АЖӘАБЖЬҚӘА

30.Жьҭаара.2023

Зураб Џьапуа ҩаԥхьа Аԥсны анаукақәа Ракадемиа апрезидентс далырхит.

Аҟәа. Жьҭаарамза 30, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Жьҭаарамза 30 рзы Аԥсны Анаукақәа Ракадемиа Аботаникатә Институт аконференц-зал аҿы Анаука Амш азгәаҭара иазкны Аԥсны Анаукақәа Ракадемиа Азеиԥш еизара мҩаԥысит.

Амшхәаԥштә зҵаара хаданы иқәгылан Аԥсны Анаукақәа Ракадемиа апрезидент иалхра.

Аизара ааиртит Аԥсны Анаукақәа Ракадемиа апрезидент ихаҭыԥуаҩ, академик Сергеи Бебиа. Сергеи Бебиа еизаз зегьы анаука Амш рыдиныҳәалеит, аихьӡарақәа рзеиӷьаишьеит, анаҩс Аҳәынҭқарра Ахада Ихаҭыԥуаҩ Бадра Гәынба ажәа ииҭеит.

Бадра Гәынба академикцәа рныҳәамш рыдиныҳәалеит. Уи Аҳәынҭқарра Ахада Аслан Бжьаниа иааишьҭыз адныҳәаларатә цҳамҭа даԥхьеит.

«Ари амш аҽны, жьҭаарамза 30, 1997шықәсазы, Аԥсны Раԥхьатәи Ахада Владислав Арӡынба Аԥсны Анаукақәа Ракадемиа аԥҵара азы Аусԥҟа инапы аҵаиҩит.  Ари ашьаҿа аҿиараҩа иану ҳтәыла аҿы анаука шаҟа аҵак ду амоу ҳнарбеит. Иахьа рзанааҭтә ныҳәа азгәарҭоит анаука аусзуҩцәа, анаукатә процесс иадҳәалоу зегьы, адырра ҿыцқәа аԥызҵо зегьы. «Гәык-ԥсыкала ишәзеиӷьасшьоит агәабзиареи ақәҿиарақәеи, шәнапы злашәкуа аусқәа зегьы рҿы аманшәалара», – ҳәа ахәҭакахьала иазгәаҭоуп адныҳәалара аҿы.

Бадра Гәынба 2020–2022 шш. рзы анаука аусхкы аҿы Г. А. Ӡиӡариа ихьӡ зху Аԥсны Аҳәынҭқарратә премиа аиуразы аконкурс аҿы аиааира згаз адипломқәа ранеишьеит.  

Аконкурс аҿы аиааира ргеит:

Аӡынба Зураб Иосиф-иԥа – амонографиа «Колхида афлора акальцефильтә ендемикқәа» (Аҟәа, 2021 ш.); 

Адлеиба Џьулиетта Ианкәа-иԥҳа –амонографиа «Ажәеинраала астильтәии апоезиа-композициатә система». Ҩ-шәҟәыкны иҟоу (М., 2020);

Чыркба Виачеслав Андреи-иԥа –амонографиақәа «Аԥсни XIII–XV ашәышықәсақәа ирыҵанакуа италиатәи ақалақь-аҳәынҭқаррақәеи. Аизыҟазаашьақәа рочеркқәа» (СПб., 2020), «Жәларбжьаратәи азин аганахьала Ареспублика Аԥсны ахьыԥшымра» (Аҟәа, 2022 ш).

Анаҩс дықәгылеит Аԥсны Анаукақәа Ракадемиа апрезидент Зураб Џьапуа. Уи апрограмматә ажәахә ҟаиҵеит.  

Зураб Џьапуа иара изы ҳаҭыр дууп, иара убас ҭакԥхықәра дууп Аԥсны анаукақәа Ракадемиа анапхгараҭара аныҟәгара ҳәа иазгәеиҭеит.  

«Ари аҭакԥхықәра ишақәнагоу ала анагӡара, шәинтересқәа рыхьчара ҳтәыла аҿы анаука аинтересқәа рыхьчара сылшоу исылымшоу атәы шәара зеиӷьаҟам ала ишәдыруеит ҳәа сгәы иаанагоит. Акызаҵәык, исҳәарц исҭаху, исылшоз зегьы гәык-ԥсыкала иҟасҵон», – ҳәа иҳәеит иара. Анаҩс уи Академиа аусура аспектқәак дырзааҭгылеит.  

