Аҟәа. Нанҳәамза 16, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Нанҳәамза 15 рзы Аԥсны атәылахьчара Аминистрра иатәу ахысырҭатә дәқәа руак аҿы Аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура аструктуратә ҟәшеиҵақәа алархәны аҩганктәи анапхгарабжьаратәи атактикатә ҽазыҟаҵарақәа мҩаԥысит.

Дҵас иқәгылан - астратегиатә ҳаракырақәа рымпыҵахаларазы Аԥсны аҳәынҭқарратә ҳәаа иахыҵыз «аӷа» иҭархара, ҳәа аанацҳауеит Аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура апресс-маҵзура.

«Аӷа» игәҭакқәа рыԥхьырҟәҟәаара азы Аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура ахантәаҩы идҵа ала, аибашьразы ирхианы абри аҭыԥахь ииагахеит Аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура аструктуратә ҟәшақәа, уаҟа атәылахьчара Аминистрра артиллериатә гәыԥ аминомиоттә екипажқәеи дареи аус руан.

Арратә ҽазыҟаҵарақәа Аԥсны аҳәынҭқарратә шәарҭадара Амаҵзура ахантәаҩы, аподполковник Дмитр Кәычбериа хаҭала инаигӡоз ахылаԥшарала имҩаԥысит. Уи иара убас аруаа разыҟаҵарақәа ахәшьара бзиа аиҭеит,  ас еиԥш иҟоу аҽазыҟаҵарақәа ахатәы еилазаара рырратә зыҟаҵара аҩаӡара шьҭнахуеит, рҽаԥхьа иқәгылоу ахыдҵақәа рынагӡараан ааиқәшәазаара аарԥшра рылнаршоит ҳәа иазгәеиҭеит. 

Аҟәа. Нанҳәамза 16, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Гәылрыԥшь араион Ахадара ҳазҭоу 2024 шықәса актәи азыбжа азы аусура хар амамкәа имҩаԥгоуп ҳәа ахәшьара аиҭеит. Абри азы иара аҳәамҭа ҟаиҵеит араион Ахадара аҿы имҩаԥысыз аҳасабырбатә еилатәара аҿы.

Аҳәынҭқарра Ахада араион аекономика шьаҿа-шьаҿа аҿиара ишаҿу азгәеиҭеит.

«Араион инеиԥынкыланы аекономикатә ҿиара мҩаԥысуеит, апроблемақәа рыӡбара иаҿуп, апроблемақәа еиҳа имаҷхо иаауеит, уи азгәаумҭар залшом хымԥада, аха еиҳа, еиӷьзаргьы ҟалоит. Араион аҿы аобиективтә мзысқәа ирыхҟьаны макьаназы иӡбамкәа иаанханы иҟоу азҵаарақәагьы маҷӡам»,- ҳәа аҳасабырбақәа ҟазҵоз аусбарҭақәа рыҟәшақәа данырзыӡырҩы  ашьҭахь  иҳәеит Аҳәынҭқарра Ахада.

Иара иалкааны проблемақәак дырзааҭгылеит. Урҭ иреиуоуп афымцамч ахархәаразы аизгатә ҟаҵарба реиӷьтәра ахымԥадатәра. Иҟоу азгәаҭарақәа рыла аҭагылазаашьа агәҭынчымра узцәырнагартә иҟоуп.

«Ҳара ахархәара зауз афымцмч азы ашәатәқәа реизгара алҳмыршар, усҟан имариам аҭагылазаашьа шьақәгылар алшоит. Абар шьҭа ашықәсқәа инеиԥынкыланы ҳара, аиҳарак аӡынтәи аамҭахәҭа азы афымцамч азымхара арежим аҿы ҳанхоит, афымцамч наҟынтәи иаахәаны иааҳгар акәхоит.  Убри аҟнытә ҳара уи азы аԥарақәа рхианы иҳамазароуп. Ҳауаажәлар фымцалашарада иаанымхарц азы араион Ахадареи иарбоу азҵаара аӡбара иазинтересу аусбарҭақәеи еицхырааны хра злоу алҵшәа аарԥшра рҽазыршәароуп», – ҳәа иҳәеит Аслан Бжьаниа.

