Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Хәажәкырамза 15 рзы Аԥсны Жәлар рышәҟәыҩҩы Алықьса Ноча-иԥа Гогәуа 92-тәи иира Амш азгәеиҭоит.

Аԥсны ашәҟәыҩҩцәа еидгыла ҳаамҭазтәи аԥсуа литература аклассик иира Аиш азы адныҳәалара ҟанаҵеит, изеиӷьаршьоит агәабзиара, агәамч, аԥсуа ишықәснҵыра ду, инымҵәаӡо арҿиаратә гәазҭазаара.  

Аԥсны жәлар рышәҟәыҩҩы, ауаажәларратә усзуҩ, Асовет Еидгыла ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла алахәыла, Аԥсни Урыстәылеи ашәҟәыҩҩцәа Реидгылақәа рлахәыла, Жәларбжьаратәи Адыгатәи (Черқьесстәи)Анаукақәа Ракадемиа ҳаҭыр зқәу академик, Аԥсны Анаукақәа Ракадемиа ҳаҭыр зқәу адоктор, Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә премиа алауреат, “Ахьӡ-Аԥша аорден I аҩаӡара занашьоу Алықьса Ноча-иԥа Гәгәуа 92-тәи иира Амш азгәеиҭоит.   

Аҟәа. Хәажәкырамза 15,2024 шықәса. Аԥсныпресс. Хәажәкырамзатәи ажәылара ҟалеижьҭеи 31 шықәса аҵра инамаданы имҩаԥысит 1992-1993 шш. Аԥсны Аџьынџьтәылатә еибашьраҟны иҭахаз рбаҟа амҵан ашәҭшьҭаҵара иазкыз аусмҩаԥгатә.

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.  Аԥсны Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Аԥсны Жәлар рышәҟәыҩҩы Алықьса Гогәуа Иира амш идиныҳәалеит.

Адныҳәалараҟны иҳәоуп:

"Ҳаҭыр зқәу Алықьса Ноча-иԥа!

Гәык-ԥсык ала ишәыдысныҳәалоит Шәира амш! 

Шәара шәыхьӡ хьтәы нбанла аԥсуа литература аҭоурых ианылеит. Ҳажәлар рдоуҳатә ҭынха иузаҟәымҭо иалоу шәырҿиамҭақәа философиатә ҵакылеи актуалра злоу аԥсҭазааратә проблемақәеи рыла ибеиоуп.

Аҟәа. Хәажәкырамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа Ҟарачы-Черқьесстәи Ареспублика Ахада  Рашид Темрезов иира Амш идиныҳәалеит.   

Адныҳәаларатә цҳамҭа аҿы, ахәҭакахьала иазгәаҭоуп:

 «Ҳаҭыр зқәу Рашид Бориспи-иԥа! Шәира Амш инамаданы ишәыдышәкыл сара сҟынтәи гәыкала иҟаҵоу адныҳәалара. Шәара – ламысцқьала, ҟазарыла аҳәынҭқарратә усура назыгӡо, есыҽны Ҟаачы-Чарқьесстәи Ареспублика ажәлар рыҿиареи рсоциал-економикатә еизҳазыӷьареи злагала алазҵо иналукааша аԥыза шәоуп.

Аҟәа. Хәажәкырамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны агәабзиарахьчара аминистр Едуард Быҭәбеи Аҟәа ақалақь ахада Беслан Ешбеи аҩбатәи аклиникатә хәышәтәырҭа №2 иаҭааит.

Ахәышәтәырҭа аҳақьым хада Виачеслав Абыхәба агәабзиарахьчара аминистри аҳҭнықалақь ахадеи дырԥыло амедусбарҭа аҿы иҟоу аҭагылазаашьа азы адырра ҟаиҵеит, аневрологиа, акардиологиа, ареанимациа аҟәшақәа дирбеит.

«Ҳара иаабоит, ачымазцәа рыхәышәтәра ахьымҩаԥысуа  ахәышәтәыра аҭагылазаашьа зеиԥшроу. Ахыбра зегьы шьаҭынкыла аиҭашьақәыргылара аҭахны иҟоуп, амедицинатә маругақәа ракәзар аԥсахра аҭахуп», - ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит Едуард Быҭәба.

Аҟәа. Хәажәкырамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс.   Ахақәиҭра алхәдаара аҭыԥқәа рҿы иҟоу аҭагылазаашьақәа – зус ӡбоу рыриашареи урҭ ҿыц ацәгьоура аҟаҵара аҽаламгалара алыршареи  рзы ахьырхәра ахықәкы анагӡара иазкны иҟаӡам, ҳәа хәажәкырамза 14, аԥшьаша Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа рҿаԥхьа иҟалҵаз аҳасабырбатә ажәахә аҟны иазгәалҭеит Аԥсны ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Анас Кьышьмариа.

