АЖӘАБЖЬҚӘА

15.Хәажәкыр.2025

Аԥсны Жәлар рышәҟәыҩҩы Алықьса Гогәуа 93шықәса ихыҵит.

Аҟәа. Хәажәкырамза 15, 2025 шықәса. Аԥсныпресс. Хәажәкырамза 15 рзы  93-шықәса ихыҵра азгәеиҭоит Дырмит Гәлиа ихьӡ зху апремиа алауреат, ауаажәларратә усзуҩ, Асовет Еидгыла ашәҟәыҩҩцәа Реидгыла алахәыла, Аԥсни Урыстәылеи ашәҟәыҩҩцәа Реидгылақәа рлахәыла, Адунеи Жәларбжьаратәи адыгатә аҭҵааратә академиа аҳаҭыр зқәу академик, Ажәларқәа рдоуҳатә акзаара адунеи Жәларбжьаратәи академиа алахәыла, Аԥсны зҿаԥсазтәыз акультура аусзуҩы, «Ахьӡ-Аԥша» I  аҩаӡара аорден занашьоу, Аԥсны Жәлар рышәҟәыҩҩы Алықьса Ноча-иԥа Гогәуа.  

Алықьса Гогәуа  абаҩхатәра ду злоу ашәҟәыҩҩы, иналукааша ауаажәларратә усзуҩык иаҳасабала Аԥсны еиԥш уи анҭыҵгьы   деицырдыруеит.  Ашәҟәыҩҩы есымша аԥсуа жәлар зыргәамҵуаз ауаажәларра-политикатә проблемақәа рыгәҭа дыҟан, иара активла амилаҭ-хақәиҭратә қәԥара далахәын.

1988 шықәсазы Алықьса Ноча-иԥа Гогәуа Асовет Еидгыла жәлар рдепутатс далырхит (1988-1991). Иара ихьӡ иузаҟәымҭхо иадҳәалоуп ауаажәларра-политикатә ҵысра – Аԥсны жәлар рфорум «Аидгылара», иара уи дахагылан.

Аԥсны аҭоурых здыруа зегьы еилыркаауеит ари афорум аԥсуа жәлар рмилаҭтә-хақәиҭратә қәԥараҿы ароль хада шааннакылаз.

Аԥсуа жәлар рыԥсадгьыл аҿы рхы иақәиҭны, рхы ҳәаақәырҵо иҟалартә еиԥш жәашықәсала иззықәԥоз рзинқәа «Аидгылара» анаԥырҵа нахыс ҽаԥарак ԥхьаҟа ицеит. Усҟантәи аамҭазы, ақыртқәа Аԥсны иахаԥаны ианыҟаз, «Аидгылара» мацара акәын аԥсуа жәлар ринтересқәа рыхьчара иазкыз. Ари аиҿкаара цхыраагӡа духеит Аԥсны жәлар рџьынџьтәылатә еибашьра (1992-1993шш.) аламҭалазы ажәлар рымчқәа реидкылараҿы.

Аԥсны Жәлар рышәҟәыҩҩы Алықьса Ноча-иԥа Гогәуа раԥхьатәи ажәабжь иҩит хә-класск рҿы дантәаз, раԥхьаӡа иҩымҭа акьыԥхь абеит жә-класск рҿы аҵара аниҵоз, раԥхьатәи ишәҟәы ҭыҵит 1957 шықәсазы.  Алықьса Гогәуа ироманқәеи, иповестқәеи, иажәабжьқәеи, ипублицистикеи иааидкыланы аизгақәа ҩажәа дравторуп. Иҩымҭақәа еиҭаргахьеит еиуеиԥшым абызшәақәа рахь: англыз, анемец, аиспан, авенгертә, польсктәи, аболгартә, аиапониатә. Ари даара гәахәара дууп аԥсуа милаҭ зегьы ҳзы, избанзар, ҳаԥсадгьыл аԥшӡареиԥш, ҳкультура аҵауларагьы ихнахыр ахәҭоуп адунеи зегьы Алықьса Гогәуа аԥсуа литература аклассик ҳәа дыԥхьаӡоуп.

