Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 15, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа «Аԥсны агәабзиарахьчара, аҵарадырра, анаука, акультура, аспорт, ауааԥсыра асоциалтә цхыраара рыҭара, уҳәа аусхкқәа рыла аҳәынҭқарратә усбарҭақәа рҿы аус зуа ихадоу акатегориақәа ирыҵанакуа аусзуҩцәа руалафахәы ашьҭыхра Урыстәылатәи Афедерациа аԥаратә хархәагақәа рыла аицфинанстәра аҭагылазаашьақәеи аԥҟарақәеи рзы» мшаԥымза 14, 2015 шықәса рзы Аԥсны Аҳәынҭқарреи Урыстәылатәи Афедерациеи ирыбжьарҵаз Аиқәшаҳаҭра аиҭакрақәеи ацҵақәеи ралагалара азы Аԥкаанҵа» аратификациа азыруит.   

Аусшәҟәы адгалара мҩаԥылгеит Аҳәынҭқарра Ахада Апарламент аҿы есымшатәи ихаҭарнак Наҭелла Ломиа.

Аԥкаанҵа Аиқәшаҳаҭра аиҭкрақәак алагалара азԥхьагәанаҭоит. Убас ала:

• Аиқәшаҳаҭра азинмчы 2025 шықәсанӡа ацҵара;
• Аиқәшаҳаҭра аҳәаақәа ирҭагӡаны аулафахәы ашәара аицыфинансыркра азы Урыстәылатәи Афедерациа иазоунажьуа афинанстә хархәагақәа реицҵалыҵ аиҭакрақәа ралагалара;
• Аицыфинансркра азы инацҵаны аҭагылазаашьа ашьақәырӷәӷәара: усзуҩык аамҭак ала иааникыло мызктәи азыԥҵәа 1,5 аштаттә акқәа иреиҳамзароуп,
• иазоужьхо афинанстә хархәагақәа рхархәара аҳасабыркра иҿыцу аформа ашьақәыргылара, Аԥсны аҳәынҭқарратә усбарҭақәа рҿы аус зуа ихадоу акатегориақәа ирыҵанакуа аусзуҩцәа руалафахәы ашьҭыхреи уи аицыфинансркра аҭагылазаашьақәа зегьы рынагӡара.

«Аԥкаанҵа  иалагалаӡам Аԥсны Аҳәынҭқарра азакәанԥҵара иаҿагыло аԥҟарақәа, иара убас Аԥкаанҵа ақәныҟәара азы аҳәынҭқарраҩныҵҟатәи азиншәҟәқәа рҭыжьра аҭахны иҟам», - ҳәа иазгәалҭеит Наҭелла Ломиа.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 15, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Гәылрыԥшьтәи арионтә ӡбарҭа ԥхынҷкәынмза 13, 2022 шықәса рзы иаднакылаз аӡбамҭа ала, гәҭакыла зашьа гәакьа Габисониа Дианоз Клименти-иԥа (1979 ш.рзы ииз),  ишьреи иара убас иҭҟьо амцабџьари аибашьыга рҭҟәацгеи (Ф-1) изакәанымкәа аҵәахреи аныҟәгареи рзы ахгара зду, Дранда аҳабла инхо Габисониа Зураби Клименти-иԥа (1980 ш.р.ииз) иганахьала ахарадҵатә зыӡба рыдыркылеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит апрокуратура Хада апресс-маҵзура.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 13, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Аманда Касландӡиа/. Жәлар Реизара-Апарламент актәи аԥхьараҿы «Афымцамч азы атарифқәа рышьҭыхра анкыларазы» азакәан апроект рыдыркылеит. Ари азакәан апроект адкыларазы ажәалагала ҟаиҵеит адепутат Ерик Рштуни.

Фымцамч азы атарифқәа рышьҭыхразы амаратори алагалара ахымԥадатәра, азакәан апроект иацу аилыркааратә нҵа аҿы ишазгәаҭоу ала, абарҭ афакторқәа рыла ишьаҭаркуп:

2022 шықәса, ԥхынгәымзазы иҟалаз атарифқәа рышьҭыхра апроценттә еизышәарала ашәатәқәа реизгара аиӷьтәра алнамыршаӡеит;

Афымцамч аныхреи ахархәареи ахылаԥшреи аҳасабыркреи ралмыршара, афымцамч ахархәара шьақәзыргыло априборқәа рыҟамзаара.