«Жәаҳәарада, ацәгьоурақәа рзы иҭаку ауаа ахьырхәра аҳасабала рхақәиҭра иалхәдаахоит, аха ргәабзиареи рпсихологиатә ҭагылазаашьеи хра злам анырра азҭо иманшәалам аҭагылазаашьақәа рҿы рыҟазаара ауаҩышьареи агуманизми рыпринципқәа ӷәӷәала еиланагоит», – ҳәа инаҵшьны иазгәалҭеит лара.  

Аҟәа. Хәажәкырамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Иаппарат ахь иадҵаалоит Аԥсны атәылауаа рыдагьы аҳәаанырцтәи атәылауааи атәылауаҩра змам ахаҿқәеи.  Аҵыхәтәантәи аамҭазы еиҳа лассы-лассы Аԥсны ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Иаппарат ахь урыстәылатәи авиза еиҳа ирласны аиураҿы ацхырааразы иадҵаало иалагеит.

Убас, абҵаамза 2023  шықәса раахыс аомбудсмен ари азҵаара ала иоуит жә-ҩык рҟынтәи арзаҳалқәа.

«2023 шықәса аналага инаркны Аԥсны иҟоу Урыстәылатәи Афедерациа Ацҳаражәҳәарҭа авиза аиуразы иадҵаало рхыԥхьаӡара иаалырҟьаны иазҳаит. Уи иахҟьаны ицәырҵуа иалагеит зықьҩыла агәараан иқәгыло ауаа. Уи Ацҳаражәҳәарҭа аусура зыруадаҩуа акакәны иҟалеит.   Ишьақәыргылоу аҽҳәара иҭагӡаны авиза аиура ахьзалмыршахо инамаданы, аҳәаанырцәтәи атәылауаа убасҵәҟьа имариам аҭагылазаашьа аҿы иҟалеит», – ҳәа Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа рҿаԥхьа иҟалҵаз аҳасабырбатә ажәахә аҟны иазгәалҭеит Аԥсны ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Анас Кьышьмариа.

Аҟәа. Хәажәкырамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. 2023 шықәсазы Аԥсны ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Иаппарат ашҟа  67 арзаҳал нашьҭын.

Иарбоу арзаҳалқәа рыла Аппарат аусзуҩцәа 100-ҩык инарзынаԥшуа  азыҳәаҩцәа аконсультациақәа рыҭара мҩаԥыргеит.  Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа рҿаԥхьа 2023 шықәсазтәи аусура азы аҳасабырбатә ажәахә аҿы абри азы адырра ҟалҵеит Ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Анас Кьышьмариа. 

«Ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Иаппарат ахь иадҵаалаз ауааԥсыра рызҵаарақәа рзы Апрокуратура, аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра, егьырҭ аҳәынҭқарратәи амуниципалтәи аусбарҭақәа рахь азашрақәа рыхәаԥшразы ихымԥадатәиу аматериалқәеи адырақәеи раиуреи, иқәыргылоу азҵаарақәа разхьаԥшреи урҭ ирыдҳәаланы   агәаҭарақәа рымбаԥгареи  рзы азыҳәамҭақәа  дәықәҵан», – ҳәа еиҭалҳәеит Анас Кьышьмариа. Уи иҟалҵаз адыррақәа рыла, апрокуратура аусбарҭақәа рахь идәықәҵан 22 зыҳәамҭа, урҭ рахьынтә 6 даҽазнык инаышьҭыз ауп; атәыла аҩныҵҟатәи аусқәа Рминистрра ахь  – 17 зыҳәамҭа; аӡбаратә усбарҭақәа рахь – 5 зыҳәамҭак, урҭ рахьынтә 1 даҽазнык инашьҭыз ауп; анагӡаратә мчра аусбаҭақәа рахь – 24 зыҳәамҭа дәықәҵан, урҭ рахьынтә 6 даҽазнык инашьҭыз ауп; егьырҭ аҳәынҭқарратә усбарҭақәа рахь идәықәҵан – 17 зыҳәамҭа, урҭ рахьынтә 3 – даҽазнык инашьҭыз ауп.  

« Уаанӡатәи ашықәсқәа рзы еиԥш уажәгьы ауаҩы изинқәа реилагара азы адҵааларақәа реиҳарак – 67 арзаҳал рҟынтәи 51, атәылауаҩратә зинқәа ркатегориа  ауп изыдҳәалоу.  Асоциалтә зинқәа реилагара азы арзаҳалқәа 14 алагалан, аполитикатәи аекологиатәи зинеилагарақәа рзы рзаҳалк-рзаҳалк нашьҭын», – ҳәа илҳәеит Анас Кьышьмариа.

