ҳажәлар рзы.

Амилаҭтә интересқәеи Аԥсны ашәарҭадареи рыхьчараҿы зҵакы ӷәӷәаз арратә еиҿкаарақәа реидкылараҿы ароль ду назыгӡоз, Владислав Арӡынба иарӷьажәҩаны ивагылаз арратә напхгаҩцәа ракәны ицәырҵуеит 80-тәи ашықәсқәа рынҵәамҭазы Владимир Аршба, Сергеи Дбар, Гиви Агрба, Мушьни Хәарҵкьиа, насгьы иахьа Аҧсны атәылахьчара аминистрра напхгара азҭо Мираб Қьышьмариа уҳәа гәыԥҩык аибашьцәа нагақәа, архәҭақәа рнапхгаҩцәа.

Лаҵарамза, 1989 шықәса рзы Владимир Гьаргь-иԥа арратә маҵзура ахысразы Аԥсныҟа дыиасуеит.

1991 шықәсазы иара Ҭҟәарчал ақалақь арратә комиссарс  дҟаҵан.

1991 шықәса анҵәамҭа инаркны иалагеит Хазы игоу аҩныҵҟатәи архәҭақәа рполк аиҿкаара.  Владимир Гьаргь-иԥа Аршба уи аԥҵара ахыҵхырҭаҿы игылаз дреиуоуп.

Ажьырныҳәамза, 1992 шықәса рзы  Владимир Аршба – аҩныҵҟатәи архәҭақәа рполк аҩбатәи Хазы игоу абаталион акомандаҟаҵаҩыс дҟалоит.

 Хәажәкырамза, 1992 шықәса рзы абаталион Егрытәи амҩаду иаԥну ацҳа аҟынтәи амшынынӡа аҳәынҭқарратә ҳәаа ахьчаразы игылеит. Усҟан аҩныҵҟатәи архәҭақәа хазы игоу аполк абаталион ахатәы еилазаара иаадырԥшыз  активреи агәаӷьреи ирыбзоураны, Қырҭтәыла анапхгара 1992 шықәса, мшаԥымза алагамҭазы Аԥсны ампыҵахаларазы иамаз агәҭакқәа рыԥхьырҟәҟәаара алыршахеит. 

Аҩныҵҟатәи архәҭақәа Хазы игоу аполк ашьақәыргылара хыркәшаӡамызт, нанҳәамза  14, 1992 шықәсазы Қырҭтәыла Аҳәынҭсовет архәҭақәа Аԥсны ианақәла.  Иалагеит Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьра.

Убри аамҭазы Владимир Гьаргь-иԥа арратә иреиҳаӡоу арратә ҵарадыра змаз апрофессионал иаҳасабала аԥышәа ду иоухьан.

Аибашьра раԥхьатәи амшқәа инадыркны иара Аԥсны аҳҭнықалақь Аҟәа ахьчара, иҷыдоу ахықәкызаара змоу хазы игоу абаталион ашьақәыргылара инапы алакын.

Ақырҭуа агрессорцәа Аԥсны ианақәла раԥхьатәи амшқәа инадыркны, Агәыӡератәи абаталион аиҳабыс иҟаз Владимир Аршба тәамҩахә ҟамҵа, напы аиркуеит Аҟәа ақалақь ахыхьчаратә позициақәа рырӷәӷәара.

Нанҳәамза 16 рзы, Аԥсны Иреиҳаӡоу Ахеилак Ахантәаҩы Владислав Арӡынба инапынҵала, Владимир Аршба 500-500-ҩык рыла ишьақәгылаз абаталионқәа хԥа реиҿкаара далагеит.  Ашьҭахь Аԥсны Мрагыларатәи ахәҭа ахьчара аиҿкааразы Ҭҟәарчал ақалақь ахь дыиасуеит.

 Хара имгакәа, цәыббрамза, 1992 шықәса рзы Атәылахьчара Аҳәынҭкарратә Хеилак Ахада Владислав Арӡынба иқәҵарала, имаз апрофессионалтә ԥышәа ҳасаб азуны, Владимир Аршба дҟарҵоит Аԥсны Ар Рыдҵаҟаҵаҩыс, ашьҭахь - 1992 шықәса жьҭаара 11 инаркны Аԥсны Атәылахьчара аминистр инапынҵақәа неигӡон. Сулҭан Сосналиеви Сергеи Дбари  реиԥш иҟаз  Ар рԥызацәеи иареи атәылахьчара Аминистрра аусбарҭа аус адыруылон, аӷа Аԥсны импыҵакра алмыршара азы мҽхакы ҭбаала аусура нарыгӡон. Урҭ Аԥсны ахақәиҭтәра Гагра араион ахырхарҭала алагара азы ажәалагала ҟарҵеит. Атәылахьчаразы Аҳәынҭқарратә Комитет иарбоу аплан шьақәнарӷәӷәоит, қәҿиаралагьы уи нанагӡоит.

Ареспублика Аԥсны атәылахьчареи аҳәынҭқарратә шәарҭадареи реиқәыршәара азы Аԥсны Иреиҳаӡоу Апрезидиум аҿы атәылахьчара Аминистрреи Арбџьармчқәа Рыштаб Хадеи раԥҵара азы аӡбамҭа рыдыркылоит.  Аԥсны Арбџьармчқәа раԥҵара азҵаара аӡбара мҩаԥысуан иуадаҩыз ауаажәларра-политикатә ҭагылазаашьа аҿы, уи ҿыц ишьақәгылоз Ареспублика  Анапхгара азы акыр иуадаҩыз, аҭакԥхықәра ду зцыз ӡбамҭаны иҟалеит. 

Иреиҳаӡоу Ахеилак Ахантәаҩы, Атәылахьчаразы Аҳәынҭқарратә Комитет Ахантәаҩы Владислав Арӡынба, Владимир Аршба ипрофессионалтә ҟазшьақәа ахә ҳаракны ишьаны, жьҭаарамза 11, 1992 шықәсазы, Иреиҳаӡоу Апрезидиум Ақәҵарала аполковник Аршба Владимир Гьаргь-иԥа Ареспублика Аԥсны атәылахьчара аминистр инапынҵақәа рынагӡаҩыс дҟаиҵоит.  Иара ҭакԥхықәраны идлоит Аԥсуа Ар аԥҵара.

Абҵарамза, 1992 шықәса рзы – Владимир Гьаргь-иԥа ӷәӷәала дырхәит. Мшаԥымза, 1993 шықәсазы Владимир Аршба игәамбзиара иахҟьаны Аԥсны Атәылахьчара аминистр инапынҵақәа шьҭеиҵеит.  Иара Арратә зҵаарақәа рзы Аԥсны Иреиҳаӡоу Ахеилак ахантәаҩы иабжьагаҩыс дҟаҵан, аамҭақәак рышьҭахь Аԥсны Арратә комиссарс дҟаҵан.

Владимир Аршба Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьраан Аԥсны Арбџьармчқәа реиҿкаара-штаттә структура ашьақәгылара аҿы акыр злагала ду алоу аррадҵаҟаҵаҩцәа дреиуоуп.