Аҟәа. Хәажәкырамза 22, 2023 шықәса. Аԥсныпресс. Аԥсны Аҳәынҭқарра арепатриациа азы аҳәынҭқарратә Еилакы 30-шықәса ахыҵра иазкуп иахьа Аҟәа ақалақь имҩаԥысуа анаука-практикатә конференциа.
Аконференциа еиҿкаауп Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Аԥсуаҭҵааратә Институти арепатриациа азы аҳәынҭқарратә Еилаки рыла.
Аконференциа алахәылацәа бзиала шәаабеит ҳәа раҳәо, арепатриациа азы аҳәынҭқарратә Еилакы ахантәаҩы Вадим Ҳаразиа иҳәеит: «Ҳара иаҳҭахымхеит баша ҳааизаны иԥшӡоу арҽхәаратә жәақәа рҳәара, ҳара иҟоу апроблемақәа ҳрылацәажәарц, анаукатә ажәахәқәа ҳарзыӡырҩырц ҳҭахын. Сара иҭабуп ҳәа расҳәарц сҭахуп иахьа араҟа ҳгәырӷьара ҳаицеиҩызшо зегьы. Ҳара ҳҳәынҭқарратә Еилакы Аԥсны жәлар рџьынџьтәылатәи еибашьра анцоз, хәажәкырамза 23, 1993 шықәса рзы иаԥҵан. Усҟантәи иуадаҩыз аамҭа азы Владислав Арӡынба аҳәаанырцә иҟоу ҳдеаспора рыҽрымадареи амҳаџьырцәа рҭоурыхтә ԥсҭазаара ахь рырхынҳәреи иаҵоу аҵакы ахадара еилкааны арепатриациа азы аҳәынҭқарратә Еилакы аԥҵара азы аӡбамҭа идикылеит. Ҳара ҳџьынџьуаа XIX ашәышықәсазы иҟалаз амҳаџьырра иадҳәалоу атрагедиа иахҟьаны адунеи 50 тәыла рҿы инхоит. Ҳара ҳхықәкы хада – ҳҳәынҭқарра қәҿиарала аҿиара азы урҭ зегьы реидкылара ауп».
Вадим Ҳаразиа аҳәаанырцәтәи атәылақәа жәпакы рҟынтәи ҳдиаспора ахаҭарнакцәа аконференциа алахәхаразы ааԥхьара рыҭан ҳәа иазгәеиҭеит.
«Араҟа иахьа ҳконференциа иалахуп Ҭырқәтәыла, Иорданиа, Ливан, Нхыҵ Кавказ ареспубликақәа рҟынтәи ахаҭарнакцәа», – ҳәа иҳәеит иара.
Вадим Ҳаразиа арепатриациа азы аҳәынҭқарратә Еилакы аусзуҩцәа инарыгӡо аусура азы иҭабуп ҳәа реиҳәеит, уи Аилак аҿы аҿар рацәаҩны аус шыруагьы иазгәеиҭеит.
«Аекспедициатә проект «Ҭырқәтәыла иҟоу аԥсуаа» атема ала аконференциа аҿы дықәгылеит Аԥсны анаукақәа Ракадемиа апрезидент, ААУ аҟны иҟоу адәытә фольклористикеи Нарҭаа репос адырреи Рцентр адиректор Зураб Џьапуа.
«Ҳџьынџьуаа Аԥсныҟа рыхынҳәра» атема ала ажәахә ҟаиҵеит афилологиатә наукақәа рдоктор, ААУ апрофессор, Аԥсны анаукақәа Ракадемиа академик Виачеслав Чыркба.
Аԥсны анаукақәа Ракадемиа иатәу Аԥсуаҭҵааратә Институт адиректор Арда Ашәба «Владислав Арӡынба: ҳара ҳдиаспореи ҳара ҳԥеиԥши» атема ала ажәахә ҟаиҵеит.
ААУ жәларбжьаратәи аизыҟазаашьақәа ртеориеи аҭорыхи ркафедра аиҳабы Есма Гәыргәылиа «Аҭоурыхтә ԥсадгьыли адиаспори» атема ала ажәахә ҟалҵеит.
Д.И.Гәлиа ихьӡ зху Аԥсуаҭҵааратә Институт адиалектологиа алабороториа анаукатә усзуҩ Алина Ачба «Аԥсадгьыли атәым дгьыли рыбжьара» атема ала ажәахә ҟалҵеит.
Арепатриациа азы аҳәынҭқарратә Еилакы 30-шықәса ахыҵра иазку аусмҩаԥгатәқәа хәажәкырамза 23 рзы иацҵахоит.
Асааҭ 11:00 рзы – Алада Ешыра ақыҭан, Аԥсны Актәи Ахада В.Г.Арӡынба Имемориал амҵан ашәҭ шьыҵәрақәа рышьҭаҵара ацеремониа мҩаԥысуеит;
Асааҭ 12:00 рзы – Аҟәа ақалақь, Ахьӡ-Аԥша апарк аҿы 1992-1993 шш. Аԥсны жәлар рџьынџьтәылатәи еибашьра аҿы иҭахаз афырхацәа Рмемориал амҵан ашәҭ шьыҵәрақәа рышьҭаҵара мҩаԥысуеит;
Асааҭ 12:30 рзы – Аҟәа ақалақь, Амҳаџьыраа Рыԥшаҳәа аҿы игылоу Кавказтәи аибашьра аҿы иҭахаз рбаҟа амҵан ашәҭ шьыҵәрақәа рышьҭаҵара ацеремониа мҩаԥгахоит;
Асааҭ 17:00 рзы – С. Иа. Ҷанба ихьӡ зху Аҳәынҭқарратә Аԥсуа драматә театр аҿы имҩаԥысуеит аныҳәатә хәылԥазы.