Аҳәынҭқарра Ахада иара убас ахшыҩзышьҭра аиҭеит атуристтә усхкы аҿы иҟоу арбагақәа. Аслан Бжьаниа иазгәеиҭеит араион аҟны атуризм аҿиара бзиа шамоу. Убри аан иара иҳәеит асасааирҭақәа рыԥшәмацәа агәаҭарақәа рзы ашшыԥхьыӡ шаанрыжьуа. «Ганкахьала, асасааирҭатә ҩнқәа рхыԥхьаӡара ессааира иацлоит, аха даҽа канкахьала уахәаԥшуазар -  аотелиерцәа рҟынтәи амилициеи апрокуратуреи рганахьала инамыцхәны ахылаԥшра ыҟоуп ҳәа агәынамӡарақәа аадырԥшуеит», - ҳәа иазгәеиҭеит иара.  Аслан Бжьаниа аҳәара ҟаиҵеит акурорттә аамҭазы асасааирҭақәа ргәаҭарақәа рмаҷзарц.

Аҟәа. Нанҳәамза 16, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аиустициа Аминистрра аҿы атәыла аҩныҵҟатәи аусқәа Рмирнистрра Автоҳәынҭинспекциа анапхгараҭара алархәна аиԥылара мҩаԥысит, ҳәа адырра ҟанаҵоит атәыла аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра апресс-маҵзура.

Аиустициа аминистр ихаҭыԥуаҩ Руслан Лагәлааи Автоҳәынҭинспекциа анапхгаҩы инапынҵақәа назыгӡо Дамеи Аҩӡбеи амҩатә ԥҟарақәа реилагара азы административтә хараԥсақәа рыршәара иадҳәалоу азҵаарақәа рҿы анапхгарабжьаратәи аусеицура активизациа иазырханы иҟаҵатәу ашьаҿақәа ирылацәажәеит.  

Дамеи  Аҩӡба амҩаҿы аныҟәара ашәарҭадара иадҳәаоу азҵаарақәа иҿыцу азнеишьақәа рҭахуп ҳәа иазгәеиҭеит.  

Уи иажәақәа рыла, Автоҳәынҭинспекциа Аусбарҭеи егьырҭ аҳәынҭқарратә усбарҭақәеи доусы ркомпетенциа иақәшәо ала русеицура амашьына арныҟәцара акультура аҩаӡара ашьҭыхреи ауааԥсра ргәабзиареи рыԥсҭазаареи реиқәырхареи алнаршоит.

«Амҩаҿы аныҟәара аганахьала административтә зинеилагара ҟазҵаз ахаҿы хымԥада ахьырхәра дақәыршәазароуп. Убас иҟоу азнеишьала ауп ҳтәыла аҿы иарбру азинеилагарақәа рырмаҷреи, уи инамаданы амҩатә машәыртә хҭысқәа рацәцареи шзалыршахо», – ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит аиустициа аминистр ихаҭыԥуаҩ Руслан Лагәлаа.

Аҟәа. Нанҳәамза 16, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Ҳазҭоу 2024 шықәса  актәи азыбжазы  Гәылрыԥшь араион ахатә лагала иартәеит араион абиуџьет азбжа нагӡоуп 104,6% рыла, аплан аҟны иарбоу - 132 млн.680 ныз. 800 мааҭ раан, фактла иаланагалеит 138 млн 718 нызқьи 888 мааҭ.  Абри азы имҩаԥгаз аҳасабырбатә еизара аҿы адырра ҟалҵеит Гәылрыԥшь араион Ахадара афинансқәа рыҟәша аспециалист хада Лаура Ачба.  Аизара ихы алаирхәит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа.

Аҟәа. Нанҳәамза 16, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. 84-шықәса дшырҭагылаз иԥсҭазаара далҵит еицырдыруа археолог, аҭоурыхдырҩы, кавказҭҵааҩы, аҭоурыхтә наукақәа рдоктор, апрфессор, Ареспубика Аԥсны Зҽаԥсазтәыз анаука аусзуҩ, Аԥсны анаукақәа Ракадемиа иҵабыргу алахәыла, «Ахьӡ-Аԥша» аорден II аҩаӡара занашьоу Олег Хәыхәыҭ-иԥа Бӷажәба (01.08.1941 – 15.08.2024 шш.).

