Иара ауаа хәыда-ԥсада афымцамч анроуа, усҟан дара уи еиҷаҳаӡом ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит.

Ҭемыр Џьынџьал 10-12 шықәса рыла афымцамч азы атариф еиҭахәаԥшӡамызт, уи аҩаӡара 1 кВт/с. азы  40 копек аҿы ишыҟац иаанхон.

«Уи аамҭа зегьы иалагӡаны ҳара анергетикатә маругақәа зегьы имыцхәу ақәыӷәӷәара шрымаз аус аауан. 2021 шықәса инаркны иахәаԥшуан атариф  1-1,2 мааҭ рҟынӡа ашьҭыхра азҵаара. Атехникатә маругақәа зегьи урҭ рыԥсахга хәҭақәеи рыхәԥса ахалара ҳасаб азуны ари атариф џьара акала ҳҭаххрақәа хнаҩар алшоит.   Арҭ аԥарақәа ҳенергетика наҟ-наҟтәи аилаҳара аҟынтәи иахьчар ауеит», - ҳәа иҳәеит Ҭемыр Џьынџьал.

Иара, иалаҟоу, аха убри аан рхы иадырхәо афымцамч азы аԥара ашәара ахәҭаны изымԥхьаӡо ауаа маҷымкәа иҟоуп ҳәа иазгәеиҭеит.

«Ас еиԥш аҭагылазаашьа хымԥада арҽеира аҭахуп, уи ауп иахьа аиҳаак ҳнапы злаку», – ҳәа иҳәеит Ҭемыр Џьынџьал.

Жәлар Реизара-Апарламент адепутат, Ареспубликатә Унитартә Наплакы «Амшынеиқәафымцамч» ԥыхьатәи адиректор Резо Занҭариа аенергетика аусхкы аҿы акризис шышьақәгылаз атәы еиҭеиҳәеит.  

«Аенергетика аҿы акризис атәыла аҿы афымцмач азымхара аныҟала инаркны ашьақәгылара иалагеит. Ҳара Егрытәи Аӡфымцатә Станциеи Аӡфымцастанциа-1 аӡырбаҽҽеи (ГЭС-1) шҳамоу, агенерациа аҟынтәи  40% рҟынӡа шҳауаз анаҳдыруаз аамҭазы ибзиоу аҭагылазаашьақәа рҿы ҳанхон. Ҳара ҳхазы еилкааны иҳаман 60% – 40% рыла ишьақәгылоу аизышәарала аус шаауа. Аха ас еиԥш аӡбамҭа џьаргьы азакәантә шьаҭа ала иарбаӡамызт.  

Маӡак аартны ишәасҳәоит, уи Егрытәи ацҳа аҿы ауп иахьыҟалаз, усҟан Сергеи Уасил-иԥа Багаԥшь ақырҭуа ган ахаҭарнакцәа дырԥылон, саргьы ари аиԥылара салахәын.  Сергеи Багаԥшь агенерациа аҟынтәи 40% ҳара иаҳтәуп,  60% шәара ишәтәуп ҳәа иҳәеит. Усҟан,  иалҵуа афымцмач  акәӡамызт, амазаратә комплекс акәын излацәажәоз, иарбан гану еиҳа акомплекс ашьақәыгыларақәа ахьгылоу, уҳәа акәын тема хаданы иқәгылаз. Усҟантәи аамҭазы Аԥсны афымцамч ахархәара аҩаӡара зынӡа илаҟәын, иара астанциа ахаҭагьы даара иԥсыҽны аус ауан, агрегатқәа ртехникатә ҭагылазаашьа акыр иуадаҩын. Аха усҟан Аԥсны шықәсык ахь ахархәара иаиуаз афымцамч 700 млн кВт/. рҟынӡа акәын иахьынаӡоз. Аамҭа цон, аха агенерациа аихшара  60% – 40% ҳәа ишыҟац иаанхон.  

Иахьа ҳхы иаҳархәо афымцамч ҳасаб азуны уахәаԥшуазар, ҳара иарбоу 40% акыр ҳахысхьеит ҳәа уҳәаратәы иҟоуп. Акризис шьақәгылеит ҳара  1 млрд 700 млн кВт/с. аҟынӡа инаӡо ахархәара аҩаӡара ҳанахыс инаркны.   