Алықьса Гогәуа ипроза акы иаламҩашьо иҟазҵо акакәны иҟоуп апоет иҟазара, ихәыцра ҵаула, ипсихологизм, ижәлар рлахьынҵа азы агәыбылра, уҳәа. Урҭ анылеит аԥсышәалеи урысшәалеи хазы иҭыҵыз ашәҟәқәа рҟны.

Алексеи Гогәуа иара убас деицырдыруеит апублицист иаҳасабала.   Иара икалам иҵыҵыз аочеркқәа, астатиақәа, аессе зеиӷьаҟам ала ирныԥшуеит ихатәы бызшәа, иԥсадгыьл аҭоурых, ижәлар ркультура, уҳәа рҿы иҟоу апроблемақәа, аполитика, аҳәынҭқарра аргылара, иара убас алитература иеиуеиԥшым аспектқәа.  

Алеқсеи Гогәуа 30 инареиҳаны ашәҟәқәа ҭижьхьеит, хә-томк рыла ишьақәгылоу иалкаау аҩымҭақәа реизга (2006 – 2007 шш.) уахь иналаҵаны. Урҭ рахьынтә аурыс аԥхьаҩцәа еицырдыруеит еиҭаганы Москва ақалақь аҿы иҭыжьыз абарҭ ашәҟәқәа: ажәабжьқәеи аповестқәеи реизга «Аӡиас ццакуеит амшын ахь» (Река спешит к морю») (1960ш.), «Аӡы агьама»(Вкус воды») (1974 ш.), «Асыс-мҟаа» («Время оленьего зова») (1981ш.), «Быжь-хаҳәк ианырхыс» («За семью камнями») (1984ш.), «Абжьынҵла»(«Дикая азалия»)(1989ш.), ажәабжьқәа реизга «Амацәыс агьама» («Вкус молний»)(ақ. Санкт-Петербург, 2020ш.), «Хаха-хымш ныҟәа ахьыбжьоу», «Елана», «Олимпиада», «Анана-Гәында лашҭа», «Ашәаџьҳәаҩ», «Ашьа цәгьа», «Быӷькаԥсан», «Амра амшын ианӡаало», «Анаҟә», «Кодор – Коракс» уҳәа, ароман-рапсодиа «Асду» («Большой снег»), Аҟәа 2008ш.), ароманқәа: «Аси амацәыси», «Аҽыкәаҳа», «Уаԥхьа игылоу деилургартә иҟалахьан», «Асҟак дааигәан, аха дузгәамҭеит», «Ашыцра», аповестқәа: «Ашәуа иеҵәа», «Шьха-ԥшӡа», «Мшәагә Дуи Мшәагә Хәыҷи», адрамақәа: «Амш-уаара», «Аҿықәан».

Ашәҟәыҩҩы ирҿиамҭақәа рнылон ажурналқәа: «Алашара», «Амцабз», «Дружба народов», «Студенческий меридиан», «Сельская молодежь», «Советская женщина», Урыстәыла иҭыҵуа егьырҭ аҭыжьымҭақәа маҷымкәа; агазеҭқәа: «Аԥсны ҟаԥшь», «Советская Абхазия», «Литературная газета» (ақ.Москва), «Еҵәаџьаа», «Республика Абхазия»; алитературатә еизгақәа «Ерцахә», «Кавкасиони», «Южный Кавказ» уҳәа егьырҭгьы.

А. Гогәуа аиҭагагь инапы алакуп, аԥсшәахь еиҭеигеит Ф. М. Достоевски («Ацәгьоуреи ахьырхәреи», «Аҵх шкәакәақәа»), А. П. Платонов, К. А. Федин («Аԥсуа жәабжьқәа»), Карло Коллоди «Иаиааиз ареволиуциа диктатурахоит»:

 

 

 

 


Read 54 times - Ашәахьа, 17 Хәажәкыр 2025 13:12
Image
Image
Image
Image
Информационное Агентство "АПСНЫПРЕСС" (РГУ "АПСНЫМЕДИА") © 2025
Все права на любые материалы, опубликованные на сайте, защищены в соответствии с абхазским и международным законодательством об авторском праве и смежных правах. Использование любых аудио-, фото- и видеоматериалов, размещенных на сайте, допускается только с разрешения правообладателя и ссылкой на www.apsnypress.info.