Олег Хәыхәыҭ-иԥа Бӷажәба диит нанҳәамза 1, 1941 шықәса рзы еицырдыруа аԥсуа интеллигентцәа рҭаацәара рҿы. 1958 шықәсазы ахьтәы медал ала далгеит Н. Лакоба ихьӡ зху Аҟәатәи ашкол №10. Ашьхарыуаа рышкол далганы 1963 шықәсазы дҭалеит Горки ихьӡ зхыз Аҟәатәи аҳәынҭқарратә педагогикатә институт аҭоурых-филологиатә факультет. Диплом ҟаԥшьыла иреиҳаӡоу аҵара даналга ашьҭахь, 1967 шықәсазы Асовет Еидгыла аҭҵаарадыррақәа Ракадемиа археологиа Аинститут аспирантура дҭалоит. 1968 шықәсазы Олег Бӷажәба  Д.И. Гәлиа ихьӡ зху Аԥсуа бызшәеи, алитературеи, аҭоурыхи ринститут (уажәы - Аԥсуаҭҵааратә институт - аред.) археологиа аҟәшахьы аусуреи днеит, аамҭақәак рнаҩс иара ара аҭоурых аҟәша дахагылеит, иахьа уажәраанӡагьы напхгара аиҭон. Иара убас 25 шықәса иреиҳаны Аԥснытәи аҳәынҭқарратә университет аҿы аус иуан.

Аҟәа. Нанҳәамза 15, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. 24 шықәса раԥхьа, нанҳәамза 15, 2000 шықәса рзы, ахәылбыҽха, асааҭ жәеиза рыбжа инарзынаԥшуа, аҟәатәи 14-тәи ашкол азааигәара иашьҭахь ала иеихсны дыршьит иалукааша ауаажәларратәии аполитикатәии аусзуҩ, азиндырҩы, азинхьчаҩ Зураб Ачба. Ауашьра ҟазҵази уи еиҿызкаази рхаҭарақәа макьана ишьақәыргылам. Есышықәса, ари амш аҽны, ахәылбыҽха, 22 сааҭи 30 минуҭи рзы Зураб Ачба дахьҭархаз аҭыԥ аҿы еизоит уи иуацәеи иҭынхацәеи иҩызцәеи, даздыруаз, дызгәалашәо зегьы. Урҭ Зураб Ачба игәалашәара аҳаҭыр азы ацәашьқәа адыркуеит, ашәҭ шьыҵәрақәа шьҭарҵоит.

Ачба Зураб Константин-иԥа (жәабранмза 23, 1950 шықәса – нанҳәамза 15 2000 шықәса) Аԥсны ауаажәларратәии аполитикатәи аусзуҩ, Ареспублика Аԥсны Иреиҳаӡоу Асовет – Апарламент адепутат  (1991-1996 шш.). Зураб Ачба диит жәабранмза 23, 1950 шықәсазы, Аԥсны аҳҭнықалақь аҟны, далгеит Н. Лакоба ихьӡ зху аҟәатәи ажәабатәи абжьаратәи ашкол, анаҩс 1967 шықәсазы азиндырратә ҵара иоуит Москватәи аҳәынҭқарратә Университет (МГУ) аҟны.

Москватәи Аҳәынҭқарратә Университет (МГУ) даналга ашьҭахь Аԥсны екиуеиԥшым аиҿкаарақәа рҿы аиуристконсулс аус иуан. 1989 шықәса инаркы Зураб Ачба Аԥсны Жәлар Рфорум ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩыс дыҟан. 1991-1996 шықәсақәа рзы Аԥсны Жәлар реизара адепутатс дыҟан. Аԥсны аҭоурых аҿы ираԥхьатәииз, наҟ-наҟ «ахьтәы» Парламент ҳәа ахьӡ зхылаз абри ааԥхьара адепутатцәа Аԥсны аҳәынҭқарра шьаҭас иаиуз, илахьынҵаӡбагаз адокументқәа акыр рыдыркылеит.  Аоратор хазына, аполемист,  Зураб Ачба 1992-1993 шш. аибашьра  ҟалаанӡа  аԥсуа-қырҭуатә диалог активла ихы алаирхәан.  1991-1996 шш. – Ареспублика Аԥсны Иреиҳаӡоу Асовет-Апарламент адепутат.