Акризис амҽхак еиҳа-еиҳа аҽарҭбаауан, амаинингқәа цәырҵит. Аха убри аан иҿыцу агенерациатә хыҵхырҭақәа раԥҵареи атехникатә цәыӡқәа рыԥхьырҟәҟәаареи иазкны аусура иахәҭоу ала имҩаԥгамызт. Сара абри зегьы атәы салацәажәахьан 2013 шықәсазы, исҳәон, иахьа ҳара шьаҭанкыла ауснагӡатәқәа наҳмыгӡар, атариф шьҭаҳамхыр, ишыжәдыруа еиԥш уи ҳара ҳҿы адунеи зегьы аҿы аасҭа илаҟәын, економикала ишьаҭарку атариф шьақәҳмыргылар, ҳара акризис алҵшьа ҳамаӡам ҳәа. Ҳара ус иуҳәар ҟалоит, хәыда-ԥсада агенерациа ахьҳауа инамаданы, зыдгалара мҩаԥгаз аусмҩаԥгатәқәа ҳенергетикатә система ахь инвестицианы иҟалар алшон, уи ала иахьа ҳенергетикатә нхамҩа аҭаххрақәа рынагӡара алшо иҟалартә еиԥш аиқәырхара ҳацхраауан».

900 млн. мааҭ инареиҳаны иаҭахуп Аҟәа ақалақь аҿы мацара иҟоу афымцамҩангагақәа реиҭашьақәыргылара азы, ҳәа Ауаажәларратә Палата аҿы имҩаԥгаз аиԥылара аҿы дықәгыло  иҳәеит аҳҭнықалақь ахада Беслан Ешба.

Иԥсахтәны иҳамоуп 100 км. инарзынаԥшуа адашрацәатә кабель, 500 рҟынӡа ашьаҟақәа,  30 трансформатортә станцеиҵақәа аиҭашьақәыргылара аҭахны иҟоуп, 12 трансформатортә станцеиҵа зынӡа иԥсахтәуп.  

«Ари зегьы иааизакны иаҭаххоит - 920 млн. мааҭ рҟынӡа.  Аинформациа уаанӡа иахьеиқәыршәаз инамаданы, ахәқәа рышьҭыҵра ҳасаб азуны уахәаԥшуазар, уи шьҭа 1 млрд. мааҭ рҟынӡа инаӡозар акәхап», – ҳәа иҳәеит Беслан Ешба.

Жәлар Реизара-Апарламент АУН «Амшынеиқәафымцамч» ахь адотациақәа рхышәа-ҵышәа 250 млн. мааҭ рҟынӡа ашьҭахра азҵаара иахәаԥшуеит, ҳәа адырра ҟаиҵеит абиуџьети акредиттә еиҿкаарақәеи ашәахтәқәеи афинансқәеи рзы апарламентә Еилакы ахантәаҩы  Беслан Ҳалуашь.

«2023 шықәсазы абиуџьат адкылараан, ари аусхкы адгылара аҭара шаҭаху еилкааны, ҳара АУН «Амшынеиқәафымца» афымцасч ахархәара арбагатә приборқәа рышьақәыргыларазы иазоужьхо адотациақәа 200 млн. мааҭ рҟынӡа  ашьҭыхразы аӡбамҭа ҳадаҳкылеит.  

2024-тәи ашықәс азы абиуџьет апроект аҿы иазԥхьагәаҭоу АУН «Амшынеиқәафымцамч» азы адотациақәа реицҵалыҵ 150 млн. мааҭ рҟынӡа инаӡоит. Ҳара, арҭ аԥаратә хархәагақәа разымхара еилкааны, адотациа даҽа  100 млн. мааҭ ала ацҵара азы аԥшьгара ҟаҳҵоит.  Сара даара сақәгәыӷуеит, ҳколлегацәа адгылара ҳарҭап ҳәа, АУН «Амшынеиқәафымцмач» азы адотациақәа ахышәа-ҵышәа 250 млн. мааҭ рыла ишьақәыргылахап ҳәа», – иҳәеит Беслан Ҳалуашь.

Уи иара убас, АУН «Амшынеиқәафымцмач» аргыларатә техника зегьы ԥхасҭахеит ҳәа иазгәеиҭеит…

«Ҳқыҭақәеи ҳақалақәқәеи рҿы даараӡа ирацәаны ашьаҟақәа каҳаны ишьҭоуп, урҭ рышьҭыхра, мамзаргьы  иҿыцу рышьақәыргыларазы атехника ыҟаӡам.  Атехника ажәуеит, иқәсуеит, иԥҽуеит, уи жәаҳәарада иауазар еиҭашьақәыргылатәуп, мамзаргыьиҿыцу ала иԥсахтәуп », –  ҳәа иҳәеит иара.