Аҟәа. Хәажәкырамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Анас Кьышмариа Жәлар Реизара-Апарламент адепутатцәа рҿаԥхьа иҳаҩсыз 2023-тәи ашықәс азы инагӡаз аусуразы аҳасабырба ҟалҵеит.

8-хык рыла ишьақәгылаз ажәахә аҿы ианыԥшит абарҭ азҵаарақәа:

- Аппарат ахь инашьҭыз арзаҳалқәа рыстатистика;

- ахақәиҭра иалхәдаау рҭагылазаашьақәа зеиԥшроу;

- Аԥсны атәылауаа Ԥсоу аӡиас ала инагоу аҳәынҭқарратә ҳәаа, Аушьҭра-гәаҭаратә Ҭыԥ аҿы раанкылара иадҳәалоу ахҭысқәа;

- атәанчаҩцәа реиҭашәҟәҭаҩраан агәараанқәа рыҟалара апроблема;

- Урыстәылатәи Афедерациа авизақәа раиура иазыԥшу аҳәаанырцәтәи атәылауаа ирыдҳәалоу аҭагылазаашьа;

-  «Аԥсны Аҳәынҭқарра аҿы аҳәаанырцәтәи атәылауаа рзинтә ҭагылазаашьа азы» Аԥсны Аҳәынҭқарра Азакәан аиҭакрақәа ралагалара;

- «Аԥсны ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу изы» Аԥсны Аҳәынҭқарра Азакәан аиӷьтәра азы абжьгарақәа, Ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу Иаппарат 2024 шықәсазы аусура ахырхарҭақәа ралкаара.

Инагӡоу аусура ихадоу ахырхарҭақәаны Анас Кьышьмариа дырзааҭгылеит Аԥсны иамабзиоу атәылақәа рзинхьчаратә институтқәа аус рыцура аинформациа-рккаратә усура амҩаԥгара, иара убас атәыла анапхгареи ауаажәларратә еилазаареи рыбжьара адиалоги аусеицуреи рыбжьаҵара адгылара аҭара.

«Аҳасабырбатә аамҭахәҭа азы еиқәыршәаны анапаҵыҩра мҩаԥган Урыстәылатәи Афедерациа аҿы ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу, Ареспублика Венесуела аҿы Ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу, иара убас Венесуела ауаҩы изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу аусеицуразы амеморандум. Аахыҵ Уаԥстәылеи Приднестровиеи рамбудсменцәеи арегионалтә урыстәылатәи амбуцменцәеи аус рыцура аҿиара алҳаршоит», - ҳәа иазгәалҭеит  Анас Кьышьмариа.  

Ауаҩы  изинқәа рыхьчаразы Азинмчы змоу 47 тәыла рҟынтәи омбудсменцәеи адипломатцәеи злахәыз жәларбжьаратәи аусмҩаԥгатә дуқәа– Евразиатәи аомбудсменцәа ралианси Жәларбжьаратәи анаука-практикатә конференциеи лхы алалырхәит.

Аҟәа. Хәажәкырамза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥснытәи аҳәынҭқарратә Университети Зҭакԥхықәра ҳәаақәҵоу пекинтәи аинформациа-консультативтә еилазаара «Евразиеи» (Китаи) аусеицуразы аиқәшаҳаҭра рыбжьарҵеит.  Абри азы адыра ҟанаҵоит ААУ аинформациеи амедиакоммуникациақәеи рыҟәша.  

Аусшәҟәы рнапы аҵарҩит ААУ аректор, академик Алеко Гәарамиеи «ЗҲәА «Евразиа» ахантәаҩы  Ге Чжили.

Аиқәшаҳаҭра аҵарадырра аусхкы аҿы аҩганктәи аусеицура еиуеиԥшым аформақәа  азԥхьагәанаҭоит.

Аусшәҟәы инақәыршәаны, аганқәа анаукатә конференциақәа реицынагӡареи реицымҩаԥгара азы агәҭакқәа рымоуп; аԥсуа жәлари китаи ажәлари рыбжьара аҵарадырреи егьырҭ аусхкқәеи рҿы аусеицура аҿиара ацхыраара аҭара; анаукатә форумқәеи асеминарқәеи рылахәара азы, иара убас аҵара апроцесс аҳәаақәа ирҭагӡаны арҵаҩцәа, аспирантцәа, амагистрантцәа, астудентцәа рыла аимадара амҩаԥгара.