«Атәыла анаукатә потенциал Аԥсны ԥхьаҟатәи аԥеиԥш зыдҳәалоу амилаҭтә мазара аҳасабала уахәаԥшуазар, анаука адгылара аҭара хадара злоу аҳәынҭқарратә хыдҵаны иҟоуп ҳәа исыԥхьаӡоит. Жәаҳәарада, аҳәынҭқарра аҿиара аперспектива анаиуо убасҟан ауп, анаукеи атехнологиақәеи рыҿиара астратегиа  амилаҭтә шәарҭадара астратегиеи ҩаӡарак аҟны ианыҟало ашьҭахь… Академиа анаука академиатә сектор акадртә потенциал ала аиқәыршәара алнаршароуп. Араҟа Академиеи Аҳәынҭқарратә Университети русеицура адагьы, акадырқәа разыҟаҵара  ахатәы системагьы аҿиара хымԥадатәны иҟоуп. Раԥхьаӡа иргыланы уи абжьаратәи ашкол, ауниверситет, аспирантура еффективла аус рыцура  ашьаҭала академиатә аспирантура апозициақәа рырӷәӷәарала акадрқәа разыҟаҵаразы ахатәы система аҿиара ахәҭаны иҟоуп», – ҳәа иҳәеит Зураб Џьапуа.

Уи иажәқәа рыла, акыр зҵазкуа зҵаараны иҟоуп аҵарауаа ахылаԥшра рыҭара, Аԥсны аҵарауаа – атәыла аинтеллектуалтә елита ринтересқәа рыхьчара.

«Даара акыр аҵанакуеит, актуалра алоуп ҳәа исыԥхьаӡоит ҳреспублика анапхгареи анаукақәа Ракадемиеи рганахьала Аԥсны аҵарауаҩ истатуси исоциалтә гарантиақәеи разхәыцра алыршара. Уи азы ҳара «Аԥсны анаукақәа Ракадемиа азы» азакәан апроект аус адулара мҩаԥаагеит.  Анаукатә усзуҩцәа, ҳинститутқәа русзуҩцәа рфинанстәра аизырҳара хымԥадатәиуп, Академиа аинститутқәа рбиуџьеттә финанстәра аизырҳара азы инацҵаны афинанстә хыҵхырҭақәа рыԥшаара, агрантқәа раҳасабалагьы уахь иналаҵаны, аиҳарак анаукатә ҿар рзы, аҳәынҭқарратә усбарҭақәа, аминистррақәа, ахылаԥшырҭақәа, абизнес ахаҭарнакцәа еффективла аус рыцура аҩаӡара ашьҭыхра алыршатәуп.  

Сара сгәаанагарала, анаука аҿиара аиҿкаареи уи афинанстәреи рзы ахатәы активқәа, ҳәарада, аминистрцәа Реилазаара ақәшаҳаҭрала, ихшыҩркны ахархәара аҭара хымԥадатәиуп», –  ҳәа иҳәеит иара.

Зураб Џьапуа Академиа адәныҟатәи аимадарақәа рҳәаақәа арҭбаара хымԥадатәиуп ҳәа иазгәеиҭеит.

«Жәларбжьаратәи аусеицура аганахьала ҳара ҳ-Академиа анаукатә дипломатиа  егьырҭ аҳәынҭқаррақәа рымадара аҿиара аҿы   аҳәынҭқарратә дипломатиа иацхрааларц азы аҟаҵара ҳҽазаҳшәозароуп», – ҳәа иҳәеит Зурад Џьапуа.

Зураб Џьапуа иажәахә аҿы иара убас Аԥсны анаукақәа Ракадемиа анаука-ҭыжьратә усура анаука аҿиараҿы акыр зҵазкуа ароль шынанагӡо азгәеиҭеит. «Анаука апозициақәа рырӷәӷәарала, аҳәынҭқарра иӷәӷәоу аекономикеи аперспектива аҿы ихьыԥшым аҿиареи рышьаҭа шьақәнаргылоит»,– ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит Зураб Џьапуа.

