Аконференциа алахәылацәа рахь адныҳәаларатә ажәахә ҟаиҵеит Жәлар Реизара-Апарламент Аиҳабы Лаша Ашәба. Уи, цәыббрамза 30, 1993 шықәсеи нанҳәамза 26, 2008 шықәсеи аҳәынҭқарра аҭоурых аҿы акыр зҵазкуа рыцхәқәаны иҟоуп ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит.  

Лаша Ашәба анаукатә конференциа аиҿкааҩцәа иҭабуп ҳәа реиҳәеит аусмҩаԥгатә аиҿкааразы, иара убас уи алахәылацәа зегьы аманшәалареи ақәҿиарақәеи рзеиӷьаишьеит.  

Аусмҩаԥгатә аҿы ари аҽны иара убас иқәгылеит атәылахьчара аминистр ихаҭыԥуаҩ, аполковник Давид Бжьаниа. Уи атәылахьчара аминистр Владимир Ануа ихьӡала адныҳәаларатә цҳамҭа даԥхьеит.   

«Мышқәак раԥхьа Аԥсны иазгәарҭеит 1992-1993 шш. Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьра аҿы Аиааира агара Амш  30-шықәса ахыҵреи Аԥсны аҳәынҭқарратә хьыԥшымра жәларбжьаратәи азхаҵара ҟалеижьҭеи 15-шықәса аҵреи  рымшныҳәа.

Арҭ ахҭысқәа аԥсуа ҳәынҭқарра аҭоурых аҿы акырӡа зҵазкуа рыцхәқәаны иҟоуп. Арҭ амшқәа рзы ҳара ҷыдала иаҳгәалаҳаршәоит зыԥсҭазаараҿы  Аԥсадгьыл ахьчара зегьы ирыцку, апатриот иашақәа, ҳтәыла зыхьчаз, Аиааира ҳзаазгаз   ауаа», – ҳәа иазгәаҭоуп адныҳәалара аҿы.

Давид Бжьаниа аконференциа иалаху алҵшәа бзиақәа раарԥшреи рнапы злаку анаука-практикатә усура аҿы ақәҿиарақәеи рзеиӷьаишьеит.

«Шәусура ҳтәыла иазеиӷьу алҵшәақәа аанарԥшааит», - ҳәа иажәа хыркәшо иазгәеиҭеит Давид Бжьаниа.

Ҟарачы-Черқессиатәи Ареспублика ажәларқәа рбызшәақәа рыҭҵаара Ацентр адиректор, У. Д. Алиев ихьӡ зху Ҟарачы-Черқесстәи Аҳәынҭқарратә Университет черқесстәи абазатәи афилологиа апрофессор Сергеи Пазов, иахьатәи аконференациа есымша иҿоу Аԥсны аҭоурых аҿы акырӡа зҵазкуа, аԥеиԥш иадҳәалоу ахҭысқәа иреиуоу ахҭысқәа ирызкуп ҳәа инаҵшьны иазгәеиҭеит. Иара аконференциа алахәылацәа зегьы ақәҿиарақәа рзеиӷьаишьеит. Аҭоурыхтә наукақәа ркандидат, Урыстәыла аҭоурых акафедра  анапхгаҩы, Нхыҵ Кавказтәи Афедералтә  Университет Агуманитартә Институт адиректор Марина Колесникова Нхыҵ Кавказтәи Афедералтә Университет аректор иҟынтәи адныҳәаларатә цҳамҭа даԥхьеит.  

Аԥсны Афырхаҵа, В.Г. Арӡынба ихьӡ зху Арратә Ахьӡ-Аԥша амузеи адиректор, Мзиа Беиа иазгәалҭеит:

«Ҳажәлар рзы еиҳа иуадаҩыз аамҭақәа рзы шәара аӡәырҩы, мамзаргьы шәрегионқәа рхаҭарнакцәа рыжәҩахыр еибыҭа иҳавагылан, адгылареи ацхыраареи ҳарҭон.  Аиашьаратә цхыраареи аиҩызаратә дгылареи аӷа иҿагыланы зыԥсадгьыл ахьчаразы игылаз ҳара зегьы ҳгәы шьҭнахуан. Еиҳарак  уамыргәырӷьар залшом усҟан аиҩызара ҳзызуз иахьагьы иахьҳавагылоу, ҳаимабзиаратәи ҳаиҩызаратәи аизыҟазаашьақәа ессааира иахьыӷәӷәахо. Алада-Кавказ агеополитиатә ҭагылазаашьа  ахаангьы имариамызт. Иара уажәгьы ҳрегион аҿы иуадаҩу еиҿагыло апроцессқәа мҩаԥысуеит, аха иналукааша аҵарауааи аполитикатә усзуҩцәеи злаху анаукатә усмҩаԥгатә еиԥш иҟоу аусмҩаԥгатәқәа, иҳаҩсыз аамҭақәа рзы имҩаԥысуаз аҭоурыхтә процессқәа  ркәама-ҵамақәа реилкаареи анализ азуреи рыдагьы, ҳара ҳаиԥш ҳаамышьҭахь еиҵагыло абиԥарақәагьы ирыдыркыланы иҟоу аӡбамҭақәа рхырхарҭақәа реилкаареи рганахьала хәызмам ацхыраара шарҭо агәра ганы сыҟоуп», – ҳәа илҳәеит лара. Мзиа Беиа аконференциа алахәылацәа ирзеиӷьалшьеит алҵшәа бзиа аазыршуа аусуреи аманшәалареи.

«Аԥсадгьыл ахьчара зхы ақәызҵаз афырхацәа хашҭра рықәым. Ҳажәлар ирывагыланы ҳаԥсадгьыл ҳацзыхьчаз, Аиааира ҳзаазгаз зегьы ргәалашара наунагӡоуп!» – ҳәа лажәа хыркәшо иазгәалҭеит Мзиа Беиа.

Аконференциа аҳәаақәа ирҭагӡаны, жьҭаарамза 2 рзы, Мгәыӡырхәа ақыҭан, аетнопарк «Аԥсны» иахьҵанакуа  аԥсуа диаспора 1992-1993 шш. Аԥсны жәлар Рџьынџьтәылатәи еибашьра аҿы рлагала иазкны астол гьежь «Аԥсуаа зегьы ҳхада Владислав Арӡынба – иахьатәи ҳҳәынҭқарра абираҟ» мҩаԥысит.