1992-1993 шықәсқәа рзтәи Аԥсны Жәлар рџьынџьтәылатә еибашьраан Зураб Ачба ҳтәыла ахаҭарнакыс аус иуан. Урыстәылтәи ақалақьқәа дырҭаауан, уаҟа аполитикцәеи ажурналистцәеи дырԥылон, Аԥсны имҩаԥысуаз ахҭысқәа рзы иҵабыргу аинформациа аларҵәара иҽазишәон, Аԥсны иахаԥаны иҟаз аинформациатә блокада аԥихырц.

Аҟәа. Нанҳәамза 15, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥснынтәи Донсбасҟа идәықәҵаз агуманитартә еидара Курсктәи аоблат ахь, аинтермилаҭтә баталион «Пиатнашка» ахьыҟоу аҭыԥ ахь ирышьҭит, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны Иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рзы Аминистрра апресс-маҵзура.  

Аԥсны иҷыдоу аҭагылазаашьақәа рминистр, Урыстәылатәи Афедерациа иҿыцу арегионқәа рымадара азы Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада аҷыдалкаатә зинмчы змоу ихаҭарнак, аинрал-леитенант Лев Кәыҵниа иажәқәа рыла, ас еиԥш аӡбамҭа адкылара агуманитартә еидара амҩа иқәнаҵы аоперативтә режим ала имҩаԥгахеит.

Аҟәа. Нанҳәамза 15, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Жәлар Реизара – Апарламент Аиҳабы   Ашәба                                           Лаша  Хатәгәаԥхаралатәи аибашьҩы имш азы адныҳәалара ҟаиҵеит.

Адныҳәалараҟны иҳәоуп:

«Ҳаҭыр зқәу ҳашьцәа, хатәгәаԥхаралатәи аибашьцәа - 1992–1993 шш. Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьра аветеранцәа!

Ҳаҭыр зқәу ҳауаажәлар! 

Хатәгәаԥхаралатәи аибашьҩы имш – аԥсуа дгьыл аӷа данақәлаз иарӷьажәҩаны иҳадгылаз ҳашьцәа, ҳҩызцәа рыхьӡала иаԥҵоу, ҳара ҳзы ҷыдала аҵак ду амоуп. 

Аҟәа. Нанҳәамза 15, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Нанҳәамза 15 рзы Аԥсны Афырхацәа Арзамеҭ Ҭарба ихьӡ зху аԥкьаҭмпыл азы Ареспубликатә школ аҿы иалагеит Аԥсны Афырхацәа Арзамеҭ Ҭарбеи Салыбеи Арӡынбеи ргәалашәара иазку аԥкьаҭмпыл азы Иаарту атурнир, ҳәа адырра ҟанаҵоит Аԥсны аҿари аспорти русқәа рзы Аҳәынҭқарратә Еилакы.

Атурнир аартра аҿы уи алахәылацәа ирыдныҳәалеит Аԥсны аҿари аспорти русқа рзы Аҳәынҭқарратә Еилакы ахантәаҩы ихаҭыԥуаҩ Беслан Карчаа, Аԥсны аԥкьаҭмпыл Афедерациа апрезидент Ҭамаз Абӷаџьааи Арзамеҭ Ҭарба иан Гәыли Кьычбеи.

«Ари атурнир 1995 шықәса раахыс есышықәса имҩаԥыргоит. Ари акорт аҿы, шәара иахьа шаҟа шәхыҵуа аҟара анихыҵуаз испорттә мҩа данылеит Арзамеҭ. Аха, рыцҳарас иҟалаз, аибашьра уи иԥсҭазаареи игәҭакқәеи ҿыхнаҵәеит. Иҟалар ҟалап, ус иҟамлазҭгьы, иаргьы иахьа аспорттә ҩаӡарақәак рҟынӡа анаӡара илшазҭгьы», - ҳәа иазгәалҭеит Гәыли Кьычба.

Аҟәа. Нанҳәамза 15, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. С.Дбар ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьра амузеи аҿы Хатәгәаԥхарала еибашьуаз Рымш иазкны иаатит архивтә фотосахьақәа рцәыргақәҵа.

Ацәыргақәҵа даҭааит Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа.

Аекспозициа иалалеит  304 фотосахьа, урҭ рыхьынтә 108 раԥхьаӡа акәны ицәыргақәҵахоит Хатәгәаԥхарала еибашьуаз рфотосахьақәа амузеи иарҭеит Фаина Матуа, Гәыли Кьычба, Емма Ермолова, Алина Ачба, Иавуз Кәаӡба, Лиалиа Чамагәуа,  Валери Аршба.