Аԥсны анаукақәа Ракадемиа аекологиа Аинститут адиректор Роман Дбар, анаука Амш –ари анаукатә еилазаараҿы иҟоу апроблемақәа ҷыдала ахшыҩзышьҭра анарҭо амш ауп ҳәа иазгәеиҭеит.

«Анаука – ауаҩы иусура иуадаҩу аформақәа ируакуп, уи хыԥхьаӡарала ирацәам, адырра амазаара адагьы, адырра ҿыцқәа рыԥшаара зылшо ауаа ирыдҳәалоуп. Зегьы шьахәла ирдыруеит анаука ада аҳәынҭқарра аҿы аума, ауаажәларра рыҩныҵҟа аума изеиԥшразаалак аҿиара шыҟамло. Иахьа иҳамоу аҭагылазаашьа иаҿырԥшны иаҳҳәозар, ҳара иҳамоуп идуӡӡоу анаукатә ҭынха –  адунеи аҳәынҭқарра дуқәагьы злалаҽхәартә иҟоу аинститут. Ҳара ари аҭынха шьахә ҳҭоурых иуадаҩӡоу апериод азы иҳауит», -ҳәа иҳәеит Роман Дбар.

Анаҩс дықәгылеит аҭоурыхҭҵааратә наукақәа рдоктор, Урыстәылатәи Анауақәа Ракадемиа антрапологиеи аетнологиеи Ринститут Кавказ аҟәша анаукатә усзуҩ, Аԥсны анаукақәа Ракадемиа алахәыла-акорреспондент Иури Анчабаӡе. Уи иқәгылараҿы аԥснытәи анаука аҿиареи уи ԥхьаҟатәи аԥеиԥши ҷыдала дырзааҭгылеит.

«Ҳара аиашазы аԥсуа наука, уи аҭоурых, атрадициақәа ҳрызгәдууп. Аԥсны анҭыҵ аусурала, сара урыстәылатәи арегионалтә академиақәа аус рыцурагьы сақәшәахьеит.  Агәра шәсыргоит, ҳара ҳ-Академиа акала еицәаны иҟам, уи-моу, ҳара Урыстәыла арегионалтә наукатә центрқәа рыҩаӡара аҿы ҳаҟоуп. Араҟа иахьа ԥхьаҟатәи аԥеиԥш иазкны акыр зҵазкуа ажәақәа рҳәеит. Сара сгәаанагарала ҳаԥхьаҟа ҳара еиҳа аимадара ҳабжьалароуп, еиҳа ҳусумҭақәа ҭыжьлатәуп, еиҳа апубликациақәа ҟаҵалатәуп. Еиуеиԥшым аконференциақәа, асеминарқәа, мҩаԥгалатәуп, аҵыхәтәантәи ҳаҭҵаарақәа рӡыргара алыршалатәуп. Уи зегьы Академиа аусураҿы акыр аҵанакуеит», – ҳәа иҳәеит иара.  

Иури Анчабаӡе аҿар Аԥсны анаукатә ԥсҭазаараҿы акыр зҵазкуа ароль нарыгӡоит ҳәа иазгәеиҭеит.

Иури Анчабаӡе иажәақәа рыла, Аԥснытәи Академиа аусура атәыла анҭыҵ аарԥшра  ахәҭоуп.

Амедицинатә наукақәа рдоктор, апрофессор, Урыстәылатәии Европатәи иԥсабаратәу анаукақәа Ракадемик,  Аԥсны анаукақәа Ракадемиа академик Зураб Миквабиа  анаука иазоужьхо аԥаратә хархәагақәа уи аҿиаразы  даара имаҷуп ҳәа иазгәеиҭеит.

«Сара Узбекьысҭан аконференциа ду схы аласырхәуан, сара уаҟа избаз даара иџьасшьеит. Уаҟа хыԥхьаӡара рацәала ахәышәтәырҭақәа, аклиниақәа, амедицинатә центрқәа ыҟоуп, аха анаукатә хшыҩҵак ыҟаӡам. Ҳара ҳҿы акәзар даҽакала иҟоуп. Ҳара ҳнаука аҿиара иаҿуп ҳҳәоит, аха шәааи аинститутқәа зегьы ҳарҭааны ҳахәаԥшып уаҟа иҟоу аҭагылазаашьа, аусқәа рцашьа гәаҳҭап», – ҳәа иҳәеит Зураб Миквабиа.