«Мшаԥымза 7,  2022 шықәса рзы аминистрцәа Реилазаара  аҿы «Аенергетика аусхкы аҿы ахәқәа (атарифқәа) рышьақәыргылареи рхархәареи, ахархәара аԥҟарақәа, анормативқәеи ахархәара  асоциалтә нормақәеи рышьақәырӷәӷәара аԥҟара азы»  ирыдыркылаз Ақәҵара N 39 иазԥхьагәанаҭо   афымцамч азы атарифқәа рышьҭыхра ҩаԥхьа ахархәара шьақәзыргыло априборқәа рыла еиқәыршәоу изшәац ахархәаҩцәа иназыцҵоу еидараны ирыдҵахоит.  Афымцамч азы атарифқәа рышьҭыхра ахархәаҩцәа ирыдгалахо амаҵзурақәа рхаҭабзиара аиӷьтәра алмыршаӡеит. Зегьы ирыцку, афымцамч азы атарифқәа рышьҭыхра социалла иашьашәалам уснагӡаны иҟоуп», - ҳәа ирыԥхьаӡоит аморатори адкылара аԥшьгаҩцәа.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 13, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Аманда Касланӡиа/. Жәлар Реизара–Апарламент адепутатцәа актәи аԥхьараҿы 2023-тәи ашықәс азы аҳәынҭқарратә биуџьеҭ рыдыркылеит. Аусшәҟәы адгалара мҩаԥигеит аԥыза-министр ихаҭыԥуаҩ, афинансқәа рминистр Владимир Делба.  

Аԥсны аҳәынҭқарратәии ареспубликатәии абиуџьеҭқәа рпараметрқәа, ԥхынгәымза 28, 2022 шықәсазы аминистрцәа Реилазаара аҿы ишьақәырӷәӷәаз  Аԥсны асоциал-економикатә ҿиара Аиндикативтә план ашьаҭала иалкаахеит.    

2023 шықәсазы Аԥсны аҳәынҭқарратә биуџьеҭ апараметр хадақәа:

Ахашәалахәқәа рыла–  12 489 657,2 нызықь мааҭ;

Аныхтәқәа рыла азеиԥш еицҵалыҵ – 14 165 530,9 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡоит;

Аҳәынҭқарратә биуџьеҭ адефицит – 1 675 873,7 нызықь мааҭ рҟынӡа инаӡоит.  

2023 шықәсазы ареспубликатә биуџьеҭ иазԥхьгәаҭоу ахашәлахәытә хәҭа, Урыстәылатәи Афедерациа афинанстә цхыраара уахь иналаҵаны, азеиԥш еицҵалыҵ 9 622 244,9 нызықь мааҭ рҟыӡа инаӡоит:

Аԥсны асоциал-економикатә ҿиара иадҳәалоу ахықәкқәа рынагӡаразы – 3 734 689,7 нызықь мааҭ;

Аҟәа. Ԥхынҷкәанмза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Аҟәа араион аҿы Ашықәс Ҿыц аламҭалазы ДЖәР, ЛЖәР, Херсонтәии Запорожтәии аобластқәеи рахь агуманитартә цхыраара ашьҭра азы 10 тоннак  амандарина еизыргеит.

Араион ахада Алхас Ҷыҭанаа агуманитартә еидара аизгара зхы алазырхәыз зегьы иҭабуп ҳәа реиҳәеит. Уи агуманитартә цхыраара ашьҭра аиҿкаара аҽалархәразы агәазыҳәара аадырԥшит араион ауааԥсыра зегьы ҳәа иазгәеиҭеит.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Атәыла анапхгара ахаҭарнакцәа Гәдоуҭа ақалақь аҿы игылоу Лаҭатәи атрагедиа иалаӡыз рбаҟа амҵан ашәҭ шьыҵәрақәа шьҭарҵеит.

Алахьеиқәҵаратә церемониа рхы аладырхәит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа, Аҳәынҭқарра Ахада Ихаҭыԥуаҩ Бадра Гәынба, Жәлар Реизара-Апарламент Аиҳабы Лаша Ашәба, Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа, атәыла анапхгара ахаҭарнакцәа, аибашьра аветеранцәа, иҭахаз рыуацәеи рҭынхацәеи, ашколхәыҷқәа, ареспублика араионқәа зегьы рҟынтәи ауааԥсыра.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Атәыла аԥыза-министр Алеқсандр Анқәаб Нхыҵ-Кавказтәи Афедералтә Университет Азиндырратә Институт адиректор ихаҭыԥуаҩ Максим Трофимов дидикылеит, ҳәа адырра ҟанаҵоит аминистрцәа Реилазаара аофициалтә саит.

Аиԥылараҿы  Нхыҵ-Кавказтәи Афедералтә Университет специалистцәа Аԥсны, Ермантәыла, Аахыҵ Уаԥстәыла рҵарадырра асистемақәа  рмодернизациа адгылара аҭара иазырхоу апроект «педагогика аусзуҩцәа Рресурстә наука-ҵарадырратә Центр аусура аметодикатә еиқәыршәара» аҳәаақәа ирҭагӡаны имҩаԥыргаз  аусура аихшьаалақәа ирылацәажәеит.

Иарбоу апроект анагӡара Урыстәылатәи Афедерациа иреиҳаӡоу аҵараиуреи анаукеи Рминистрра ахылаԥшрала имҩаԥысуеит.

Нхыҵ-Кавказтәи Афедералтә Университети Аԥсны аҵареи абызшәатә политикеи Рминистрреи 2014 шықәса инаркны активла аусеицура рыбжьоуп.

