Аҟәа. Жәабранмза 14, 2024 шықәса. Аԥсныпресс. Жәабрамза 26 – 27 рзы С.Ҷанба ихьӡ зху Аԥснытәи аҳәынҭқарратә драматә театр асцена аҿы Дырмит Гәлиа ирҿиамҭа «Арԥызбеи аԥҳәызбеи рышәҟәы» ала иқәыргылоу аспектакль «Иареи лареи» аԥхьарбара мҩаԥысуеит, ҳәа Аԥсныпресс ахь адырра ҟаиҵеит атеатр адиректор Хада Алхас Ҷолокуа.
Ари аспектакль ақәыргылара аԥсуа литератуа ашьаҭаркҩы, Аԥсны Жәлар рпоет Дырмит Иасыф-иԥа Гәлиа диижьҭеи 150-шықәса аҵра азгәаҭара иадҳәалоуп.
«Арԥызбеи аԥҳәызбеи рысалам шәҟәы» – ари арԥызбеи аԥҳәызбеи инеимда-ааимдо ирҳәо, алаф ашәақәа рыла ишьақәыргылоу, ацәанырра цқьа, абзиабареи аиҩызареи разышәаҳәара иазку алирикатә ҩымҭоуп, ари бзиа еибабо арԥыси аԥҳәызбеи рлирикатә дует ауп.
«Абзиабареи аиҩызареи ирыхҳәаауп апоема «Арԥызбеи аԥҳәызбеи рысалам шәҟәы». Ари ашәҟәы ала Дырмит Гәлиа ашьапы икит абзиабаратә аԥсуа лирика... Ари апоема хәыҷы ҩышьа формас иамоуп наҟ-ааҟ асалам шәҟәқәа реимдара. Ҷкәынак игәаԥхаз аԥҳәызба бзиа дшибаз ала ашәҟәы лзыҩны идәықәиҵоит, ларгьы «ас егьаџьара иуҳәахьеит» ҳәа гәрамгала аҭак ҟалҵоит, нас еиҭеиҩуеит иара, абас ашәҟәқәа рыбжьысуеит имаҷымкәа. Аҵыхәтәаны, еигәаԥхеибашьан иааибагеит». Убас иҩуан Дармит Гәлиа иҩымҭа азы еицырдыруа аԥсуа ҵарауаҩ, аетнограф, аҭоурыхдырҩы, Шьалуа Инал-иԥа.
Апоема «Арԥызбеи аԥҳәызбеи рысалам шәҟәы 1913 шықәсазы иҭыжьыз Дырмит Гәлиа ишәҟәы иалалеит».
Дырмит Гәлиа аҩбатәи иажәеинраалақәа реизга (1913ш.) злалаго апоема «Арԥызбеи аԥҳәызбеи рысалам шәҟәы» ажәлар акыр ирылаҵәеит. «Апоема абри аҟара ажәлар рылаҵәара зыбзоуроу атема ахаҭабзиара мацара иазҳәаӡам, иаҳаракгьы уи зыбзоуроу абызшәа ауп: ахаа-цәа аҟәнуп апоема ахы инаркны ашапы аҟынӡа; ицқьоуп, иласуп, иҿырԥшыгоуп излаҩу абызшәа… Рхатәы бызшәала аҩреи аԥхьареи рылшо ианалага, аԥсуаа иаҳа лассы-лассы иалагеит асалам шәҟәқәа реимдара, аҿарацәа рыҩныҵҟа аамҭала имодашәагьы иҟан иара, ҿыцбарах ибаны, шьоукы мыцхәы ҳаҭыр ақәырҵон, уимоу, иаҳа џьара мыч ҷыдак амоушәа изыԥхьаӡозгьы ыҟан. Убри аҟынтәи, ианаҳҭаххо зназы ҳәа, аҷкәынцәеи аӡӷабцәеи апоема зегьы хәҭа-хәҭала ихҩылааны иҵәахны ирыман: ҩыџьа бзиа иааибабар, гәҭыхаҳәагак аҳасаб ала иԥхьаӡаны рхы иадырхәон», - ҳәа иҩуан Шьалуа Инал-иԥа.
Аспектакль арежиссиор-ақәыргылаҩ – Аԥсны зҽаԥсазтәыз артистка Мадина Аргәын.
Аспектакль аҿы арольқәа нарыгӡоит: Аԥсны жәлар рартистцәа Виолетта Маан, Кьасоу Ҳагба, Аԥснытәи адраматә театр актиорцәа Гәында Ажьиба, Гәыдиса Ҭодуа, Циала Инаԥшьба, Кристина Цымцба, Алхас Шамба.