Уи алабораториақәа, ареактивқәа, иахәҭоу аиқәыршәагақәеи амаругақәеи уҳәа разымхара шыҟоу азгәеиҭеит.

Зураб Миквабиа анаукатә институтқәа рдиректорцәа зҿырымҭуа, уи акагьы ахьахырымҳәаауа шизеилымкаауа иҳәеит.

«Институтцыԥхьаӡа иҟоу аҭагылазаашьақәа еиԥшуп, зехьынџьара апроблемақәа маҷымкәа ыҟоуп. Сара схы здыруеижьҭеи, акагьы аҽаԥсахӡом. Абри ҳзаламцәажәари?» – ҳәа азҵаара ҟаиҵеит Зураб Миквабиа.

Анаҩс Аԥсны анаукақәа Ракадемиа алахәылацәа Академиа апрезидент иалхра апроцедура ахь ииасит.

Имаӡоу абжьыҭирала Зураб Џьапуа еицҿакны ҩаԥхьа анауақәа Ракадемиа апрезидентс далырхит.

Зураб Џьапуа академикцәа ирҭаз агәрагара азы иҭабуп ҳәа реиҳәеит. Иара Аԥсны анаука аҿиаразы аринахысгьы илшо зегьы шыҟаиҵало азгәеиҭеит.

Зураб Џьапуа  Аԥсны анаукақәа Ракадемиа ҿыц алахәылацәас иҟалаз адипломқәа ранеишьеит.  Академикцәаны иҟалеит Лили Ҳагба, Алеқсеи Касланӡиа, Зураб Миквабиа, Анатоли Марколиа, алахәыла-акорреспондентцәаны – Лали Коӷониа, Валериа Бигәаа, Аслан Аҩӡба, Омар Маан.

Зураб Џьапуа иара убас Аԥсны анаукақәа Ракадемиа ҳаҭыр зқәу адоктор идиплом ианеишьеит азиндырратә наукақәа ркандидат Георги Колбаиа. 

Ламысцқьала змаҵуратә уалԥшьа анагӡаразы Аԥсны анауақәа Ракадемиа Апрезидиум ахьӡала аџьшьаратә шәҟәқәа ранашьахеит ААР Аботаникатә Институт аусзуҩцәа: Џьакониа  Елена Феликс-иԥҳа, Багаҭелиа Кристина Константин-иԥҳа, Сангәлиа Алина Нурбеи-иԥҳа, Титов Иван Иури-иԥа, Қриа Индира Валери-иԥҳа, Марко Наталиа Владимир-иԥҳа, Гуланиан Татиана Алеқсандр-иԥҳа, Лакоба Евдокиа Владимир-иԥҳа, Папазиан Ирина Давид-иԥҳа.

Шықәсырацәа инеиԥынкыланы ламысцқьала змаҵуратә уалԥшьа анагӡаразы Аԥсны анаукақәа Ракадемиа апрезидент ихьӡала аџьшьара рыҭахеит ААР ақыҭанхамҩа Аинститут анаукатә усзуҩцәа: Гьаргь Ҳәатышь, Надежда Лакоба, Анелиа Ҭарба, Алла Кочурина, Светлана Гадлиа, Лиудмила Ҭарба, Наҭелла Читаиа, Фиодор Ҭарба, Нелик Заровнаиа.

 

 

 


Read 238 times - Аҩаша, 31 Жьҭаара 2023 17:38
Image
Image
Image
Image
Информационное Агентство "АПСНЫПРЕСС" (РГУ "АПСНЫМЕДИА") © 2024
Все права на любые материалы, опубликованные на сайте, защищены в соответствии с абхазским и международным законодательством об авторском праве и смежных правах. Использование любых аудио-, фото- и видеоматериалов, размещенных на сайте, допускается только с разрешения правообладателя и ссылкой на www.apsnypress.info.