Иҳаҩсуа ашықәс азы Нхыҵ-Кавказтәи Ауниверситет аҿы имҩаԥган еиуеиԥшым амаҭәарқәа рыла (аҭоурых, аурыс бызшәеи алитературеи, ахимиа, аматематика, англыз бызшәа, абиологиа, афизика), арҵаҩцәа, алагарҭатә классқәа рырҵаҩцәа, ахәыҷбаҳчақәа рааӡаҩцәа, аколеџьқәа рырҵаҩцәа, ашколтә психологцәа, ашколқәа рдиректорцәеи  аҵара аҟәша аиҳабацәеи, аусуратә кадрқәа (аргылаҩцәа, анџьнырцәа, автомеханикцәа, ателехәаԥшреи аӡыргареи рыспециалистцәа, IT-аспециалистцәа, аенергетика аусзуҩцәа), аҳәынҭқарратә тәылауаҩратә маҵурауаа, атуризм аусхкы аусзуҩцәа рзанааҭтә дырра аҩаӡара ашьҭыхра азы акурсқәа мҩаԥган; Аҟәа, Гагра, Пицунда, Очамчыра ақалақьқәа рҿы анаука-популиартә лекциақәа мҩаԥысит; аԥсуа бызшәеи аурыс бызшәеи рдырра азы аконкурс мҩаԥган.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 14, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Урыстәылатәи Афедерациа Афедералтә Еизара Аҳәынҭқарратә Дума Ахантәаҩы Виачеслав Володин иҟаиҵаз ааԥхьарала Аԥсны Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа Асҭамыр Герхьелиеи Ахра Ԥачлиеи III Жәларбжьаратәи аконференциа «Аполитикатә партиақәа рыфракциақәеи аблокқәеи Ихьыԥшым Аҳәынҭқаррақәа Реиҩызара атәылақәа рпарламентбжьаратә усеицураҟны рроль» иалахәуп.

Аконференциа иалахәу рхыԥхьаӡараҟны иҟоуп — Азербаиџьан, Ермантәыла, Белоруссиа, Казахсҭан, Киргизиа, Молдавиа, Приднестровиа, Таџьикисҭан, Туркмениа, Узбекьыысҭан, Аахыҵ Уаԥстәыла рпарламентқәа рыфракциақәеи рыблокқәеи рхаҭарнакцәа, аҳәынҭқарратә Дума аполитикатә партиақәа рыфракциақәа зегьы рнапхгаҩцәеи адепутатцәеи.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 13, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Ареспублика Адыгеиа аҳәынҭқарратәра  100-шықәса ахыҵра  иазкны ԥхынҷкәынмза 10-11 рзы Маиҟәаԥ ақалақь аҿы имҩаԥысит  ахацәа рыбжьара зхы иақәиҭу аиқәԥара азы Урыстәыла Ахраҿа агаразы Акомандатә Аԥхьахәгара.

Аицлабрақәа рхы аладырхәит Чечентәыла, Нхыҵ Уаԥстәыла, Даӷьсҭан, Буриатиа, Ҟрым, Красноиарсктәи атәылаҿацә, Москва аҟынтәи акомандақәа.

Аицлабрақәа рҿы аџьаз медал анашьахеит Москва еизгоу акоманда. Уи аилазаараҿы дықәгылон аԥснытәи аспортсмен Инар Кетиа. Ахԥатәи аҭыԥ азы аматчтә еиԥылара аҿы москватәи акоманда  Чечентәылатәи еизгоу акоманда 6:4 ҳәа иаиааит. Аицлабрақәа рҿы аиааира агеит Ареспублика Даӷьсҭан акоманда. Аҩбатәи аҭыԥ ааннакылеит Нхыҵ Уаԥстәыла-Аланиа еизгоу акоманда.

Аҟәа. Ԥхынҷкәынмза 13, 2022 шықәса. Аԥсныпресс. Аманда Касланӡиа/. Адепутатцәа актәи аԥхьараҿы «Аԥсны аҳаҭыртә хьӡқәеи аҳәынҭқарратә ҳамҭақәеи рзы» Аԥсны Аҳәынҭқарра Азакәан аиҭакрақәа аларгалеит.

Аусшәҟәы адгалара мҩаԥигеит акультуреи аҿари аспорти русқәа рзы апарламенттә Еилакы ахантәаҩы Венори Бебиа.

Уажәы иҟоу «Аԥсны аҳаҭыртә хьӡқәеи аҳәынҭқарратә ҳамҭақәеи рзы» Аԥсны Аҳәынҭқарра Азакәан «Аԥсны Зҽаԥсазтәыз асахьаҭыхҩы», «Аԥсны Зҽаԥсазтәыз акультура аусзуҩ» ҳәа аҳаҭыртә хьыӡқәа рыла ахарҭәаареи,   иара убас аҳаҭыртә хьӡқәа «Жәлар рартист», «Жәлар рышәҟәыҩҩы», «Жәлар рпоет», «Жәлар рсахьаҭыхҩы» ашәҟынҵара аганахьала  азакәан ахәҭаҷқәа иҿыцу аредакциа ала ацҵа алагалареи рзы адгалара ҟаҵоуп.  

Азакәан апроект инақәыршәаны: